Ministerie van Buitenlandse Zaken
Antwoord van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken, mede namens de heer Remkes, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en de heer Wijn, staatssecretaris van Financiën, op vragen van het lid Van Velzen (SP) over de leverantie van Nederlandse patrouillevliegtuigen aan het Nepalese leger.
Vraag 1
Is het u bekend dat twee BN-2T Islander patrouillevliegtuigen, afkomstig van de Nederlandse politie, in juni 2003 door Nederland zijn verkocht aan het Schotse bedrijf Cormack Air Services? Vielen deze vliegtuigen onder de vergunningplicht of werden ze als niet-strategisch bestempeld? Is het u voorts bekend dat deze patrouillevliegtuigen zijn doorverkocht aan de Britse regering, die deze vliegtuigen vervolgens in het kader van een groot militair samenwerkingsproject aan het Nepalese leger heeft gedoneerd?
Antwoord
Twee vliegtuigen van bedoeld type zijn door Domeinen Roerende Zaken, onderdeel van het Ministerie van Financiën, verkocht als niet-strategische (dus civiele) toestellen aan genoemd bedrijf. De vliegtuigen waren niet vergunningplichtig onder het In- en uitvoerbesluit strategische goederen. Er zijn dan ook geen nadere voorwaarden gesteld aan eventuele doorverkoop aan derden. Het Britse bedrijf heeft de Nederlandse Staat derhalve niet op de hoogte gesteld van eventuele doorverkoop aan de Britse regering.
In reactie op onze vraag hebben Britse autoriteiten bevestigd twee Islander STOL patrouillevliegtuigen te hebben geschonken aan Nepal. Of het om van oorsprong Nederlandse toestellen zou gaan, kon niet bevestigd worden.
Vraag 2
Kent u het artikel in Jane's Defence Weekly 1) waarin wordt gemeld dat mede door de komst van deze Nederlandse vliegtuigen Nepal's 'air power' substantieel versterkt is?
Vraag 3
Kent u het recente onderzoeksrapport over Nepal waarin Amnesty International onthult hoe militaire steun en wapenleveranties grootschalige moordpartijen, martelingen en verdwijningen van duizenden burgers mogelijk hebben gemaakt? 2)
Vraag 4
Herinnert u zich de verkoop van de Alouettes van de Koninklijke Luchtmacht aan de regering van Tsjaad die verklaarde deze helikopters te willen gebruiken ter ondersteuning van het faunabeheer, waarna Amnesty International in 1996 ontdekte dat Tsjaad de helikopters gebruikte in de strijd tegen politieke tegenstanders en voor dat doel had geprobeerd om de onbewapend geleverde Alouettes van geschut te voorzien? Deelt u de mening dat een soortgelijke (her)bewapening bij de twee BN-2T Islander patrouillevliegtuigen niet uit valt te sluiten?
Antwoord
Het artikel en de Amnesty International rapporten zijn mij bekend.
Het VK heeft laten weten de voorwaarde te hebben gesteld dat de geschonken vliegtuigen ongewapend zullen blijven en niet zullen worden ingezet bij offensieve acties. Tevens gaf het VK aan de vliegtuigen periodiek te controleren. Dit zou afdoende moeten zijn om bewapening van de vliegtuigen te voorkomen.
Vraag 5
Was u op de hoogte van de eindbestemming van deze vliegtuigen op het moment dat werd besloten deze aan het Schotse bedrijf te verkopen? Zo neen, stelt u eisen bij de verkoop van gebruikt defensie- dan wel politiematerieel aan binnen- of buitenlandse opkopers (bijvoorbeeld dat bij eventuele doorverkoop bindend advies, cq toestemming gegeven moet worden, in ieder geval als dit materiaal aan een militaire partij wordt doorverkocht)? Indien er geen eisen gesteld worden, bent u bereid die in te gaan voeren? Indien u op de hoogte was van de eindbestemming, deelt u dan de mening dat deze vliegtuigen nooit geëxporteerd hadden mogen worden, aangezien dergelijke vliegtuigen aangepast en bewapend kunnen worden zodat ze voor offensieve handelingen ingezet kunnen worden, gecombineerd met het feit dat er in Nepal sprake is van zware interne spanningen en aanhoudende schendingen van mensenrechten?
Antwoord
Bij verkoop van overtollig strategisch militair materieel worden voorwaarden gesteld aan eventuele doorverkoop. Afhankelijk van de aard van het goed geldt dat in voorkomend geval ook voor niet-strategisch materieel, zoals gedemilitariseerde, overtollige vierwielaangedreven Defensie-voertuigen.
Ten aanzien van strategisch en/of beeldbepalend politiematerieel worden eveneens eisen gesteld aan de verkoop. Voor de verkoop van niet-strategisch politiematerieel worden op dit moment geen eisen gesteld. De regering is van mening dat aan de verkoop van al het gebruikte politiematerieel, ongeacht of dit strategisch en/of beeldbepalend materieel betreft, voorwaarden dienen te worden gesteld, en is voornemens ook eisen te stellen aan de verkoop van niet-strategisch politiematerieel. Bij het opstellen van deze eisen zal een voorbeeld worden genomen aan de eisen die zijn opgesteld ten behoeve van niet-strategisch militair materieel.
Vraag 6
Heeft de Britse regering u op enigerlei moment op de hoogte gebracht over de gift aan Nepal? Zo ja, welke reactie heeft u daarop gegeven? Heeft de Britse regering voorwaarden gesteld aan het gebruik van deze vliegtuigen in Nepal? Heeft u de Britse regering verzocht of geadviseerd voorwaarden te stellen?
Antwoord
Ik verwijs graag naar het antwoord op vraag 1 en 4.
1) Jane's Defence Weekly 15 december 2004
2) AI Rapport - Nepal: A human rights crisis fuelled by irresponsible arms exports, 15 juni jl.