Ook Nederlanders gebaat bij voorlichtingsboekje: Geruststelling
vermindert huisartsenbezoek
Niet de zelfzorgtips, maar de geruststelling dat er niets ernstigs aan
de hand is vermindert het aantal huisartsbezoeken van lager
opgeleiden. Op 8 september promoveerde sociaal psycholoog Anne Marie
Plass op haar onderzoek naar de effecten van voorlichting in de Haagse
Schilderswijk, Laak en Centrum.
Plass onderzocht de effecten van het door Haagse huisartsen
uitgedeelde voorlichtingsboekje `Tips voor de thuisdokter'. Aan het
onderzoek deden 162 Haagse patiënten mee die allemaal vaker dan vijf
keer per jaar op consult kwamen. De meesten van hen waren Turks of
Nederlands, laag opgeleid en sociaal zwak. Uit Plass' onderzoek blijkt
dat het aantal consulten na het lezen van het voorlichtingsboekje voor
Turkse patiënten terugliep van gemiddeld 7,4 naar 4 keer per jaar.
Voor de Nederlandse patiënten in het onderzoek daalde dat van 4,6 naar
2,6 per jaar. Hieruit concludeert Plass dat niet zozeer culturele
achtergrond maar sociaal economische status bepalend is voor de
behoefte aan gerichte voorlichting.
Plass constateerde dat het niet de zelfhulptips zelf zijn, maar eerder
de geruststelling die er van uitgaat, waardoor het succes van het
boekje kan worden verklaard. Deze geruststelling wordt bereikt door
het goed omschrijven van de klacht, de bevestiging dat de
zelfhulpmethode goed is en het feit dat de hulpverlener het boekje
zélf uitdeelt. Dit in tegenstelling tot verspreiding via de toonbank
van apotheek op bij de receptie van de huisartsenpraktijk. Hiermee
ontkracht zij het heersende idee dat stimulering van zelfhulp de
oplossing is van het probleem van veelvuldige consultering van de
huisarts.
Uit het onderzoek van Plass blijkt verder dat allochtone patiënten -
tegen alle verwachting in - veel aan zelfzorg of thuiszorg doen. Door
het voorlichtingsboekje nam dit gedrag in eerste instantie af. Dit kan
te maken hebben met de formulering in het boekje. Inmiddels is het
boekje op advies van Plass herschreven.
Het voorlichtingsproject is opgezet door zeven Haagse
huisartsenpraktijken uit onvrede over de werkdruk en over de wijze van
communiceren met allochtone patiënten. Ook patiënten bleken na navraag
door de huisartsen ontevreden.
VU Medisch Centrum