ProRail
Persbericht
12-08-2005
Archeologisch onderzoek Hanzelijn werpt nieuw licht op verleden
Uit archeologisch onderzoek dat ProRail uitvoert in de omgeving van
Hattemerbroek, blijkt dat dit gebied al in de vroege steentijd, ca.
10.000 jaar voor Christus, bewoond werd. Tot dusver werd aangenomen
dat het gebied pas rond 2000 jaar voor Christus haar eerste bewoners
kende. Dit blijkt uit gevonden resten van vuursteenbewerking die uit
deze periode stammen. Dergelijke vindplaatsen zijn in Nederland nog
niet vaak aangetroffen. Archeologen spreken daarom van zeer bijzondere
vondsten.
ProRail doet momenteel archeologisch vooronderzoek langs het
toekomstig tracé van de Hanzelijn, die in 2013 Lelystad en Zwolle met
elkaar zal verbinden. Archeologische monumentenzorg is één van de
aspecten waaraan bij de aanleg van de Hanzelijn aandacht wordt
besteed. Het doel hiervan is zorgvuldig omgaan met de archeologische
en cultuurhistorische elementen die aanwezig zijn in het toekomstige
tracé. Door archeologische vindplaatsen tijdig op te sporen en
vervolgens zoveel mogelijk te ontzien, wordt aantasting van het
âbodemarchiefâ tot een minimum beperkt. De resultaten van dit
onderzoek worden in de komende maanden uitgewerkt. Daarna zal worden
bepaald of de vondsten in de grond zullen blijven liggen of moeten
worden opgegraven.
Vooronderzoek
Naar aanleiding van een uitgebreid bureauonderzoek zijn in 2002-2004
langs nagenoeg het gehele tracé booronderzoeken uitgevoerd om de
opbouw van de bodem in kaart te brengen. Hierbij werden al diverse
archeologische vondsten aangetroffen, zoals kleine fragmenten
vuursteen, aardewerk, verbrand bot en houtskool. Daarom is besloten op
een drietal locaties in het Oude Land een aanvullend inventariserend
onderzoek uit te voeren. Hierbij zijn langere proefsleuven gegraven,
om meer informatie te verkrijgen over wat daadwerkelijk aan
archeologische vondsten en sporen in de grond aanwezig is.
Huidig onderzoek
De meest belangwekkende ontdekkingen zijn gedaan in het gebied nabij
Hattemerbroek. Daar werden bij het booronderzoek over een afstand van
ongeveer 1700 meter diverse archeologische indicatoren aangetroffen.
In dit gebied zijn in totaal 25 proefsleuven gegraven van 4 meter
breed en in lengte variërend tussen de 40 en 145 meter. Het niveau
waarop de archeologische vondsten en sporen zijn aangetroffen, wisselt
binnen het gebied. Op sommige locaties ligt er slechts een laag klei
van enkele tientallen centimeters op, op andere plekken is de
archeologie afgedekt met een bijna twee meter dik pakket van veen en
klei. Door deze afdekkende lagen is de archeologie eeuwenlang
beschermd en daarmee aan ons oog onttrokken geweest.
Begraven landschap
In de omgeving van Hattemerbroek blijkt sprake van een âbegraven
landschapâ. De ondergrond is veel reliëfrijker dan tot nu toe werd
gedacht. De zanderige ondergrond heeft tot ongeveer duizend tot
tweeduizend jaar voor het begin van onze jaartelling aan de
oppervlakte gelegen. Daarna is het afgedekt geraakt met veen en klei
van de IJssel.
Een groot deel van de archeologische sporen en vondsten dateert uit de
late jonge steentijd (de periode van 3000 tot 2000 jaar voor
Christus). Er zijn grondsporen van vele hekwerken en kuilen
aangetroffen, diverse fragmenten aardewerk en ook veel stukjes
vuursteen, destijds het meest gebruikelijke materiaal om scherpe
voorwerpen van te maken.
Naast deze min of meer verwachte vindplaats zijn er ook onverwachte
vondsten gedaan zoals haardkuilen en eveneens vuurstenen werktuigen
uit de midden-steentijd (mesolithicum - circa 6000 voor Christus). Er
zijn zelfs concentraties van dergelijke kuilen aangetroffen.
Archeologen weten nog niet goed waartoe deze kuilen daadwerkelijk
hebben gediend.
Markant zijn de resten van vuursteenbewerking uit de eindperiode van
de vroege steentijd (circa 10.000 voor Christus). De vondsten zijn
opmerkelijk aangezien dergelijke vindplaatsen niet vaak in Nederland
worden aangetroffen. Het vuursteen laat duidelijk de sporen van
menselijk handelen zien. Was in eerste instantie nog de gedacht dat
dit gebied sinds 2000 voor Christus bewoond is geweest, nu blijkt dus
dat er al duizenden jaren eerder gewoond werd.
Het archeologisch onderzoek wordt in opdracht van ProRail uitgevoerd.
De uitvoering vindt plaats door Archol bv onder directievoering van
Vestigia bv Archeologie & cultuurhistorie.