Oekraïne en Moldavië in het belang van de EU
Intensivering van relatie met Oekraïne en Moldavië in het belang van
de EU
PERSBERICHT 31 augustus 2005, AIV-advies
De nieuwe oostelijke buurlanden van de Europese Unie
Intensivering van de relatie met Oekraïne en Moldavië in het belang is
van de Europese Unie. Dat stelt de Adviesraad Internationale
Vraagstukken (AIV) in het vandaag verschenen advies `De nieuwe
oostelijke buurlanden van de Europese Unie'. De EU heeft belang bij
veiligheid en stabiliteit aan de oostgrenzen en het ontwikkelen van
een gezonde economische relatie met haar oostelijke buren. Om dat te
bereiken bieden de huidige politieke ontwikkelingen in Oekraïne en
Moldavië, die cultuurhistorisch tot Europa behoren, uitstekende
aanknopingspunten. Beide landen hebben toetreding tot de Unie als
speerpunt van hun buitenlands beleid gemaakt. Juist dat biedt de EU de
kans om vaart te zetten achter het bevorderen van politieke en
economische hervormingen, bijvoorbeeld door stap voor stap toe te
werken naar een stabiliteits- en associatieovereenkomst. Belangrijk is
wel dat de landen laten zien dat ze serieus vooruitgaan en de
hervormingen beklijven. Bij de intensivering van de relaties geldt dat
de zorg over de absorptiecapaciteit van de EU een periode van
reflectie over de toekomstige ontwikkeling van de Unie noodzakelijk
maakt. Het is dan ook zaak zorgvuldig om te gaan met uitbreiding van
de Unie, ook als dat slechts op lange termijn speelt. Het advies gaat
niet alleen in op Oekraïne en Moldavië, maar spreekt zich ook uit over
Belarus (Wit-Rusland), Georgië, Armenië en Azerbeidzjan.
Het intensiveren van de relaties met Oekraïne en Moldavië betekent
niet dat toetreding van deze landen op korte termijn aan de orde is of
zou kunnen zijn. Immers, voor het zover is, zullen zij eerst moeten
voldoen aan de criteria die bijvoorbeeld ook aan Turkije en de landen
van de westelijke Balkan worden gesteld. Deze voorbeelden laten meteen
zien dat het om een hele lange weg gaat. Dat neemt echter niet weg dat
een perspectief op toetreding zelfs al ligt dat in de verre toekomst,
in het vooruitzicht zou moeten worden gesteld, omdat het een krachtige
stimulans is voor de overgang naar een democratische rechtsstaat en
grondige hervorming van de economie. De AIV voert aan dat beide
processen sterk verweven zijn en dus het beste hand in hand aangepakt
kunnen worden. Naast democratische instituties zoals een
onafhankelijke rechtspraak, vrijheid voor de media, een deugdelijke
begrotingsproces, een onafhankelijke rekenkamer en een goed werkende
politie en douane, is het verbeteren van het investerings- en
ondernemingsklimaat en de liberalisering van de handel van groot
belang. In dat opzicht gaat het bijvoorbeeld om het verbeteren van het
bank- en verzekeringswezen, kwaliteitsbewaking,
consumentenorganisaties en modern beroepsonderwijs.
De AIV doet in het advies daarnaast enkele aanbevelingen om de inzet
van het nationale en Europese beleidsinstrumentarium ten aanzien van
de oostelijke buurlanden beter in te zetten.
De volledige tekst van het advies kunt u vanaf vandaag vinden op de
webpagina van de AIV:
http://www.aiv-advies.nl
Achtergrond
De AIV zet het complexe vraagstuk van het burenbeleid van de EU voor
de oosterburen helder uiteen. Daarbij gaat de AIV ook in op de
bevroren conflicthaarden en de geopolitieke verhoudingen tussen de EU,
Rusland en de voormalige Sovjetlanden die nu de nieuwe oostelijke
buren van de EU zijn. De AIV dringt er op aan Rusland nauw te
betrekken bij het zoeken naar oplossingen voor de bevroren
conflicthaarden in deze regio. Tevens signaleert de AIV dat een goede
relatie met de oostelijke buurlanden, waaronder Rusland, belangrijk is
voor de levering en doorvoer van energie aan de EU.
De leidende gedachte achter het Europese burenbeleid is om politieke,
economische en institutionele hervormingen in de buurlanden te
stimuleren, zodat de stabiliteit en veiligheid in de directe omgeving
van de Unie wordt vergroot. In ruil voor concrete resultaten op deze
terreinen, is de EU bereid haar buren uitzicht te geven op een diepere
economische integratie in de Europese interne markt. Dit betekent dat
de EU samen met elk van deze landen actieplannen opstelt waarin de
prioriteiten worden vastgelegd om stap voor stap met EU-hulp de
democratische en economische hervormingen ter hand te nemen. Oekraïne
en Moldavië hebben al zo'n actieplan; die voor de andere landen zijn
in voorbereiding.
Positief vindt de AIV de aanpak van het burenbeleid van de Unie, de
brede inzet van middelen en instrumenten, de vereenvoudiging van de
aanvraagprocedures en het feit dat de betrokken landen zelf
prioriteiten stellen, in aansluiting op hun eigen beleid.De AIV
beveelt aan dat Nederland er in de (Europese) Raad en het Europees
Parlement op toeziet dat EuropeAid een verkorting van de
aanvraagprocedures en een verbetering van de toekenning van middelen
doorvoert zodat het geld terecht komt bij de beste initiatieven,
zonder dat deze door tal van onnodige beperkingen worden gefrustreerd.
Tegelijkertijd dringt de AIV er bij de Nederlandse regering op aan te
zorgen dat voldoende middelen beschikbaar komen om aan de vraag van
goede democratische en economische hervormingsinitiatieven te voldoen.
Dit betreft zowel de EU-hulpfondsen als die van de Nederlandse
bilaterale programma's van de ministeries van Economische en van
Buitenlandse Zaken.
De AIV beveelt aan dat het lokale EU-kantoor het voortouw neemt bij de
coördinatie en afstemming van de verschillende hulpprogramma's om de
samenhang en de effectiviteit van de hulp te vergroten. De Nederlandse
hulp sluit goed aan op het Europese burenbeleid, maar moet niet alleen
gecoördineerd worden met de verschillende vakministeries in Nederland,
maar ook met de hulp van andere donoren en internationale
organisaties.
De AIV vindt daarnaast dat er meer gebruik kan worden gemaakt van
uitwisselings-programma's van mensen uit het bedrijfsleven,
overheidsdiensten, lokaal bestuur, politici, onderwijsinstellingen en
cultuur.
---
Noot voor de redactie /
Ministerie van Buitenlandse Zaken