Het Koninklijk Huis
---
Toespraak van Prinses Laurentien op 8 september 2005
Wereldalfabetiseringsdag 2005 te Den Haag : "Hoe meer, hoe beter".
Dames en heren,
Hier staan we dan, op 8 september, wéér een Wereldalfabetiseringsdag.
Het is iedere keer weer een bijzondere dag - en dit keer eigenlijk een
hele week - van inspirerende activiteiten. Weer veel bekende
gezichten. Maar ook veel mensen die hier misschien voor de eerste keer
bij betrokken zijn. Alleen al vanuit dat oogpunt is het dus niet
zomaar wéér een Wereldalfabetiseringsdag.
Want steeds meer mensen uit steeds meer verschillende sectoren doen
mee, dat is fantastisch! Hoe meer, hoe beter, want de kracht zit hem
in het feit dat hoe meer mensen zich probleemeigenaar voelen, hoe
beter het is voor de aanpak van laaggeletterdheid.
Het is de vijfde keer dat we landelijk aandacht besteden aan
Wereldalfabetiseringsdag - zo'n 40 jaar geleden door de Verenigde
Naties in het leven geroepen. En deze dag is er niet voor niks. Het is
belangrijker dan ooit om laaggeletterdheid in de kern aan te pakken.
"Wie is nu eigenlijk verantwoordelijk voor de oplossing van dit
probleem?" wordt mij vaak gevraagd. Deze zaal verraadt het antwoord:
kijk naar links, kijk naar rechts.... en als u toch bezig bent, sta
dan ook even stil bij uzelf. Wie verantwoordelijk is? Wij allen - en
zovelen hierbuiten - als schakels van een keten van spelers, die
allemaal op hun eigen manier kunnen bijdragen aan oplossingen.
Deze keten begint bij voorlezen door ouders en loopt via het
onderwijs naar de werksfeer en volwasseneneducatie en een leven lang
leren. Waar gaat het hier om? Om het doorbreken van taboes. Om het
begeleiden van laaggeletterden op weg naar een leven met nieuwe
kansen. Om het bewustzijn dat een grote groep klanten, kiezers en
burgers onvoldoende kunnen participeren in deze maatschappij. En
uiteindelijk gaat het erom een geletterde samenleving te creëren,
waarin iedereen met trots in staat is zijn taal te gebruiken. Dat is
onze wens. Dat is onze ambitie.
Ja, ik ben het met u eens, het is misschien wel een logisch, maar geen
simpel verhaal.
Zie ik het somber? Zeer zeker niet... persoonlijk ligt dat niet in
mijn aard; en, wat belangrijker is, dat is ook niet de realiteit.
Want de aandacht en activiteiten tot nu toe zijn niet voor niets
geweest. Veel laaggeletterden hebben hierdoor de kracht gevonden om
iets aan hun achterstand te doen. Nieuwe organisaties, individuen en
sectoren nemen het onderwerp ter harte en dragen nu bij aan de aanpak
ervan. De activiteiten vandaag en eerder deze week kenmerken de
verschillende facetten van de problematiek èn van waar oplossingen
liggen: het bedrijfsleven, het onderwijs en educatie experts,
maatschappelijke instellingen, dienstverleners..... en dat op
landelijk, provinciaal en lokaal niveau.
Op Wereldalfabetiseringsdag richten we - terecht - de schijnwerpers
op al deze mensen en organisaties die zich inzetten om ongeletterdheid
aan te pakken. De keten die ik noemde is hier ook mooi in terug te
zien: van preventie en erkenning, tot herkenning, begeleiding,
onderwijs en onderzoek. De beweegredenen om mee te doen zijn
uiteenlopend: een beter functionerend bedrijf, gemotiveerde
werknemers, betrokken ouders, motiveren van laaggeletterde inwoners,
versterken van de economie.
De schijnwerpers zijn met name gericht op allen die de moed hebben hun
handicap toe te geven en onderwijs op te zoeken. "Het licht is
aangegaan nu ik kan lezen en schrijven," zegt u. Aan alle anderen
hier vraag ik - probeert u zich in te denken, als u vanavond voor het
slapen gaan nog even een paar bladzijden leest en dan het licht
uitdoet... hoe het leven er uit zou zien als u die paar bladzijden
niet zou kunnen lezen.
Vandaag is ook de dag om vooruit te kijken naar de uitdagingen die
voor ons liggen.
En dan wordt mijn verhaal toch weer wat somberder. Het ís een
groeiend sociaal-economisch probleem. Er blijken nog steeds mensen van
onze scholen te komen die niet over voldoende lees- en
schrijfvaardigheden beschikken. En door de toegenomen eisen op de
arbeidsmarkt en de integratie van informatie en
communicatietechnologie neemt het belang van deze vaardigheden alleen
nog maar toe.
Ik vrees dat dit besef ondanks alle moeite en 5
Wereldalfabetiseringsdagen nog niet voldoende is doorgedrongen. We
moeten aandacht blijven vragen en nieuwe partijen blijven betrekken in
de strijd - om taboes te doorbreken en om expertise en middelen vrij
te maken om onze doelgroepen te bereiken.
Maar aandacht alléén is natuurlijk niet voldoende.... Vijf jaar
Wereldalfabetiseringsdag in Nederland. Vijf, het getal dat kennis
symboliseert. Is dat niet een perfect moment om naar de vijfde
versnelling te gaan in onze gezamenlijke aanpak van laaggeletterdheid
in Nederland? Om samen te werken aan een maatschappij waarin het nut
van geletterdheid ècht serieus wordt genomen - en dat de investeringen
daarin evenredig zijn aan de erkenning van dat nut, van dat belang?
En, nee - ik zie dit niet als het zoveelste probleem waaruit u moet
moet kiezen. Natuurlijk, jeugdwerkloosheid, voortijdig
schoolverlaten, het grote aantal WAO-ers, beperkte betrokkenheid van
nieuwe groepen Nederlanders bij onze samenleving en armoede zijn
complexe en belangrijke problemen. Op veel van deze gebieden gaat het
er om dat mensen geen aansluiting vinden. Waar het er in de kern van
de aanpak dus om gaat is dat mensen zo goed mogelijk zijn voorbereid
om in de wereld om hen heen te kunnen functioneren. En wij weten uit
ervaring dat taal en taalvaardigheid je helpt om aansluiting te
vinden, om meer te durven, meer te ondernemen, om zelfstandiger te
functioneren - thuis, in je omgeving en op je werk. Hier kunnen wij
onze ogen toch niet voor sluiten?
Wordt het niet tijd om de vraag om te draaien? Zijn er wel goede
redenen waarom organisaties níet binnen of buiten hun eigen structuur
meewerken aan de bestrijding van laaggeletterdheid en het stimuleren
van geletterdheid?
Hoe meer, hoe beter. Wij zijn hier met zo'n 250 mensen. Zou het niet
een idee zijn dat ieder van u het komende jaar naar vijf nieuwe
organisaties, bedrijven, vakverenigingen of individuen stapt om hen te
betrekken in de aanpak van laaggeletterdheid? U heeft al zoveel
kennis, zoveel praktijkervaring. Het is dus niet nodig om het wiel
weer uit te vinden. Wat ieders motief ook mag zijn om
laaggeletterdheid de wereld uit te helpen - persoonlijk,
sociaal-maatschappelijk, economisch.... het gaat om het resultaat.
Laten wij daar op inzetten.
Ik zie u graag volgend jaar terug, ieder mét vijf nieuwe partners.
Dank u wel.
7 september 2005
link naar persbericht Wereldalfabetiseringsdag
© RVD