PERSBERICHT INNOVATIEPLATFORM
4 juli 2005
ONDERZOEKSFACILITEITEN CRUCIAAL VOOR KENNISECONOMIE
INNOVATIEPLATFORM WIL JAARLIJKS 150 MILJOEN EXTRA VOOR GOEDE FACILITEITEN
Den Haag 4 juli 2005 - Nederland moet strategische Road Maps opstellen
voor concrete grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Een op te richten
structureel fonds moet voorkomen dat Nederland achterop raakt. Voor het
handhaven en upgraden van bestaande grote infrastructurele voorzieningen
bij diverse Nederlandse kennisinstellingen is eveneens extra geld nodig.
Het Innovatieplatform adviseert in het vandaag verschenen rapport
'Kennisambitie en researchinfrastructuur' dat hier jaarlijks 150 miljoen
extra voor nodig is.
Nederland heeft de laatste twintig jaar geen gericht en systematisch
beleid op dit terrein gevoerd en slechts bescheiden geïnvesteerd. In het
Paasakkoord is eenmalig 40 miljoen beschikbaar om een snelle start te
maken bij de uitvoering van de aanbevelingen. Het Innovatieplatform pleit
voor een concreet actieplan met de volgende onderdelen:
Road Maps
Een Nederlandse Road Map bestaat uit een portfolio van investeringen in
researchvoorzieningen in Europa op een terrein van grote nationale
betekenis en waarin Nederland een grote reputatie heeft, en die zo
mogelijk ook aansluiten bij de innovatieagenda van het bedrijfsleven.
Nederland zet op deze voorzieningen in om zich in Europa te kunnen
profileren en tegelijk te profiteren van de regionale en nationale
uitstraling. Dergelijke faciliteiten hebben bovendien een sterke
aantrekkingskracht op buitenlands talent. Een recent voorbeeld van een
grote faciliteit is LOFAR, waarbij op een zeer innovatieve manier
astronomisch onderzoek wordt gedaan en er tegelijkertijd ook
systematische metingen voor o.a. seismologisch onderzoek mogelijk zijn.
BIG Facilities: Budget voor Investeringen in Grootschalige
onderzoeksfaciliteiten
Een structureel Budget voor Investeringen in Grootschalige
Onderzoeksfaciliteiten (BIG Facilities) moet voorkomen dat Nederland
achterop raakt en niet mee kan doen bij onderhandelingen over nieuwe
internationale, met name Europese faciliteiten. Gezien het strategische
karakter van deze faciliteiten gaat het hierbij om een structureel fonds
dat jaarlijks gevoed wordt en waaruit over een reeks van jaren diverse
grootschalige researchfaciliteiten kunnen worden bekostigd.
Het Innovatieplatform denkt dat jaarlijks een bedrag van minimaal 125
miljoen euro extra nodig zal zijn om Nederland een leidende positie te
geven. Dat bedrag is gebaseerd op basis van schattingen van
investeringsniveaus in het buitenland, met name de Verenigde Staten. De
financiering van de kennisexploitatie van een faciliteit gedurende
bijvoorbeeld de eerste tien jaar is daarin meegenomen.
Gerichte inhaalactie
Nederlandse kennisinstellingen hebben problemen met het handhaven of
upgraden van bestaande grote infrastructurele voorzieningen. De
exploitatie en vernieuwing van bestaande faciliteiten zijn lastig in het
wetenschappelijk onderzoek, als gevolg van gebrekkige of ontoereikende
financieringsmechanismen. In sommige gevallen is daardoor een
kwaliteitsachterstand ontstaan.
Als zo'n grootschalige onderzoeksfaciliteit een strategische rol blijft
vervullen, zou een 'major upgrade' moeten kunnen meedingen in dezelfde
procedure die ook geldt voor nieuwe grootschalige onderzoeksfaciliteiten.
Daarmee ontstaat een eerlijk competitiesysteem.
Een gerichte inhaalactie is nodig om tot een structurele ophoging van
investeringsbudgetten te komen. Een verdubbeling van de bestaande
budgetten leidt tot een extra bedrag van 28 miljoen euro per jaar. De slag
aan het innovatiefront wordt steeds meer geleverd rond
grootschalige en geavanceerde onderzoeksfaciliteiten met een sterke
internationale uitstraling.
Zulke researchfaciliteiten zijn van grote maatschappelijke betekenis en
niet alleen essentieel voor de kwaliteit van onderzoek en de uitstraling
daarvan, maar ook een magneet voor talent.
Vijf adviezen op een rij
Samenvattend luiden de adviezen van het Innovatieplatform in het rapport
'Kennisambitie en researchinfrastructuur als volgt:
- Ontwikkel voor Nederland een stelsel van strategische Road Maps voor elk
van de drie grote wetenschapsdomeinen, parallel aan de ESFRI Road Maps.
- Creëer BIG Facilities: een structureel Budget voor Investeringen in
Grootschalige Researchfaciliteiten, waaruit concrete voorstellen die
passen bij de Road Maps gefinancierd kunnen worden.
- Ontwikkel een flankerend inhaalbeleid gericht op versterking van
bestaande infrastructuurvoorzieningen bij universiteiten en
onderzoeksinstituten d.m.v. verdubbeling van het budget voor 'NWO-groot'
en 'NWO-middelgroot'. Het is daarbij aan te bevelen om te inventariseren
welke faciliteiten versterking behoeven en op welke wijze daarbij meer
efficiency (bijvoorbeeld 'facility sharing') en minder overlap kan worden
bereikt.
- Ontwikkel een transparante, niet-bureaucratische beoordelings- en
besluitvormingsprocedure voor grootschalige researchinfrastructuurplannen.
- Richt een Task Force op met de taak om voor het einde van 2005 met een
concreet uitwerkingsplan gericht op besluitvorming te komen.
IP, 04.07.2005
Ministerie van Algemene Zaken