ProRail
Persbericht
19-09-2005
Exploitatie Betuweroute
Gemeenschappelijk persbericht vanProRail, TowRail, Havenbedrijf
Rotterdam N.V., Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam
Â
Halvering aanloopkosten voor het Rijk
Nieuw voorstel exploitatie Betuweroute legt risicoâs bij de markt
Exploitatie van de Betuweroute is binnen vijf jaar kostendekkend te
maken. In die eerste vijf jaar worden de aanloopkosten geraamd op â¬
35 miljoen. Dat bedrag komt voor rekening van het Rijk. Spoorbeheerder
ProRail, het particuliere Towrail en de havenbedrijven van Rotterdam
en Amsterdam betalen het werkkapitaal van ⬠15 miljoen van een door
hen samen op te richten exploitatiemaatschappij. Deze incasseert zowel
de eventuele mee- als tegenvallers bij het gebruik van de
goederenspoorlijn. Dat laatste is een absoluut novum bij de
exploitatie van spoorlijnen in Europa.
Dit staat in een voorstel dat ProRail, TowRail, Havenbedrijf Rotterdam
N.V. en Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam gezamenlijk op 16
september aan minister Peijs sturen. Het voorstel is gemaakt op
verzoek van de minister. Vorig jaar maakten Havenbedrijf Rotterdam en
ProRail samen een voorstel voor exploitatie van de Betuweroute. De
aanloopkosten werden daarin globaal twee keer zo hoog geraamd en
kwamen voor rekening van het Rijk. Het voorstel werd inhoudelijk
gewaardeerd omdat het als eerste de risicoâs en kansen van de
exploitatie in beeld bracht, maar kreeg politiek weinig bijval omdat
de overheid aanzienlijk moest bijleggen tijdens de eerste jaren van de
exploitatie.
Het nieuwe exploitatievoorstel pakt aanzienlijk gunstiger uit dan het
oude door een aantal factoren. Zo zijn er de financiële en
inhoudelijke inbreng van het particuliere TowRail, de hogere
vervoersprognoses als gevolg van de hogere overslagprognoses in de
havens van Rotterdam en Amsterdam, de betrokkenheid van het
Gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam en bezuinigingen die ProRail weet
te realiseren aan de onderhoudskant. Volgens het voorstel lopen de
exploitatietekorten terug van ⬠14 miljoen in 2007, het jaar van
ingebruikname van de Betuweroute, tot ⬠4 miljoen in 2010. In 2011
wordt het break even point bereikt.
Verdeling kosten
De aanloopkosten van ⬠35 miljoen komen in het voorstel voor rekening
van ministerie van Verkeer en Waterstaat. De havenbedrijven van
Amsterdam en Rotterdam dragen respectievelijk ⬠1 miljoen en ⬠5
miljoen bij aan het vermogen van de exploitatiemaatschappij i.o. maar
dragen géén exploitatierisicoâs. De exacte juridische vorm van deze
storting wordt nog nader uitgewerkt. ProRail en TowRail dragen
respectievelijk ⬠5 miljoen en ⬠4 miljoen bij aan het werkkapitaal
van de exploitatiemaatschappij i.o. dat daarmee in totaal ⬠15
miljoen bedraagt.
Voorwaarden
Met dit voorstel is het Rijk gevrijwaard van financiële tegenvallers
als gevolg van ondeugdelijke ramingen, slecht ondernemerschap of
tegenvallende marktontwikkelingen. Het voorstel stelt wel als
voorwaarde dat de exploitatiemaatschappij i.o. geen negatieve
financiële gevolgen ondervindt van beslissingen die in de
invloedssfeer van de overheid liggen. Het gaat daarbij om zaken als de
capaciteit van het Duitse spoorwegnet, het onverhoopt
niet-functioneren van de technische systemen van de Betuweroute en het
prijsbeleid voor het bestaande spoorwegnet. Dat laatste moet gebruik
van de Betuweroute niet ontmoedigen door bijvoorbeeld een hoge
vergoeding te rekenen voor het gebruik van routes naar de Betuweroute
toe. Ook wordt uitgegaan van de reeds aangekondigde regelgeving die
het gebruik van de Betuweroute voorschrijft door treinen met bepaalde
gevaarlijke stoffen.
Haast
ProRail, TowRail en de havenbedrijven van Rotterdam en Amsterdam zijn
van mening dat met dit voorstel door hen maximaal wordt voldaan aan de
wensen van de Tweede Kamer, te weten een hoge mate van
kostendekkendheid van de exploitatie, de betrokkenheid van
commerciële partijen in de exploitatie en een risicoverdeling waarbij
de exploitant opdraait voor mogelijke bedrijfsrisicoâs. Zij wijzen op
de haast die geboden is in de besluitvorming. Over ruim een jaar is de
Betuweroute gereed. De exploitatiemaatschappij i.o. zal nog de nodige
voorbereidingen moeten treffen.
Tarieven
In het voorstel wordt een exploitatie-filosofie gehanteerd die streeft
naar een zo hoog mogelijk tarief zonder dat dit leidt tot
substantiële vraaguitval. Daarvoor mag de prijs voor gebruik van de
Betuweroute niet al te veel uit de pas lopen met die van het bestaande
net. De gebruiksheffing voor de Betuweroute is afhankelijk van het
soort lading, de hoeveelheid lading, het tijdstip waarop men wil
rijden en hoe ver men van tevoren boekt. Standaardtarief voor een
containertrein loopt op van ⬠2 per gereden kilometer in 2007 tot â¬
3 in 2011.
ECTS
Een van de succesfactoren voor de Betuweroute is de beschikbaarheid
van locomotieven die zijn uitgerust met het beveiligingssysteem ECTS.
Het Rijk heeft hiervoor inmiddels ⬠15 miljoen beschikbaar gesteld.
De exploitatiemaatschappij i.o. stelt voor dat zij, met gebruikmaking
van deze rijksbijdrage, het ombouwen van locomotieven organiseert,
zodat op 1 januari 2007 voldoende locomotieven over ECTS beschikken.
Na de startfase
Binnen het kader van de Europese regelgeving kan exploitatie van de
Betuweroute voor een beperkte periode onderhands aan deze
exploitatiemaatschappij i.o. worden aanbesteed. Ook kan gewaarborgd
worden dat bij een openbare aanbesteding van de exploitatie na de
eerste drie tot vijf jaar, de huidige bedrijven individueel of als
combinatie mee kunnen dingen naar die exploitatie-concessie. Overigens
bestaat bij alle vier de Nederlandse spooraannemers de bereidheid om
risicodragend te participeren in de exploitatie. Onduidelijk is op dit
moment of een of meer van die bedrijven ook werkelijk zullen toetreden
tot de exploitatiemaatschappij i.o.
Niet in gebruik nemen
Volledigheidshalve is ook onderzocht wat het kost om de Betuweroute
niet te exploiteren, maar wel gebruiksgereed te houden voor
exploitatie op een later tijdstip. Afgezien van negatieve
maatschappelijke effecten als het daardoor zwaarder belasten van het
bestaande spoorwegnet, kost het gebruiksgereed houden ruim ⬠15
miljoen per jaar. Niet gebruiken is daarmee aanzienlijk duurder dan
het exploiteren van de lijn.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Havenbedrijf Rotterdam N.V., Sjaak Poppe, 010-2521427, 06-22466553