diverse onderzoeken rondom economie Zaanstad
woensdag 10 augustus 2005
Meer gebruik maken van de kracht en strategische ligging van Zaanstad
en gemeentelijke dienstverlening verbeteren.
De jaarlijkse publicatie Werken langs de Zaan 2004 is verschenen. Het
geeft een beschrijving van hoe Zaanstad er in economisch opzicht voor
staat. Ook is door de gemeente Zaanstad een bedrijvenpeiling gehouden.
Bedrijven geven hierin aan wat ze vinden van de gemeente en wat ze
verbeterd willen zien. Belangrijke uitkomsten uit beide rapporten zijn
dat Zaanstad veel positieve vestigingsfactoren heeft, mede door haar
gunstige ligging in de Noordvleugel van de Randstad. Toch is er wel
reden tot zorg door teruglopende werkgelegenheid. Zaanstad zet juist
in op groei daarvan om haar identiteit als woon-werkstad te behouden.
Vooral de gemeente zelf moet meer doen om de positieve Zaanse
vestigingsfactoren beter te benutten. Ook moet de gemeente haar eigen
dienst- en vergunningverlening aan bedrijven verbeteren.
Publicatie Werken langs de Zaan
Met de jaarlijkse uitgave Werken langs de Zaan kan de ontwikkeling van
belangrijke economische parameters in beeld worden gebracht. Uit het
rapport blijkt dat ook Zaanstad zich niet heeft kunnen onttrekken aan
het slechtere economisch tij. Met betrekking tot kantoren is de
leegstand in de kantorenvoorraad in 2004 21 %. Dit cijfer is hetzelfde
in de hele regio Amsterdam. De vraag naar kantoren (opname) bedraagt
in 2004 7000 m2. Dit ligt wel boven het historisch gemiddelde van 5600
m2.
De werkgelegenheid is in 2004 met 3% afgenomen en het aantal banen is
verminderd tot net onder de 50.000 (49.655). Hierbij speelde vooral
het wegtrekken van enkele grote werkgevers zoals KPN een rol. Wel is
er een toename van het aantal vacatures van 800 in 2003 naar 1300 in
2004. Ook positief is de werkgelegenheidsontwikkeling in de bouw (weer
terug op het niveau van 1999) en de voedingsmiddelenindustrie (voor
het eerst sinds 2000 weer een plusgroei). De chemie groeit fors qua
werkgelegenheid. Ook de werkgelegenheid in de adviesdiensten is met 4
% gestegen. Structureel loopt de werkgelegenheidsontwikkeling van
Zaanstad echter achter bij die van Nederland. Dit wordt vooral
veroorzaakt doordat in Zaanstad relatief veel kapitaalintensieve
industrie te vinden is.
Maatregelen
Aangezien deze trend niet van het laatste jaar alleen is heeft
Zaanstad al een aantal jaar geleden maatregelen genomen om meer, en
meer verschillende soorten, bedrijven te trekken. Wethouder Harm Jan
Egberts van Economische Zaken geeft aan dat Zaanstad zowel in de
afgelopen jaren als in de komende jaren stevig doorzet op de
ingeslagen weg van duurzame economische structuurversterking.
Met het nieuwe bedrijvenpark HoogTij dat gereed is en de vernieuwing
van het stadshart in Zaandam (het project Inverdan) biedt de gemeente
straks een aantrekkelijk vestigingsmilieu voor nieuwe bedrijven en
kantoren. De revitalisering van het bedrijventerrein Achtersluispolder
zorgt ervoor dat de werkgelegenheid daar is gestabiliseerd en het
terrein een aantrekkelijke plek is voor bedrijven uit de regio. De aan
te leggen Zuidelijke Randweg verbetert de bereikbaarheid van de
bedrijventerreinen langs het Noordzeekanaal en de binnenstad. In
regionaal verband wordt op de economische samenwerking in de
Noordvleugel ook door Zaanstad flink ingezet.
Belangrijk aandachtspunt is dat Zaanstad deze maatregelen beter voor
het voetlicht van bedrijven weet te brengen. Ook moet Zaanstad meer
gebruik maken van haar ligging en pluspunten als bereikbaarheid
(tegengestelde spits), sociaal veilige omgeving en aanwezige ruimte.
Een actievere acquisitie en betere communicatie richting bestaande
bedrijven is dan ook gewenst.
Zaanstad koestert zijn historische verworvenheden. Zo worden
monumentale panden omgezet in bedrijfsverzamelgebouwen en
multifunctionele complexen zoals Verkade. Dit geeft met name de
creatieve sector een impuls. Zo lijkt met de komst van kledingconcern
Vanilia in het historische pand de Adelaar een nieuwe trend gezet
waarin Zaanstad aantrekkelijk blijkt voor sectoren die ze hiervoor
niet of nauwelijks had. Ook de voorzichtige groei van de
werkgelegenheid in deze sector lijkt te bevestigen dat dit een
groeimarkt is: er zijn in een jaar tijd bijna 300 banen bijgekomen.
Kortom: Zaanstad zet door en verwacht met al haar maatregelen voor een
ombuiging in de Zaanse werkgelegenheid te kunnen gaan zorgen. Dat dit
voorzichtig zijn vruchten begint af te werpen blijkt onder meer uit
het feit dat sinds 2001 Zaanstad een positieve migratiebalans heeft:
meer bedrijven komen Zaanstad binnen dan dat er vertrekken.
Resultaten Bedrijvenpeiling
De Bedrijvenpeiling is een onderzoek dat door de gemeente onder
ondernemers is gehouden. Er is onder meer gekeken naar de waardering
voor de gemeentelijke dienstverlening. Zorgen baart dat de ondernemers
die geen contact hebben gehad met de gemeente positiever oordelen (zij
geven een 6,2) over de gemeentelijke dienstverlening dan de bedrijven
die wel contact hebben gehad (zij waarderen de dienstverlening met een
onvoldoende, 5,4). De gemeente moet hier dus duidelijk verbetering in
aanbrengen. Zij wil dit oppakken in samenwerking met het
bedrijfsleven.
Aan de ondernemers is gevraagd waaraan de gemeente de komende jaren
moet werken om het ondernemingsklimaat te verbeteren. Hoewel uit
eerder onderzoek blijkt dat ondernemers de bereikbaarheid met een 7
waarderen, is de belangrijkste aanbeveling van bijna 60 % van de
ondernemers wel dat dat de doorstroming van het autoverkeer verbeterd
moet worden. De aanleg van bijvoorbeeld de Zuidelijke Randweg brengt
daar verbetering in. De stelling dat de kwaliteit van de openbare
ruimte in Zaanstad moet worden verbeterd, wordt door veel minder
ondernemers ondersteund: bijna een kwart van de respondenten vindt dat
dit kan verbeteren.
Gemeente Zaanstad