ChristenUnie
Politiek is meer dan economie zaterdag 10 september 2005 - 08:41
Dit opinie artikel is verschenen in het Nederlands Dagblad
door André Rouvoet
Op sociaal-economisch terrein zijn er inderdaad punten van
overeenstemming tussen de ChristenUnie en een partij als de SP.
Politiek is echter meer dan economie, vanuit de bijbelse opdracht om
'zout en licht' te zijn, en in heel het leven God en de naaste te
dienen.
Kritische christenen kunnen terecht bij de SP, vindt Ronald van Raak
(Nederlands Dagblad 8 september). Volgens mij zijn er twee voorvragen:
wat zijn 'kritische christenen' en wat is het beslissende criterium om
je bij een politieke partij aan te sluiten?
Om met dat laatste te beginnen: het is opvallend dat Van Raak focust
op een aantal programmatische keuzes van de Socialistische Partij,
waarbij hij affiniteit bij christenen vermoedt. En niet ten onrechte.
Inderdaad zijn er met name op sociaal-economisch terrein voorbeelden
te geven van overeenstemming tussen een christelijk-sociale partij als
de ChristenUnie en de zogenaamde linkse oppositie. Dat mag ook niet
verbazen: vanuit de bijbelse noties van gerechtigheid, naastenliefde
en de overheid als schild voor de zwakken (Psalm 72!) is er alle
aanleiding om de solidariteit met de kwetsbare medemens hoog in het
vaandel te houden. Dit geldt zeker in een periode van - op zichzelf
noodzakelijke - herijking van de verzorgingsstaat met zijn collectieve
arrangementen. Niet voor niets hebben we als ChristenUnie het kabinet
meer dan eens voorgehouden dat de Psalmnorm belangrijker is dan de
Zalm-norm!
Socialistische reflex
Ik teken daar wel bij aan dat er ook het nodige verschil is in de
manier waarop christenpolitici respectievelijk socialisten aankijken
tegen de samenleving en de verschillende verantwoordelijkheden daarin.
Er is weliswaar gemeenschappelijk verzet tegen een neoliberale
inkleuring van het begrip 'eigen verantwoordelijkheid', waarmee in het
huidige beleid iedere bezuiniging wordt gelegitimeerd. Maar van de
aloude, socialistische reflex om alle verantwoordelijkheid te
collectiviseren, hebben we bijvoorbeeld bij de ChristenUnie geen
last... Om het in de termen van het Christelijk-Sociaal Congres te
zeggen, dat eind augustus bijeenkwam rond het thema 'menselijkheid als
maat': vanuit de christelijk-sociale traditie zijn niet het individu
en de markt, maar ook niet de staat de maat, maar de gerechtigheid, de
gemeenschap en de menselijkheid. Daardoor klinkt het woord
'solidariteit' uit de mond van een christenpoliticus toch altijd
anders dan bij een klassieke socialist.
Meer dan economie
Daarnaast is bepaald niet onbelangrijk dat het programma van een
politieke partij méér omvat dan alleen sociaal-economische thema's.
Als Van Raak stelt dat 'kritische christenen bij de SP terechtkunnen',
dan vindt hij het vast niet erg dat ik die christenen oproep om ook
echt kritisch te zijn alvorens deze stap te zetten en zich eerst
grondig in het programma van deze partij te verdiepen. Om een
voorzetje te geven: voor die christenen die niets moeten hebben van
het christelijk onderwijs, Israël, het koningshuis, de Eerste Kamer en
de NAVO, is de SP misschien nog niet zo'n slechte keus...
Mag ik in dit verband ook eens zeggen dat ik behoorlijk ben
geschrokken van het dédain waarmee door verschillende fracties,
waaronder die van de SP, onlangs in het debat over Intelligent Design
en evolutie, werd gesproken over het geloof in een schepping?
Uitgerekend SP-Kamerlid Fenna Vergeer vond het nodig om schepping en
ID op één lijn te stellen met Jomanda ('daar geloven toch ook heel
veel mensen in') en fakirs, die twijfelen aan de zwaartekracht. Laat
ik het er maar op houden dat hier niet echt een uitnodigende houding
uit spreekt in de richting van christenen voor wie het geloof in God
de Schepper en Onderhouder van al het leven allesbepalend is...
Hamvraag
Dat brengt mij bij mijn tweede punt. Door de oriëntatie van Van Raak
op sociaal-economische thema's blijft de hamvraag buiten beeld. Dat is
namelijk wat christenen eigenlijk motiveert en inspireert om politiek
en - breder - maatschappelijk actief te zijn: wat bezielt ons?
Christenen hebben het antwoord op deze vraag de eeuwen door gevonden
in de bijbelse opdracht om 'zout en licht' te zijn en in heel het
leven God en de naaste te dienen. Denk aan het Reveil en wat de
politiek betreft aan Groen van Prinsterer en Abraham Kuyper. Het gaat
ons om de eer van God en het goede voor de samenleving. Dáár klopt het
hart van de christelijke presentie in de samenleving!
In de ChristenUnie hebben we dat verlangen in de Unieverklaring als
volgt verwoord: ,,Wij, leden van de ChristenUnie, hebben ons verenigd
om vanuit ons christelijk geloof invloed uit te oefenen op het bestuur
van ons land en in de samenleving. Gelovig luisterend naar het Woord
van God en met een open oog voor de werkelijkheid zoeken wij naar zijn
wil. We laten ons daarbij aansporen door Gods opdracht om Hem lief te
hebben en ook onze medemensen. (...) We doen dit alles in het besef
dat we afhankelijk zijn van God en bidden om de leiding van de Heilige
Geest.''
Werkelijk kritische christenen, die als zout en licht present willen
zijn in de wereld en derhalve óók in de politiek, zullen dit cruciale
aspect van hun diepste motieven niet buiten beschouwing kunnen of
willen laten bij het bepalen van hun partijkeuze.
Dan blijkt het in de politieke praktijk heel goed mogelijk om met
andere partijen, zoals de VVD, de PvdA en óók met de SP in bepaalde
politieke kwesties gezamenlijk op te trekken. Maar mij dunkt dat
bijbelsgeïnspireerde en dus écht kritische christenen overigens niet
zoveel te zoeken hebben bij een partij die de eer van God politiek
irrelevant acht en bovendien programmatisch dikwijls een compleet
andere koers vaart dan op grond van het bijbelse spreken voor
verantwoord moet worden gehouden.
André Rouvoet is fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Tweede
Kamer.
---