Zee-onderzoeker wint prestigieuze chemieprijs
31 augustus 2005
De Organic Geochemistry Division van de Geochemical Society of America
heeft de 'Treibs Medal 2005' toegekend aan prof. dr. ir. Jaap
Sinninghe Damsté van het NWO-instituut Koninklijk NIOZ op Texel. Deze
medaille vertegenwoordigt de hoogste internationale erkenning op het
gebied van de organische geochemie. Sinninghe Damsté neemt de prijs in
ontvangst tijdens de 22e International Meeting on Organic Geochemistry
(IMOG), die van 12 tot 16 september in Sevilla (Spanje) zal worden
gehouden.
Jaap Sinninghe Damsté ontvangt de Treibs medaille voor zijn jarenlange
succesvolle onderzoek aan de biogeochemie van fossiele
koolstofbevattende moleculen in sedimenten. De Treibs medaille is een
gouden medaille, die vergezeld gaat van een certificaat. Sinninghe
Damsté is de tweede NIOZ-medewerker die deze prijs wint. In 1991 ging
zijn leermeester en promotor Jan de Leeuw hem al voor.
Jaap Sinninghe Damsté (Baarn, 1 januari 1959) is sinds 2002 hoofd van
de afdeling Mariene Biogeochemie en Toxicologie van het Koninklijk
Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ); Nederlands enige
volwaardige oceanografische instituut, gelegen op de zuidpunt van
Texel. Daarnaast is hij vanaf 2003 hoogleraar moleculaire
paleontologie aan de Universiteit Utrecht. In 2004 kende de
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek hem een
Spinozapremie toe. Sinds mei van dit jaar is hij lid van de
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).
Sinninghe Damsté bestudeert mariene sedimenten. Hij reconstrueert met
organische moleculen, zoals chemische fossielen van algen en
bacteriën, het leven en het klimaat van vroeger tijden. Dankzij zijn
promotieonderzoek moesten de theorieën over de wereldwijde
koolstofkringloop en zwavelcyclus worden herzien. Later in zijn
loopbaan vond Sinninghe Damsté dat archaea, ook wel 'oerbacteriën'
genoemd, niet alleen op extreme plaatsen voorkomen, maar ook
wijdverspreid zijn in onze Waddenzee en de Noordzee. Bovendien bleken
de archaea net als planten te groeien op kooldioxide als koolstofbron,
maar nu met een chemische energiebron in plaats van zonlicht. Zijn
ontdekking van de anammoxbacteriën in de zuurstofarme waterlaag in
verschillende oceanen, heeft grote gevolgen voor de stikstofkringloop.
Deze bacteriën zetten namelijk ammonium en nitriet om in gasvormig
stikstof, dat uit de zee ontwijkt naar de lucht, en daardoor wordt
onttrokken aan het mariene voedselweb.
Alfred Treibs Medaille
De Alfred Treibs medaille wordt toegekend aan onderzoekers met een
bewezen carrière in de organische geochemie. De winnaars zijn pioniers
op hun vakgebied en zijn innovatieve onderzoekers die belangrijke
bijdragen hebben geleverd aan het begrip van de oorsprong en het lot
van organische materialen op aarde of in het heelal. Alfred Treibs
zelf wist rond 1930 te achterhalen dat olie van biologische oorsprong
is. De naar hem genoemde medaille werd in 1979 voor het eerst
toegekend, aan G.T. Philippi. Jaap Sinninghe Damsté is de twintigste
onderzoeker die deze prijs krijgt en een van de weinige
niet-Amerikaanse winnaars.
.........................
Meer informatie bij:
* prof. dr. ir. Jaap Sinnighe Damsté (Koninklijk NIOZ, Mariene
Biogeochemie en Toxicologie)
* t: +31 (0)222 36 95 50, damste@nioz.nl
* of dr. Jan P. Boon (persvoorlichter Koninklijk NIOZ)
* t: +31 (0)222 36 94 66, boon@nioz.nl
* Meer informatie over de Treibs medaille:
http://gs.wustl.edu/archives/treibs.html.
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek