Levensmoeheid belangrijke reden voor euthanasieverzoek bij 1 op de 5
mensen * 1 op de 20 euthanasieverzoeken komt van mensen zonder
ernstige ziekte * Euthanasie demente patiënten ondanks wilsverklaring
zelden uitgevoerd * 15% van Nederlanders is voor pil van Drion
Nieuwe ontwikkelingen euthanasie
Voor 1 op de 5 mensen die een euthanasieverzoek doen is levensmoeheid
een belangrijke reden voor het verzoek. De meeste van deze verzoeken
van mensen met kanker worden ingewilligd, maar verzoeken van mensen
met andere ziekten of zonder ernstige ziekte worden meestal geweigerd.
Jaarlijks doen ongeveer 400 ouderen zonder ernstige ziekte een verzoek
om euthanasie. Verder vindt 15% van de Nederlandse bevolking dat er
een zelfdodingspil moet komen. Voor ernstig demente patiënten met een
euthanasieverklaring geldt dat deze meestal niet wordt ingewilligd. En
als een dergelijk verzoek toch is ingewilligd, melden artsen dit niet
(ook al is het volgens de wet toegestaan, mits aan de
zorgvuldigheidscriteria
voldaan is).
Op deze bevindingen promoveert Mette Rurup op 15 september aan het VU
medisch centrum. De titel van haar proefschrift is: 'Setting the stage
for death. New themes in the euthanasia debate'.
Levensmoe
Voor 1 op de 5 mensen die een euthanasieverzoek doen is levensmoeheid
een belangrijke reden voor het verzoek. Het gaat hierbij om het totaal
van euthanasieverzoeken, dus ook van mensen die ernstig ziek zijn.
Voor de patiënten waar levensmoeheid een grote rol speelde in hun
verzoek, leed bijna de helft aan kanker, een kwart aan een andere
ernstige ziekte en 28% had geen ernstige ziekte.
Euthanasie zonder ernstige ziekte
De tweede belangwekkende conclusie uit Rurup's promotieonderzoek is
dat in Nederland jaarlijks ongeveer 400 mensen zonder ernstige ziekte
een verzoek om euthanasie doen. Deze mensen zijn 'klaar met leven',
vergelijkbaar met de situatie van oud-senator Brongersma. Over het
algemeen zijn het alleenstaande ouderen van 80 jaar of ouder. Alhoewel
hun problemen meestal van sociale aard zijn (eenzaamheid,
zingevingsproblematiek), heeft 79% een of meer niet ernstige
aandoeningen. De meeste huisartsen weigeren deze verzoeken. De helft
van hen stelt een alternatieve behandeling voor, welke de patiënt vaak
weigert. Soms trokken patiënten die één of meer behandelingen kregen
hun verzoek in. Als het verzoek geweigerd werd pleegde de patiënt soms
zelfmoord.
Ingewilligd of niet?
De meeste verzoeken van levensmoede patiënten die kanker hadden
werden ingewilligd, maar verzoeken van levensmoede patiënten die een
andere ernstige ziekte hebben of geen ernstige ziekte hebben, werden
meestal geweigerd. Voor 74% van de ondervraagde artsen geldt dat zij
het ondenkbaar achten ooit een verzoek om euthanasie van een patiënt
zonder ernstige ziekte, in te willigen. En dat terwijl het merendeel
van de artsen, de Nederlandse bevolking en nabestaanden van iemand
waarbij euthanasie was uitgevoerd van mening is dat iedereen recht zou
moeten hebben om zelf te beschikken over leven en dood, zo blijkt uit
Rurup's onderzoek. Verder vond 15% van de Nederlandse bevolking en 36%
van de nabestaanden dat een 'zelfdodingspil' beschikbaar zou moeten
komen.
Demente patiënten
Voor ernstig demente patiënten met een euthanasieverklaring geldt dat
deze verklaring zelden werd uitgevoerd. Terwijl 86% van de naasten van
gevorderd demente patiënten vindt dat euthanasie bij demente patiënten
op basis van een euthanasieverklaring toelaatbaar is, vindt slechts
16% van de verpleeghuisartsen dit. De artsen die wel een
euthanasieverklaring van een demente patiënt inwilligden, lieten
overigens na dit te melden. Terwijl het volgens de euthanasiewet
legaal is, mits aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan. Rurup pleit
dan ook voor duidelijke richtlijnen waarvan artsen gebruik kunnen
maken bij het beoordelen of een euthanasieverklaring bij een demente
patiënt ingewilligd kan worden.
VU Medisch Centrum