Overheid houdt veel ondernemers buiten de deur
Vereniging vno-ncw
Den Haag, 2 augustus 2005 - Overheidsinstellingen stellen onredelijk hoge selectie-eisen
aan bedrijven die voor opdrachten in aanmerking willen komen. Die hoge eisen en de
papieren rompslomp die eraan gekoppeld is, zorgen er voor dat veel bedrijven de overheid
als mogelijke opdrachtgever hebben afgeschreven. Dit blijkt uit een onderzoek van het
VNO-NCW-opinieblad Forum onder 948 ondernemingen.
Van de onderzochte bedrijven vindt tweederde de selectie-eisen voor overheidsopdrachten te
hoog. Slechts een kwart vindt de eisen precies goed (en 7 procent vindt ze te licht).
Selectie-eisen zijn bijvoorbeeld ervaringseisen (heeft het bedrijf eerder soortgelijke
opdrachten uitgevoerd?), maar ook eisen van financiële draagkracht (omzet en andere
financiële gegevens).
Uit het Forum-onderzoek blijkt dat veel bedrijven vinden dat de hoge selectie-eisen tot
gevolg hebben dat overheidsinstellingen voortdurend zaken blijven doen met 'enkele
bekende' bedrijven. 'Heb je geen ervaring met het bouwen van een school (toch een simpel
gebouw met simpele installaties), dan zal je er ook nooit een gáán bouwen',
zegt bijvoorbeeld de directeur van een installatiebedrijf met enkele honderden
medewerkers.
Naast de hoge eisen, klagen ondernemers ook over het vele papierwerk dat aan opdrachten
van overheidsinstellingen verbonden is. 'Het wordt steeds complexer en diffuser', zegt de
directeur van een bouwbedrijf. 'De aanbesteding van de oeververbinding van de
Westerschelde was een bestelbusje vol met mappen.' Het stoort ondernemingen ook dat de
verschillende overheidsinstanties allemaal hun eigen eisen stellen aan bedrijven waarmee
ze zaken willen doen.
Uit het Forum-onderzoek blijkt dat veel bedrijven niet eens meer proberen
overheidsopdrachten binnen te halen. Eenderde zegt wel eens een concrete opdracht te zijn
misgelopen omdat niet werd voldaan aan de selectie-eisen voor financiële draagkracht
of technische ervaring. Negen van de tien bedrijven die dat is overkomen zegt dat ze het
werk prima hadden kunnen uitvoeren. Toch heeft slechts 45 procent van de betrokken
ondernemingen bij de overheidsinstelling geklaagd over de zwaarte van de eisen. Veel
ondernemers zijn bang met zo'n klacht hun eigen glazen in te gooien. 'We willen de
persoon die de beslissingen neemt niet voor het hoofd stoten', zegt één van
de deelnemers aan het onderzoek.
Reactie VNO-NCW:
VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes noemt de conclusies van het onderzoek 'onthutsend'. De
manier waarop overheidsopdrachten worden vergeven is volgens Wientjes 'slecht voor een
gezonde ontwikkeling van de marktsector'. Het leidt bovendien tot een weinig
efficiënte besteding van belastinggeld.
VNO-NCW pleit voor wetgeving die een einde maakt aan de lappendeken van methoden van
aanbesteding in Nederland. Aanbestedingsprocedures moeten bovendien transparant zijn en
overheidsinstellingen moeten aan bedrijven 'proportionele' eisen stellen, dat wil zeggen:
eisen die passen bij de opdracht die in het geding is. Ook vindt VNO-NCW dat de
deskundigheid van ambtenaren die belast zijn met het uitgeven van overheidsopdrachten,
vergroot moet worden.
----------------
Een samenvatting van de conclusies van het onderzoek wordt gepubliceerd in het
VNO-NCW-opinieblad Forum van deze week. De tekst hiervan is te vinden op de website van
VNO-NCW: www.vno-ncw.nl.