Raad voor de Volksgezondheid & Zorg
12 augustus 2005
Functiegerichte bekostiging AWBZ te duur?
De AWBZ kan doelmatiger worden uitgevoerd
VWS is al jaren bezig de uitvoering van de AWBZ te verbeteren. Zo
zouden de zorgkantoren (verzekeraars die de AWBZ uitvoeren) de zorg
best doelmatiger (goedkoper) kunnen contracteren. Maar dan zou er voor
zorgkantoren en instellingen wel het een en ander moeten veranderen:
geen gedwongen winkelnering meer bij toegelaten instellingen, geen
risicoloos uitgeven van AWBZ-geld en een prestatiegerichte bekostiging
van de zorg. Deze veranderingen zijn inmiddels gedeeltelijk
gerealiseerd. De contracteerplicht voor extramurale zorg is
afgeschaft, de zorgkantoren zijn een beperkt financieel risico gaan
lopen op de zorginkoop en er zijn plannen ontwikkeld voor een
functiegerichte bekostiging van AWBZ-zorg.
Bekostiging naar functie en zorgzwaarte
Wat houdt zo'n functiegerichte bekostiging in? De AWBZ biedt de
bevolking huishoudelijke verzorging, persoonlijke verzorging,
verpleging, ondersteunende begeleiding, activerende begeleiding,
behandeling, verblijf en overige zorg, zoals vervoer. De AWBZ-zorg
heeft dus 7 verschillende functies. Omdat de ene patiënt de andere
niet is en de een bijvoorbeeld meer begeleiding of verpleging nodig
heeft dan de ander, zijn deze functies naar zorgzwaarte in 7
verschillende klassen onderverdeeld. In totaal kan het aanbod dus in 7
x 7= 49 combinaties van zorgfuncties en zorgzwaarte worden verdeeld.
Het is de bedoeling dat aan elk van die combinaties een prijskaartje
komt te hangen. Het CTG/ZAio zal die prijskaartjes gaan invullen in de
verwachting dat de totale uitgaven van de AWBZ gelijk kunnen blijven.
Dat laatste blijkt nu moeilijker dan gedacht.
Ross stelt de invoering uit
Volgens ZorgVisie vreest staatssecretaris Ross namelijk dat de
functiegerichte bekostiging de AWBZ duurder zal maken. Daarom heeft
zij de invoering tijdelijk stil gelegd. Zij schrijft in een brief aan
de brancheorganisaties dat zij het aantal van 49 combinaties erg groot
vindt en de totale systematiek te ingewikkeld. Zij wil voor september
een vereenvoudigingsslag maken. Maar ook het einddoel van de operatie
zou ter discussie staan. Wat is namelijk het geval? Cliënten blijken
doorgaans minder zorg te krijgen dan waarop ze volgens hun
indicatiebesluit aanspraak kunnen maken. Als de vergoeding nu wordt
gebaseerd op het indicatiebesluit en niet op de feitelijk verleende
zorg, zal het bedrag te hoog uitvallen. De AWBZ zal dan duurder
worden, wat niet de bedoeling is.
Uitstel moet geen afstel worden
Een maatregel die het omgekeerde effect heeft van wat je beoogt, is
inderdaad moeilijk te handhaven. Maar is zo'n drastische stap nodig?
Als je immers afziet van de functiegerichte bekostiging spoel je het
kind met het badwater weg. Instellingen hebben dan minder reden om hun
dienstverlening doelmatig te organiseren en zorgkantoren betalen een
prijs die weinig of geen relatie heeft met de eigenlijke kosten. Het
is daarom verstandig nog eens een kritische blik op de problemen te
werpen.
De problemen lijken oplosbaar
1. 49 `producten' is teveel en te ingewikkeld.
Mogelijk, maar vergeleken met de 22.000 DBC's van de ziekenhuizen
is een systeem van 49 producten een toonbeeld van eenvoud en
soberheid! Dit kan geen serieus probleem zijn.
2. Cliënten krijgen minder zorg dan waarvoor ze een indicatie hebben.
Als dit doorgaans het geval is wijst dit op een tekort bij de
zorgverlening of op een teveel bij de indicatiestelling. Het is
een probleem dat niet is toe te schrijven aan de
bekostigingssystematiek, noch is op te lossen door de voorgestelde
systematiek.
3. Er ontstaat pas een probleem als afgerekend wordt op basis van de
indicatie.
Laten we wél wezen: dat moet je ook niet doen. Het is immers de
bedoeling van de nieuwe bekostiging dat er een duidelijker verband
komt tussen de kosten van de dienstverlening en wat het
zorgkantoor ervoor betaalt. Dan moet het zorgkantoor ook betalen
voor wat de verzekerde krijgt en niet voor wat hem beloofd wordt.
Maar misschien is het om administratieve redenen (registratie
bijvoorbeeld) voorlopig toch nodig om hiervoor op de indicatie af
te gaan. In dat geval is het als `second best-oplossing' te
overwegen om systematisch te `hoge' indicaties te corrigeren met
systematisch te `lage' vergoedingen. In ieder geval lijkt dit een
op te lossen probleem.
Dus ...
Wij vinden dus dat we de staatssecretaris moeten afraden om van de
functionele bekostiging af te zien. Naar ons oordeel kunnen de gerezen
problemen worden opgelost.
---