Samenvatting ambtsbericht Sudan, ministerie van Buitenlandse zaken.
Op 9 januari 2005 tekenden de Sudanese regering en de SPLM/A een alomvattend
vredesakkoord. De Sudanese regering en de SPLM werken inmiddels samen in het
Joint National Transition Team. De implementatie van het vredesakkoord verloopt
langzaam. In januari 2005 bereikte de Sudanese regering ook met de NDA een
tentatief akkoord.
De vredesonderhandelingen en de staakt-het-vuren-overeenkomsten hebben
onmiskenbaar geleid tot een afname van de gevechten in het zuiden. Met
uitzondering van enkele deelstaten en de grensgebieden met Uganda was het in de
verslagperiode in grote delen van het zuiden relatief rustig.
Gedurende de verslagperiode was het in het noorden van Sudan rustig, met
uitzondering van Darfur waar sprake was van een verslechtering van de situatie. In
Darfur was het in de verslagperiode zeer onrustig en onveilig. Naast banditisme en
gevechten tussen rebellen en regeringstroepen, bleven Arabische milities
(Janjawid) aanvallen uitvoeren op de burgerbevolking. Alle partijen maakten zich
in de verslagperiode opnieuw schuldig aan ernstige mensenrechtenschendingen
(verkrachtingen en ander seksueel geweld, bombardementen op burgerdoelen,
martelingen, ontvoeringen, buitengerechtelijke executies, etc.). Het aantal
ontheemden in Darfur steeg naar 2 miljoen.
De Sudanese regering heeft nog weinig gedaan om de Janjawid te ontwapenen en
de verantwoordelijken voor de mensenrechtenschendingen in Darfur aan te
pakken.
Noord-Sudan (met uitzondering van de deelstaten Northern Darfur, Western
Darfur, Southern Darfur, Blue Nile en de grensgebieden van Kassala State)
alsmede enkele gebieden in Zuid-Sudan (namelijk de garnizoensplaatsen die in
handen van de regering zijn, het zuidelijke deel van de deelstaat Buheyrat, de
deelstaat Western Equatoria met uitzondering van het grensgebied) vormen relatief
veilige gebieden. Overgangsgebieden zijn de noordelijke deelstaat Blue Nile en de
grensgebieden van Kassale State, alsmede de zuidelijke deelstaten Western Bahr
el-Ghazal, Northern Bahr el-Ghazal, Warab, Buheyrat (met uitzondering van het
zuiden), Bahr el-Jebel (met uitzondering van het grensgebied). De situatie is
onveilig in de noordelijke deelstaten Northern Darfur, Western Darfur en Southern
Darfur. Ook onveilig zijn de zuidelijke deelstaten met uitzondering van de
garnizoensplaatsen die in handen van de regering zijn en de hiervoor genoemde
relatief veilige en overgangsgebieden in Zuid-Sudan.
De Sudanese regering bleef op het gebied van de mensenrechten een dubbel spoor
volgen. Enerzijds was er sprake van meer aandacht voor mensenrechten in Sudan
Algemeen ambtsbericht Sudan | mei 2005
107
en waren enkele voorzichtig positieve ontwikkelingen waar te nemen. Anderzijds
wierp de Sudanese regering steeds nieuwe obstakels op. Zo bleef de vrijheid van
meningsuiting aanzienlijk beperkt en bleven politieke opposanten en activisten
(soms ernstige) problemen ondervinden. Ook bleef de Sudanese regering de
veiligheidsdiensten als repressief instrument gebruiken.
De Sudanese politie en veiligheidsdiensten bleven willekeurige arrestatie en
detentie toepassen. Ook bleven zij geweld, inclusief marteling en andere vormen
van onmenselijke behandeling of bestraffing, gebruiken. Met name in Darfur werd
door de autoriteiten hard opgetreden tegen personen verdacht van banditisme of
banden met de rebellen (willekeurige arrestaties, martelingen, doodstraffen).
Als gevolg van de voortdurende strijd in Darfur bleef de aandacht van de
veiligheidsdiensten zich met name richten op Darfurezen van niet-Arabische
afkomst. Personen uit deze bevolkingsgroep kunnen bij vestiging buiten hun eigen
woongebied in het noorden de aandacht van de autoriteiten trekken en op grond
van hun etnische afkomst problemen van de zijde van de veiligheidsdiensten
ondervinden. Als na verloop van tijd echter blijkt dat betrokkene geen politieke of
militaire activiteiten tegen de regering onderneemt of ondernomen heeft,
ondervindt betrokkene in de regel geen ernstige problemen van de zijde van de
veiligheidsdiensten.
Met name niet-Arabische Darfurezen kunnen zich door een verblijf in het
buitenland verdacht maken in de ogen van de autoriteiten. Deze personen lopen bij
terugkeer in Sudan (in het door de regering gecontroleerde gebied) het risico te
worden geconfronteerd met vormen van negatieve bejegening door de
veiligheidsdiensten. Daarbij geldt dat indien betrokkkenen zich politiek of
religieus niet profileren of hebben geprofileerd in Sudan danwel in het buitenland,
de kans kleiner is dat zij ernstige problemen van de zijde van de autoriteiten zullen
ondervinden. Als betrokkenen vóór vertrek uit Sudan gedurende langere tijd
zonder problemen in het noorden hebben verbleven, dan weten de
veiligheidsdiensten dat betrokkenen zich in Sudan niet oppositioneel hebben
opgesteld. Als betrokkenen zich bovendien in het buitenland niet oppositioneel
hebben opgesteld, is de kans op ernstige problemen met de autoriteiten gering.
In de verslagperiode is het aantal ontheemden in Sudan verder toegenomen tot
ongeveer 6 miljoen, met name als gevolg van het geweld in Darfur. Anderzijds
was het afgelopen jaar een beweging te zien van ontheemden die op eigen initiatief
terugkeerden naar hun oorspronkelijke woonomgebied in Zuid-Sudan.
In de ons omringende landen worden asielaanvragen van Sudanezen individueel
beoordeeld. Het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland verlenen leden van de
rebellenbewegingen SLM/A en JEM asiel, behalve in die gevallen waar
Algemeen ambtsbericht Sudan | mei 2005
108
uitzonderingsclausules van toepassing zijn. België kent een niet-terugkeer clausule
voor afgewezen asielzoekers afkomstig uit Darfur.
Lees het hele ambtsbericht:
Ministerie van Buitenlandse Zaken