Prostaatkankercellen ontsnappen aan celdood
Prostaatkankercellen hebben geslachtshormonen nodig om te overleven en
te groeien. Uit het promotieonderzoek van Fred Penninkhof blijkt dat
het REPS2 eiwit lijkt te functioneren als een belangrijk eiwit voor
overlevingsmechanismen binnen de cel. Het eiwit kan in de toekomst
mogelijk als doel dienen voor de behandeling van prostaatkanker,
waardoor meer gerichte therapie mogelijk wordt. Specifieke manipulatie
van de activiteit van het REPS2 eiwit zou de activiteit van
overlevingsmechanismen in kankercellen kunnen verminderen, met als
gevolg dat de kankercellen eerder sterven. Penninkhof promoveert op
woensdag 31 augustus 2005 op zijn proefschrift Interactie van REPS2
met NF-kappaB in prostaatkankercellen aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam.
Prostaatcellen en ook prostaatkankercellen hebben androgenen
(geslachtshormonen, bij de man geproduceerd door de testikels) nodig
om te overleven en te groeien. Androgeen-onttrekking (zoals kan worden
bewerkstelligd door verwijderen van de testikels) heeft een remmende
invloed op de groei van androgeen-afhankelijke prostaatkankercellen en
kan dus goed als therapie worden toegepast. Echter, na een bepaalde
periode, in lengte verschillend per patiënt, worden
prostaatkankercellen ongevoelig voor onttrekking van androgenen. Deze
verdere ontwikkeling van prostaatkanker resulteert in de zogenoemde
androgeen-onafhankelijke prostaatkanker. De kankercellen hebben zich
blijkbaar aangepast en kunnen overleven; ze groeien ook tijdens
androgeen-onttrekkings-therapie. Het REPS2 eiwit, het eiwit dat
Penninkhof tijdens zijn promotieonderzoek heeft onderzocht, speelt
mogelijk een rol bij deze aanpassing.
In het promotieonderzoek is aangetoond dat REPS2 voorkomt in
androgeen-afhankelijke prostaatkanker, maar niet meer in
androgeen-onafhankelijke prostaatkanker. Het kunstmatig verhogen van
het REPS2 eiwit niveau in prostaatkankercellen leidde tot activatie
van een mechanisme aangeduid met geprogrammeerde celdood. Dit
experiment heeft laten zien dat het REPS2 eiwit een belangrijke rol
speelt in de 'leven of dood' balans binnen prostaatkankercellen. Met
de identificatie van eiwitten die in staat zijn aan het REPS2 eiwit te
binden, is inzicht verkregen hoe het REPS2 eiwit de 'leven of dood'
balans binnen de cel kan beïnvloeden.
In verschillende experimenten laat Penninkhof zien dat het REPS2 eiwit
kan binden aan eiwitten die betrokken zijn bij NF-kappaB
signaaltransductie, een signaaltransductiesysteem dat
overlevingsmechanismen binnen de cel stimuleert. Een verlaging van het
REPS2 eiwitniveau, zoals in androgeen-onafhankelijke prostaatkanker,
kan het NF-kappaB signaaltransductiesysteem verstoren, met als gevolg
een ongecontroleerde stimulatie van overlevingsmechanismen binnen de
cel. Dit is goed in lijn met onderzoeksresultaten van andere
onderzoekers, die hebben aangetoond dat het NF-kappaB
signaaltransductie systeem continu actief is in vergevorderde
androgeen-onafhankelijke prostaatkankercellen. Interessant is hier te
vermelden dat dit NF-kappaB signaaltransductiesysteem ook in een
aantal andere types kankercellen actief is.
Promotor: prof.dr. J.A. Grootegoed, Biochemische endocrinologie
Promotie woensdag 31 augustus, 11.45 uur
Plaats: Erasmus MC, faculteitsgebouw, collegezaal 7
Info: David Drexhage, persvoorlichter Erasmus MC, tel. (010) 463 5525
e-mail: press@erasmusmc.nl
gewijzigd op 25 aug 2005 15:37
Erasmus Universiteit Rotterdam