Sponzen bepalen voedselkringloop koraalrif
31 augustus 2005
De verborgen, in grotten levende mariene organismen, zoals sponzen,
spelen een zeer grote rol in de voedselkringloop van het koraalrif.
Misschien wel de grootste, zegt bioloog Sander Scheffers. En dat is
waardevolle informatie voor natuurbeschermers, die de koraalriffen
willen behouden. Dinsdag 6 september promoveert Scheffers aan de
Universiteit van Amsterdam. De NWO-stichting WOTRO (Wetenschappelijk
Onderzoek van de Tropen en Ontwikkelingslanden) financierde dit
onderzoek.
Om koraalriffen te kunnen beschermen, is het belangrijk te weten hoe
zij en hun omgeving in elkaar steken. Vaak richten onderzoekers zich
op onderwerpen als fysieke schade aan riffen, het verbleken van koraal
en koraalziektes. Sander Scheffers hield zich bezig met een tot dusver
onderbelicht onderwerp: de voedselkringloop op het koraalrif en de rol
die in grotten en holtes levende organismen als zeesponzen daarin
spelen.
Onderwatercamera
Om te bepalen wat en hoe groot die rol is, bekeek Scheffers eerst hoe
die vrijwel ontoegankelijke grotten en hun leefgemeenschappen er
precies uit zien. Hij deed dat op het Caribische eiland Curaçao, met
een speciale onderwatercamera. Uit de geschoten films bleek dat
sponzen de belangrijkste bewoners zijn. Ook leven in de holtes
diertjes als borstelwormen, manteldiertjes en tweekleppigen. Samen
vullen ze ruim zestig procent van de holtes. Verder bleken die wat
oppervlakte betreft acht maal groter te zijn dan het koraalrif, zoals
duikers dat gewoonlijk van bovenaf zien.
Filteraars
En een groter leefoppervlak betekent volgens Scheffers een groter
filtreeroppervlak. Sponzen filteren het water. Ze nemen
planktondeeltjes als bacteriën op en scheiden anorganische
voedingsstoffen uit.
Die kunnen op hun beurt de groei van marine planten en andere
organismen bevorderen, ten koste van koralen.
De sponzen filteren in een razend tempo: zou het stilstaan, dan hadden
de sponzen het zeewater binnen vijf minuten volledig leeggepompt,
ofwel ontdaan van al het kleine plankton. Dit is natuurlijk niet het
geval, er is in de zee een constante toevoer van vers water. Gezien
dit vermogen enorme hoeveelheden organisch plankton om te zetten in
anorganisch materiaal, is het volgens Scheffers duidelijk dat de rol
van deze 'verborgen organismen' in de mariene voedselkringloop
ontzettend groot is.
De resultaten van Scheffers' onderzoek zijn beschikbaar gesteld aan
het personeel van het Mariene onderwaterpark van Curaçao en
gepresenteerd aan de lokale overheid.
Onderzoek Sander Scheffers Onderzoek Sander Scheffers
WOTRO-promovendus Sander Scheffers onderzocht op Curaçao sponzen in
koraalriffen.
Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
.........................
Meer informatie bij:
* drs. Sander Scheffers (NIOZ, inmiddels werkzaam bij Fachbereich
Biologie und Geographie Universität Duisburg-Essen, Deutschland)
* t: +49 20 11 83 31 58, scheffers@t-online.de
* Promotie 6 september, promotor prof. dr. R.P.M. Bak
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek