Advies AIV: De invloed van cultuur en religie op ontwikkeling.
Ministerie buza
http://www.minbuza.nl
Persbericht Adviesraad Internationale Vraagstukken
Advies AIV: De invloed van cultuur en religie op ontwikkeling. Stimulans of Stagnatie?
Het succes van ontwikkelingsinterventies hangt af van de lokale religieuze en culturele
context. Dit besef daagde al in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen de dagelijkse
praktijk in ontwikkelingslanden zich niet bleek aan te passen aan de heersende
ontwikkelingsparadigma's. Dertig jaar later is de vraag naar de invloed van culturele en
religieuze factoren op ontwikkeling door het Tweede Kamerlid Hirshi Ali weer op de agenda
gezet. Een eenduidig antwoord is door de weerbarstige werkelijkheid nog steeds niet
eenvoudig te geven, maar in het AIV-advies 'De invloed van cultuur en religie op
ontwikkeling. Stimulans of stagnatie?' worden wel aanbevelingen gedaan om er op
constructieve wijze mee om te gaan.
Wringende waarden
Ontwikkeling en ontwikkelingsinterventies zijn nooit waardevrij en spelen zich niet af in
een vacuüm, maar binnen een bestaande culturele context en machtsverhoudingen.
Elementen zoals leeftijd, gender, grond, geld, of familiestructuur worden in
verschillende culturen verschillend gewaardeerd. In het advies zijn daarvan meerdere
voorbeelden opgenomen. Voorts heeft de AIV onderzocht onder welke omstandigheden onze
westerse vanzelfsprekendheden (het voldoen aan de internationaal erkende mensenrechten;
het streven naar goed bestuur en de Millenium Goals) tot wringende waarden worden en waar
ze binnen een lokale cultuur juist stimuleren tot ontwikkeling. Verschil van inzicht hoeft
geen belemmering te zijn. De AIV adviseert alvorens een ontwikkelingsrelatie aan te gaan
eerst stil te staan bij de culturele bagage van alle deelnemers: bij de mogelijke
verschillen in opvattingen, zienswijzen en belangen, maar ook bij de gemeenschappelijke
waarden. Van groot belang acht de AIV bij een dergelijke culturele analyse de mate waarin
de culturele of religieuze leiders openstaan voor dialoog, de invloed en het gezag van het
leiderschap, de mate waarin de sociale cohesie bevorderd wordt en de de ruimte en de
mogelijkheden die vrouwen krijgen.
Grenzen aan de dialoog
Wanneer essentiële uitgangspunten van donoren en partners niet met elkaar in
overstemming te brengen zijn, komen de grenzen van de dialoog in zicht.
De donor zal dan een afweging moeten maken tussen de voor- en nadelen van stoppen of
doorgaan op een ander spoor. Dat kan zich voordoen wanneer de uitgangspunten die in
internationale mensenrechtenverdragen zijn vastgelegd veronachtzaamd worden, of wanneer
geen enkele intentie bij de partner aanwezig lijkt om aan andere westerse (voor)waarden
voor vruchtbare samenwerking te voldoen. In dat geval adviseert de AIV een actieve
opstelling in die zin dat gezocht moet worden naar actoren die de gewenste uitkomst wel
nastreven. Zij moeten waar mogelijk en verantwoord gesteund worden. De uitdaging bij een
dialoog met andersdenkenden is om een middenweg te vinden die het andere erkent en het
eigene niet prijsgeeft.
De Adviesraad Internationale Vraagstukken heeft sinds zijn oprichting in 1997 als taak om
de regering te adviseren over buitenlands beleid, in het bijzonder het beleid op de
terreinen vrede en veiligheid, ontwikkelingssamenwerking, de rechten van de mens en de
Europese integratie. De AIV wordt voorgezeten door mr. Frits Korthals Altes, Minister van
Staat. Het advies is voorbereid door een commissie onder leiding van professor Arie de
Ruijter (hoogleraar sociale wetenschappen en multiculturaliteit in Tilburg en Utrecht).
Noot voor de redactie/
Ministerie van Buitenlandse Zaken