Partij van de Arbeid


Den Haag, 15 september 2005


Bijdrage van Staf Depla aan het AO met de minister van VROM


over standpunt Europese Commissie over financiering woningcorporaties in Nederland
(gesproken woord geldt)


achterkamertjes politiek

Als er geen wakkere Volkskrant journalist was geweest was deze hele discussie niet gevoerd. Dan hadden twee liberalen in de achterkamertjes van Brussel en Den Haag zonder publiek debat en zonder parlementaire controle vooraf, de toekomst van de Nederlandse volkshuisvesting geregeld. Heeft u dan niets geleerd van het Europees referendum?
Kunt u ons uitleggen waarom u de Kamer pas wilde informeren nadat u het met Brussel eens zou zijn geworden? En waarom niet als in Zweden alle correspondentie met EU gewoon op internet.


Kroes van Nova of Kroes van de brief van de Commissie


Wij bepalen in Nederland waar de grenzen van de publieke taken van corporaties liggen. En Europa bepaalt of er sprake is van eerlijke concurrentie en ongeoorloofde staatssteun bij de vervulling van de niet-publieke/commerciële taken. Tenminste dat dachten we en dat zouden we nog steeds geloven als we Kroes op TV horen spreken. Maar de brieven van haar juristen van de Europese Commissie hebben een hele andere boodschap.
Die willen van de Nederlandse volkshuisvesting echter armenzorg maken. De Nederlandse corporaties mogen alleen sociaal achter gestelden huisvesten. De Nederlandse definitie van de publieke taken van corporaties wordt gezien als " een kennelijke fout" (pt 30). "Woningen verhuren aan hogere inkomensgroepen dient te worden beschouwd als een kennelijke fout van de openbare dienst".
En dit lijkt geen incident. Het is een tamelijk absolute opvatting van de commissie. De maat die ze tov Ierland (pt 31 en 32) heeft gesteld is de maat voor heel Europa geworden. En die maat is armenzorg. De Europese Commissie laat zo niets over van de afspraak dat definiëring van de publieke taak een nationale bevoegdheid is. Ze gaat zelfs nog een stapje verder door te eisen dat de rest van de woningen verkocht moeten worden. En de huren omhoog moeten van mensen die niet sociaal zijn achtergesteld. Met dank aan Kroes.
Kortom we moeten ons niet in slaap laten sussen door de geruststelling dat Europa daar zich niet tegen aan bemoeit. Brussel denkt daar zelf anders over. En die stop je niet door net te doen alsof de soep niet zo heet gegeten wordt.


Daarom moet u niet zeggen dat we de regels van de woningbouwcorporaties in overeenstemming brengen met de Europese Staatssteunregels. Want als dát de interpretatie is van de ambtenaren van Kroes, moeten we die afwijzen. De PvdA vindt u verdediging richting de Europese Commissie te defensief. U moet principieel stelling nemen tegen de bevoegdheid die de Europese Commissie zichzelf aanmeet in haar brief. U moet van Kroes een heldere uitspraak vragen en krijgen dat haar uitspraak van Nova de maat is en niet de brief die door haar directoraat gestuurd is.


Europa is meer dan vrije markt


Wij bepalen dus zelf wat de publieke taken zijn. De EU mag alleen toetsen op Manifest errors. We moeten niet accepteren dat deze toetsing alleen plaats vindt door de Commissaris van mededinging. Mijn Europa is meer dan eerlijke markt. Het is ook het Europa dat leefbare ongedeelde steden wil. Daarvoor heeft een collega van Kroes zelfs een heel programma voor (Urban programma). U moet dus naar Brussel en zeggen dat u een integrale en niet een verkokerde toets op Manifest Errors wil. Net als bij pensioenen gebeurd is. De verplichtstelling brengt verzekeraars in het nadeel. Maar dat is geaccepteerd omdat sociale belangen van het pensioen zwaarder wogen dan de marktbelangen van de verzekeraars. Zo'n brede toets zou onze brede volkshuisvestingsector met vlag en wimpel door staan. Ga met andere lidstaten dit afdwingen.


Verdediging is te defensief en te zwak:


Ten eerste is er eigenlijk wel sprake van bovenmatige staatssteun?
Heeft u de staatssteun al gekapitaliseerd. En wat zijn de kosten van de maatschappelijke taken die corporaties uitvoeren. Als u dat voorrekent heeft de Commissie helemaal geen zaak meer.
Ten tweede: het gaat over een steunregeling die al bestond voor start verdrag. Bovendien zijn het geen grensoverschrijdende activiteiten zijn.
Ten derde u laat zich te veel meesleuren in de denktrant van de brievenschrijvers van de Europese Commissie
U legt de grens van de doelgroep van corporaties bij mensen die minder dan de ongeveer 33.000 euro verdienen. Zo'n 45% van de mensen. Dat is terecht heel iets anders dan armenzorg. De definitie van Brussel dat de publieke taak van corporaties alleen armenzorg is moet dan ook van tafel. Wij willen geen franse toestanden. De PvdA zou deze grens zelf nog wat ruimer leggen gezien de huidige woningmarkt. Maar daar debatteren we later over.


Maar U accepteert de eisen van de EU als ze de grens van 33.000 euro zouden accepteren. U accepteert dan ook dat mensen die meer verdienen markthuren moeten betalen. Kunt u uitleggen hoe dat in de praktijk gaat werken? Weet u wel waar u ja tegen heeft gezegd?
a. Worden de inkomens getoetst bij de eerste bewoners van een nieuwbouwwoning? En als de nieuwe bewoner meer dan 33.000 euro verdient is het een commerciële activiteit en als het minder is een publieke taak?
b. Of gaan we voortaan bij elke nieuwe huurder , ook in bestaande huurwoningen, zijn inkomen toetsen en afhankelijk daarvan is de woning een commerciële woning of een publieke woning.
c. Maar als het aan de commissie ligt, gaat het nog een stapje verder. Als het inkomen van een huurder stijgt is het een commerciële verhuring geworden en moeten er commerciële huren gevraagd worden? En als zijn inkomen weer daalt, gaan de huren dan omlaag en de woning weer naar de andere BV?
Hoe gaat het huurbeleid er dan uitzien? En hoe moten corporaties dit organiseren. Kortom een heiloze weg.


PvdA heeft twijfels bij oplossing van afsplitsen in aparte BV"s
* nog meer directeuren met hoge salarissen
* risico dat maatschappelijk kapitaal weglekt naar de markt
* minder publieke zeggenschap over brede taak corporaties: leefbare buurten
* Kortom is administratieve splitsing niet veel beter of juist het verkopen aan bewoners in VVE's.
* Eerst analyse maken van voor en nadelen voordat u dit toezegt aan Brussel


Hoe nu verder


We gaan in Nederland rustig de discussie aan wat de publieke taken van corporaties zijn en hoe we dat willen organiseren. U gaat ondertussen naar Kroes en zegt dat we toch echt zelf bepalen waar de grenzen van de publieke taken van de volkshuisvesting liggen. U gaat naar de commissaris van de steden en vraagt aan haar of ze zich gaat bemoeien tegen de zogenaamde toets op manifest errors. U gaat op een rijtje zetten, zoals gevraagd, welke andere lidstaten last van de redenering hebben van de ambtenaren van Kroes. Samen met hen gaat u richting Brussel. En gaat u geïnspireerd door artikel 122 van de afgewezen grondwet de macht van het directoraat mededinging inperken bij het toetsen van door de lidstaten geformuleerde publieke diensten.
En u zorgt voor een betere verdediging. U gaat daar pas mee naar Brussel als u die aan de Kamer heeft laten zien. Want met zo'n slechte verdediging laadt u de verdenking op zich dat wat u in Nederland niet voor elkaar kan krijgen: huurliberalisering en verkleining van de sector, dadelijk via Brussel maar wat graag opgelegd krijgt.


Tot slot: we moeten natuurlijk er wel voor zorgen dat corporaties ook echt hun werk gaan doen: voor buurten en hun bewoners en dat is iets anders dan armenzorg maar dat is ook iets anders dan je gedragen als commerciële vastgoedbedrijven. Want door dat gedrag roepen we terecht kritiek op ons af.