Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Persbericht Universiteit Leiden
Dinsdag 19 juli 2005
Internationale prijs voor bescherming Filippijnse krokodil
Het Leidse CROC Project heeft in Washington de Consolidation Award dat
is de hoofdprijs - gewonnen van het British Petroleum Conservation
Programme. Het CROC Project beschermt de ernstig bedreigde Filippijnse
krokodil. Het project hanteert een nieuwe benadering, gericht op het
samenleven van mens en krokodil. Het CROC-project is een initiatief
van antropoloog Jan van der Ploeg en bioloog Merlijn van Weerd van het
Instituut voor Milieuwetenschappen (CML) van de Universiteit Leiden.
Sinds het begin van het project is de krokodillenpopulatie verdubbeld.
Studenten
CROC staat voor Crocodile Rehabilitation, Observance and Conservation.
Het project vindt plaats in Noordoost Luzon, in samenwerking met de
lokale Isabela State University. Alle projectmedewerkers zijn
studenten, van zowel Nederlandse als Filippijnse universiteiten. De
winnaars zijn bekend gemaakt in het bijzijn van de beroemde bioloog
Edward O. Wilson. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van 75.000
Dollar.
Minder dan honderd
De Filippijnse krokodil (wetenschappelijke naam Crocodylus
mindorensis) is een zoetwatersoort die alleen in de Filippijnen
voorkomt. Van de 23 krokodilachtigen (krokodillen, alligatoren en
gharialen) op de wereld is dit de meest bedreigde soort, met op dit
moment een geschatte natuurlijke populatie van minder dan honderd
volwassen dieren. Er is vrijwel niets bekend over deze kleine schuwe
krokodil die in moerassen en bovenlopen van rivieren leeft. In 1999
ontdekte Merlijn van Weerd met zijn Filippijnse collegas een tot dan
toe nog onbekende populatie Filippijnse krokodillen in een afgelegen
berggebied op het eiland Luzon. Sindsdien doet het Leidse Centrum voor
Milieuwetenschappen onderzoek naar deze bijzondere soort, en naar
manieren om hem te beschermen.
Filippijnse krokodil
Ongevaarlijk
Vroeger garandeerden de taboes en geloofssystemen van de inheemse
bevolkingsgroepen de krokodillen een veilig bestaan. Immigranten uit
andere delen van de dichtbevolkte Filippijnen doden echter de
krokodillen voor het leer of vlees, of gewoon uit angst voor deze
soort, die in feite voor mensen ongevaarlijk is. Het uitroepen van
strikte krokodillenreservaten is onmogelijk in Noordoost Luzon, waar
mensen afhankelijk zijn van rivieren, en bovendien de nationale
wetgeving niet erg effectief wordt gehandhaafd. Het CROC Project
probeert daarom met alle bewoners van het gebied samen te werken om
tot lokale bescherming van krokodillen en hun habitat te komen.
Nieuwe kijk
Daarbij wordt uitgegaan van de zogenoemde ecosysteembenadering van de
World Conservation Union (IUCN). Deze vrij nieuwe kijk op
natuurbescherming heeft als uitgangspunt dat mensen niet buiten de
natuur staan, maar er deel van uitmaken. In de praktijk betekent dit
dat het CROC Project probeert om de verbanden duidelijk te maken
tussen welzijn, ontwikkeling en natuurbescherming.
Trots
De krokodillen zelf hebben geen economische waarde; erop jagen mag
niet, en er is geen toerisme in dit deel van de Filippijnen. Maar
mensen en krokodillen hebben wel een gemeenschappelijk belang: allebei
hebben ze rivieren en meertjes nodig met schoon water, gezonde
vispopulaties en beboste rivierhellingen tegen de erosie. Daarom
appelleert de campagne aan het gevoel van verantwoordelijkheid om deze
zeldzame endemische soort niet te laten uitsterven. En met succes: de
lokale bevolking is trots op hun krokodil. Ze beschermt nu actief
rivieren en heeft krokodillenreservaten uitgeroepen. Dorpsraden hebben
programmas ontworpen en regels uitgevaardigd die niet alleen
krokodillen maar ook vis en water beschermen. Deze programmas worden
uitgevoerd door een beschermingsgroep die door de dorpen zelf is
ingesteld. Wetshandhaving is dus niet langer afhankelijk van de
gewantrouwde nationale overheidsinstellingen. Het resultaat is dat de
krokodillenpopulatie sinds het begin van het project is verdubbeld.
Lokale kennis
De activiteiten van het CROC Project zijn gebaseerd op een combinatie
van sociaal-wetenschappelijk en biologisch onderzoek, uitgevoerd door
teams van Nederlandse en Filippijnse studenten. Het
sociaal-wetenschappelijk onderzoek zoekt de achterliggende oorzaken
van de bedreigde status van de krokodil en wijst effectieve
beschermingsmaatregelen aan. De onderzoekers verzamelen informatie
over lokale kennis over krokodillen, historische verspreiding,
bedreigingen, en de economische achtergronden van de bewoners. De
uitkomsten zullen worden gebruikt om het beschermingsprogramma op één
lijn te brengen met lokale wensen en ideeën, en om informatiecampagnes
op te zetten.
Zenders
Het biologische onderzoek gaat over ecologie, gedrag en de huidige
verspreiding en populatiegrootte van de Filippijnse krokodil. In mei
2005 is een aantal krokodillen gevangen en van zenders voorzien.
Studententeams zullen dit en komend jaar, in samenwerking met de
lokale beschermingsgroep, de bewegingen van deze krokodillen in kaart
brengen. De uitkomsten van dit onderzoek zullen gebruikt worden om
samen met de dorpsraden te kijken naar de effectiviteit van de
krokodillenreservaten.
Het CROC team bevestigt een
zender aan de staart van een
volwassen Filippijnse krokodil
Hoofdprijs
Het British Petroleum Conservation Programme (BPCP) biedt al 15 jaar
lang steun aan innovatieve natuurbeschermingsprojecten in
ontwikkelingslanden. Voorwaarde is dat een belangrijk deel van het
werk door studenten wordt uitgevoerd. Het CROC Project won in 2002 de
BPCP Gold Award; in 2003 de BPCP Top Follow Up Award en dit jaar de
hoofdprijs: de Consolidation Award. Vijf Filippijnse studenten werken
voltijds in het CROC Project en verdienen op die manier hun inkomen
terwijl ze tegelijkertijd hun opleiding voltooien met een
specialisatie in krokodillen biologie en natuurbescherming. Op deze
manier creëert het project de lokale expertise die nodig is om het
programma in de toekomst voort te zetten
Televisie
In september 2004 zijn de Filippijnse krokodil en de activiteiten van
het CROC Project gefilmd door National Geographic Television. De
documentaire (dangerous encounters: countdown croc) waarin beelden uit
de Filippijnen te zien zullen zijn is al uitgezonden in de Verenigde
Staten en zal waarschijnlijk in oktober in Nederland op de televisie
verschijnen.