Ministerie van Defensie

Toespraak van de Staatssecretaris van Defensie Van der Knaap bij de presentatie van de eerste vrouwelijke generaal

24-8-2005 17:07:00

Spreektekst voor de Staatssecretaris van Defensie Van der Knaap bij de presentatie van de eerste vrouwelijke generaal op 24 augustus in het defensievoorlichtingscentrum te Den Haag

Vandaag is het een heugelijke dag, aangezien ik namens Hare Majesteit de Koningin kolonel Leanne van den Hoek heb mogen bevorderen tot brigade-generaal. Zij zal binnenkort commandant worden van het personeelscommando van de Koninklijke Landmacht en is daarmee de eerste vrouwelijke generaal in de Nederlandse Krijgsmacht.

Ik vind dat enerzijds heugelijk, maar anderzijds logisch. Immers, Defensie behoort een afspiegeling van onze samenleving te zijn, waarin vrouwen net zoveel kansen moeten krijgen als mannen. Daarbij staat natuurlijk voorop dat iemand wel op zijn kwaliteiten en ervaring beoordeeld wordt. Het is ook juist om deze reden - haar kwaliteiten en ervaring - dat kolonel van den Hoek vandaag tot de generaalsrangen is toegetreden.

Sommigen zullen zeggen, dat het veel te lang heeft geduurd. Als vrouwen minister, burgermeester of ziekenhuisdirecteur kunnen zijn, waarom dan ook niet generaal? Ik ben eerlijk gezegd blij dat Defensie niet onder de publicitaire druk al veel eerder een vrouwelijke generaal heeft aangesteld. Je zou dan immers al snel in een discussie over "excuus-truussen" belanden en wellicht een te weinig ervaren iemand naar voren hebben geschoven. Een geweldsorganisatie als Defensie biedt geen ruimte voor experimenten. Het is daarom dat ook vrouwen bij het betreden van de hoogste functies van de Krijgsmacht eerst alle rangen moeten hebben doorlopen.

En Leanne, hoewel je een fanatieke parachutiste bent, kom je voor ons absoluut niet zomaar uit de lucht vallen. Je hebt alle functies doorlopen en beschikt over de juiste ervaring voor deze baan. Na eerst enkele jaren bij Unilever te hebben gewerkt is zij namelijk in 1979 samen met vijf andere vrouwen begonnen aan de Koninklijke Militaire Academie. Daarna volgden verschillende operationele functies zowel in Nederland als in Duitsland. In 1993 heeft zij de hogere militaire vorming doorlopen en van 1996 tot 1998 studeerde zij aan de Duitse Führungsacademie. Na enkele Haagsche staffuncties werd zij in 2001 de eerste vrouwelijke bataljonscommandant en nam het commando over het 200^eBevoorradings- en Transportbataljon. Een bevordering die geen enkele krant heeft gemist. Haar laatste functie was die van Commandant van het Instituut Keuring en Selectie. Vanuit deze functie was ze binnen de werving verantwoordelijk voor de keuring en selectie van defensiepersoneel. De werving, waar het momenteel goed mee gaat, is voor defensie van levensbelang. Zij heeft die functie overigens uitstekend vervuld. Vandaag is Leanne van den Hoek bevorderd tot brigadegeneraal en zal ze vanaf 1 november commandant zijn van het Personeelscommando van de Koninklijke Landmacht. Een zware functie waarbij zij op het gebied van P&O de verantwoordelijkheid draagt over meer dan 20.000 militairen.

Ik ben er van overtuigd dat het bij deze benoeming niet blijft, maar dat meer vrouwen in de toekomst tot de generaalsrangen zullen toetreden. De Koninklijke Militaire Academie is immers sinds het eind van de jaren ´70 opengesteld voor vrouwen. Aangezien zij dezelfde loopbaan doormaken als mannen moeten de resultaten wel zichtbaar worden. Helaas zijn vrouwen binnen de krijgsmacht getalsmatig sterk in de minderdheid, aangezien zo´n acht procent van de militairen vrouw is. Om tot een evenwichtige man/vrouw balans te komen is daarom vorig jaar bij Defensie het Actieplan Gender gelanceerd.

Speerpunten in dit actieplan zijn:

* een instroom van 30 procent vrouwen

* het positioneren van rolmodellen op zichtbare posities
* een grotere betrokkenheid van commandanten en sleutelfiguren om een klimaat te scheppen waarin zowel mannen als vrouwen zich kunnen ontplooien en thuis voelen.

Er zijn meerdere redenen waarom Defensie behoefte heeft aan meer vrouwen en het behoud van vrouwen.

Allereerst is er natuurlijk de praktische reden. Er zijn de komende jaren duizenden nieuwe, jonge militairen nodig. De arbeidsmarkt bestaat voor de helft uit vrouwelijk potentieel. Onze plannen zijn er op gericht om in 2010 op 12 procent te komen. Daarvoor is het nodig om te zorgen voor een instroom van 30 procent aan vrouwelijke rekruten.

Maar het gaat om meer dan het binnenhalen van extra vrouwen. Ik wil ze vervolgens ook graag binnen Defensie hóuden. Goede doorstroommogelijkheden en een carrièreperspectief zijn daarom belangrijk.

Daarnaast zijn er diverse operationele en strategische redenen om over meer vrouwen in de gelederen te beschikken. Dit is ook waar de VN-resolutie 1325 ´Vrouwen, Vrede en Veiligheid´ over gaat. Deze resolutie pleit voor het zoveel mogelijk betrekken van vrouwen bij de voorbereiding, besluitvorming en uitvoering van vredesmissies. Nederland/Defensie, hecht er groot belang aan de internationale afspraken hierover na te komen.

Gebleken is dat excellerende organisaties bestaan uit mannen en vrouwen. Een gemengde eenheid is beter in staat goede contacten op te bouwen met de omgeving. Denkt u bijvoorbeeld aan het fouilleren van vrouwen door vrouwelijke militairen. Maar ook leggen in veel landen vrouwen makkelijker contact met lokale vrouwen. Dit is belangrijk voor het draagvlak onder de bevolking voor de militaire aanwezigheid en daarmee van belang voor een militaire operatie. Die ervaring hebben de Nederlandse militairen ook in Bosnië, Irak en Afghanistan. Ten slotte kunnen vrouwen een belangrijke rol spelen in de opvang van oorlogsslachtoffers. Recent onderzoek van Amnesty International heeft uitgewezen dat de meeste slachtoffers vrouwen zijn.

De typische mannencultuur bij Defensie verandert steeds meer in een cultuur die door mannen en vrouwen gedeeld wordt. Echter, om die cultuur te kunnen veranderen, is het belangrijk dat in alle lagen vrouwen aanwezig zijn. Het is daarom dat ik zo blij ben dat vandaag Leanne van der Hoek tot de generaalsrangen is toegetreden. Niet omdat zij vrouw is, maar omdat zij laat zien dat je ook als vrouw bij defensie ambitieus kunt zijn en op je kwaliteiten wordt beoordeeld. Ik hoop dat dit ook andere vrouwen motiveert om bij Defensie aan de slag te gaan.

Dan wil ik nu overgaan tot het overhandigen van het Koninklijke Besluit.