Ministerie van Buitenlandse Zaken

================

Aan de Voorzitter van de TweedeKamerderStaten-Generaal Binnenhof 4
Den Haag Taskforce Soedan
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag

Datum 5 september 2005BehandeldHans Docter
KenmerkTFS055/05Telefoon+31703485621

Blad1/4Fax+31703486607

Bijlage(n)TFS@minbuza.nl

BetreftRecente ontwikkelingen in Sudan

Sinds het Algemeen Overleg over Sudan op 29 juni jl. hebben zich in Sudan een aantal ontwikkelingen voorgedaan waarover wij, mede namens de Minister van Defensie, de Kamer graag willen informeren.


1. Implementatie Noord Zuid Vredesakkoord
De uitvoering van het alomvattende vredesakkoord tussen Noord en Zuid-Sudan heeft weliswaar enige vertraging opgelopen door het onverwachte overlijden van SPLM leider John Garang, maar is niet fundamenteel in gevaar gebracht.

In reactie op zijn dood ontstonden in Khartoem, Juba en enkele andere steden grote rellen waarbij tientallen mensen zijn omgekomen. De aanleiding tot de rellen was dat veel SPLM aanhangers het vermoeden hadden dat er opzet in het spel was. Door effectief gezamenlijk optreden van de regering en de SPLM kon de orde na enkele dagen worden hersteld.

Een onderzoek naar de ramp met de helikopter loopt nog. Dit onderzoek wordt mede door internationale experts uitgevoerd. De resultaten tot nu toe bevestigen dat de helikopter van Garang door een menselijke fout tijdens zwaar weer tegen een berg is gevlogen. Direct na de ramp heeft de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking ook de bereidheid uitgesproken het onderzoeksteam te versterken. De inzet van het Rampen Identificatie Team bleek uiteindelijk niet nodig, omdat de slachtoffers alsnog lokaal konden worden geïdentificeerd.

Op 9 augustus jl. heeft de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking de begrafenis bijgewoond van John Garang in Juba, Zuid-Sudan. Bij deze gelegenheid heeft zij gesproken met Salva Kiir (de opvolger van Garang), president Bashir, Minister van Buitenlandse Zaken Ismael en verscheidene kopstukken van de SPLM. Zij verzekerden haar allen dat beide partijen gecommitteerd blijven aan de uitvoering van het vredesakkoord.

De afgelopen weken is duidelijk geworden dat Salva Kiir inderdaad doorwerkt in de door zijn voorganger ingezette lijn, waarbij hij zich zelfs pragmatischer lijkt op te stellen. Hij heeft meer oog voor organisatorisch-bestuurlijke aspecten en stemt meer af met de SPLM achterban. Daarnaast heeft hij veel aandacht besteed aan de zogenaamde Zuid-Zuid Dialoog met zuidelijke rebellengroepen die niet deel hebben genomen aan de onderhandelingen over het alomvattende vredesakkoord. Hij heeft actief toenadering gezocht tot de leiders van de belangrijkste groepen en een akkoord lijkt binnen handbereik. De volgende formele ronde in de dialoog gaat later deze maand van start in Nairobi. Nederland geeft een financiële bijdrage aan deze dialoog, die wordt gefaciliteerd door het Arap Moi Instituut.

Wat betreft de uitvoering van het vredesakkoord is op verschillende terreinen vooruitgang geboekt. Het nieuwe parlement, waarin de SPLM nu ook is vertegenwoordigd, begon deze week haar werkzaamheden. De formatie van een kabinet van nationale eenheid is zo goed als afgerond. De partijen hebben een akkoord bereikt over de portefeuilleverdeling en zullen naar verwachting een dezer dagen het nieuwe kabinet presenteren.

De besprekingen over de grondwet van Zuid-Sudan zijn eveneens afgerond. De formele goedkeuringsprocedure is nu van start gegaan. Dit betekent dat de regering van Zuid-Sudan uiterlijk eind september kan worden geïnstalleerd.

De noodzaak een geschikte plek te vinden voor de begrafenis van John Garang heeft ertoe geleid dat de stad Juba al op dat moment werd overgedragen aan de SPLM. Onder het vredesakkoord was dit pas voor een veel later stadium voorzien. Hierdoor kan ook eerder dan voorzien begonnen worden met de opbouw van definitieve bestuurstructuren in Zuid-Sudan.

De uitrol van UNMIS, de VN vredesmissie die is ingesteld om toe te zien op de uitvoering van het Noord-Zuid vredesakkoord, verloopt langzamer dan voorzien. Tijdens de begrafenis van Garang benadrukten verschillende vertegenwoordigers van de SPLM dat het essentieel is dat de VN missie snel op sterkte is. De speciale vertegenwoordiger van de Secretaris Generaal voor Sudan, Jan Pronk, verzekerde de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking dat de uitrol zal worden versneld.

Op dit moment onderzoekt de regering onder welke omstandigheden en voorwaarden Nederland een bijdrage aan UNMIS zou kunnen leveren. Daartoe is op 27 augustus jl. een 'fact finding' missie van Defensie en Buitenlandse Zaken naar Sudan vertrokken. In het licht van de resultaten van de missie zal de regering beslissen over het al dan niet bijdragen aan UNMIS en daarover de Kamer later deze maand informeren.

De Multi Donor Trust Funds van de Wereldbank voor de wederopbouw van Sudan zijn in augustus operationeel geworden. De eerste projecten zijn goedgekeurd en zullen later dit jaar in uitvoering komen. Het betreft onder meer projecten voor verbetering van de infrastructuur en voor financiering van capaciteitsopbouw van het Ministerie van financiën van Zuid-Sudan. Een eerste tranche van ¤ 39 miljoen van de Nederlandse bijdrage (totale bijdrage 150 miljoen) aan deze Trust Funds wordt op dit moment aan de Wereldbank overgemaakt. Ook andere landen, zoals Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk, maken op dit moment hun bijdragen voor 2005 over. Hiermee zijn de Trust Funds voldoende gevuld om de geplande ondersteuning van de wederopbouw in 2005 uit te voeren. Nederland is door de partijen gevraagd vice-voorzitter te worden van het Trust Fund voor het Noorden. Voorlopig vervult Noorwegen die rol voor het Trust Fund voor Zuid-Sudan.

Nederland heeft samen met het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen en Zweden het initiatief genomen in Zuid-Sudan een gezamenlijk donorkantoor op te richten. Het zgn. 'Joint Donor Office' zal in Juba, de hoofdstad van Zuid-Sudan, worden gevestigd. Het initiatief is erop gericht de inbreng van de donoren in het Trust Fund voor het Zuiden en de beleidsdialoog over de wederopbouw met de overheid van Zuid-Sudan geharmoniseerd aan te pakken. Het is de bedoeling dat het kantoor voorjaar 2006 operationeel is. Nederland heeft zich bereid verklaard de realisatie van het kantoor op zich te nemen. In het kantoor zullen vertegenwoordigers van de deelnemende donoren als een team functioneren.


2. Darfur
De situatie in Darfur is sinds eind juni nauwelijks veranderd. Er zijn vrijwel geen incidenten geweest tussen de Sudanese regering en de rebellen, maar de veiligheidssituatie van burgers is nog steeds zeer slecht. Zware regenval en overstromingen hebben bovendien de afgelopen weken de humanitaire hulpverlening belemmerd. Het aantal berovingen en overvallen op voedselkonvooien, ook van humanitaire organisaties, is nog steeds groot. De regering van Sudan, verantwoordelijk voor de veiligheid van hulpkonvooien en burgers, onderneemt nog altijd te weinig om de aanvallen te stoppen en de milities te ontwapenen. Na het aantreden van de regering van nationale eenheid zal deze opstelling hopelijk veranderen. De capaciteit van de missie van de Afrikaanse Unie (AMIS) groeit gestaag en heeft op verschillende plaatsen een positief effect op de veiligheidssituatie. Hun aantal blijft echter te gering om veiligheid in heel Darfur te garanderen.

In het licht van de resultaten van bovengenoemde 'fact finding' missie van Defensie en Buitenlandse Zaken naar Sudan, die ook bezoeken aan Darfur en het hoofdkwartier van de Afrikaanse Unie (AU) in Addis Abeba bracht, wordt de Kamer later deze maand per brief nader geïnformeerd over de steunverlening aan AMIS, zoals toegezegd tijdens het AO van 29 juni jl.

Nederland heeft materieel (transport- en medische middelen) ter waarde van ¤175.000 beschikbaar gesteld voor de Rwandese troepen in Darfur. Tevens zijn trainingen verzorgd voor het gebruik van deze middelen. Het materiaal is op 26 augustus jl. door Defensie naar Darfur gevlogen.

Nederland had eerder in NAVO-kader luchttransport (een KDC10 van de KLU) aangeboden, voor het transport van 750 Zuid-Afrikaanse troepen inclusief wapens en bagage ten behoeve van AMIS. Onlangs maakte Zuid Afrika bekend de troepen niet te kunnen leveren. Er wordt nu in samenspraak met de AU bekeken of transport voor vervangende of andere troepen aangeboden kan worden.

Een politiek akkoord tussen de regering en de rebellenbewegingen is een belangrijke voorwaarde om tot duurzame verbetering van de veiligheidssituatie in Darfur te komen. De volgende ronde van de vredesonderhandelingen in Abuja staat nu gepland voor 15 september. Oorspronkelijk zou deze ronde beginnen op 24 augustus, maar vooral de SLM wilde meer tijd om zich voor te bereiden. Nederland zal ook aan deze ronde als waarnemer deelnemen en ondersteunt de AU financieel om de onderhandelingen mogelijk te maken.

De Minister van Buitenlandse Zaken, De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,

Dr. B.R. Bot A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven