Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Het weer nader verklaard

Wolkbreuken veroorzaken wateroverlast

(index) Gisteravond en vannacht hebben zware buien wateroverlast veroorzaakt, vooral in de zuidelijke helft van het land. De waarschuwingen van het KNMI voor hevige regenval en bliksem waren dan ook niet onterecht. Op radarbeeld met de door de radar waargenomen totale hoeveelheid neerslag is duidelijk te zien dat in deze omgeving tussen 23 uur en 02 uur vannacht tussen de 60 en 70 liter per vierkante meter (mm) is gevallen. Deze waarnemingen door de radar worden vanochtend aan de hand van KNMI-waarnemingen gevalideerd. De KNMI-regenwaarnemers in Gorinchem en Cabauw hebben tussen gisteravond 10 uur en 1 uur vannacht resp. 80 mm en 76 mm gemeten. Dergelijke neerslaghoeveelheden komen op een willekeurige plaats in minder dan eens per 100 jaar voor.
Het laatste nieuws hierover vindt u op deze site.

Links: Samengesteld radarbeeld met neerslagsom tussen 23 uur gisteravond en 2 uur vannacht.

Onder: Waargenomen neerslag door KNMI-radar, woensdagavond 29 juni tussen 20:00 en 23:00 uur (lok. tijd).

Hoe vaak valt er hoeveel
Een willekeurige plaats in ons land krijgt gemiddeld vijf keer per jaar een hoeveelheid van 20 mm binnen een etmaal; een etmaalsom van 30 mm komt ongeveer eens in de twee jaar voor en eens per tien jaar valt er meer dan 50 mm op een dag. De meeste regen valt in de zomer, vooral wanneer een aantal onweersbuien na elkaar komen. Zo kreeg het KNMI in De Bilt op 1 augustus 1917 liefst 62,3 mm in de regenmeter en op 19 juli 1966 viel hier 61,2 mm in 24 uur. Landelijk staat het record van de afgelopen honderd jaar op 208 mm door wolkbreuken op 3 augustus 1948 in Voorthuizen.

Ook de laatste jaren viel vooral zomers lokaal veel regen. Zowel de zomer van 2001 als die van 2002 leverde een record aantal dagen met zware buien op. Op 25 augustus 2002 viel op zeker 23 weerstations meer dan 50 mm. Het komt niet vaak voor dat er op zoveel plaatsen zulke enorme hoeveelheden regen zijn gevallen. Sinds 1951 zijn er 13 dagen geweest waarop meer dan 21 stations een hoeveelheid aftapten van minstens 50 mm. Heel bijzonder was 4 december 1960, toen maar liefst 103 KNMI-neerslagstations een hoeveelheid van minstens 50 mm aftapten. Bij de meest recente extreme regengebeurtenissen van 14 september 1998 en 28 oktober 1998 (waarbij de Wet op Tegemoetkoming Schade in werking werd gesteld) telden resp. 41 en 47 stations met een hoeveelheid van minstens 50 mm. Ook in de zomer van 2004 waren er wolkbreuken: Op acht waarvan vier achtereenvolgende dagen zijn in augustus 2004 op KNMI-weerstations lokaal hoeveelheden gemeten van meer dan 50 mm: 11 augustus (Lettele 65 mm), 12 augustus (Formerum 60 mm), 13 augustus (Niekerk 99 mm), 14 augustus (Joure 59 mm), 16 augustus (Kerkwerve 83 mm), 19 augustus (Heibloem 55 mm), 21 augustus (Harlingen 56 mm) en 25 augustus (Edam 67 mm). Een serie van vier dagen met zware regen kwam in de meetgevevens sinds 1951 alleen voor in 1951 ( 1- 4 augustus) en in 1987 (21- 24 juli).

Ook in het najaar kan het hard regenen, onder invloed van het nog warme zeewater vooral aan de kust. Het zuidwesten van ons land kreeg half september 1998 meer dan 150 mm. Op de Waddeneilanden viel eind oktober 2000 plaatselijk 80 tot 90 mm in een etmaal.

Meer neerslag in warmer klimaat

Neerslag hangt samen met de temperatuur en in een warmer klimaat van de toekomst kunnen grotere hoeveelheden neerslag vaker voorkomen. Klimaatonderzoekers gaan ervan uit dat de wereldgemiddelde neerslag in het midden van de volgende eeuw met enkele procenten zal toenemen. De relatief grootste toename wordt op noordelijke breedten verwacht, vooral in de winter. Ook in Nederland gaan we uit van een toename van de neerslag in de winter, dit gaat samen met meer regen per dag. In de zomer zal, door de hogere temperatuur, de regen buiiger van karakter worden en kan er ook meer in korte tijd vallen.

Bepaling neerslagintensiteit uit zicht

Zicht motregen regen sneeuw

0-500 meter zeer zwaar
50 -200
meter zeer zwaar/zwaar
200- 500
meter tropisch zwaar
500- 1000
meter dicht zeer zwaarmatig

1 - 2
kilometer matig zwaar licht

2 - 4
kilometer licht zwaar zeer licht
4 - 10
kilometer matig
10- 20
kilometer licht

Uit handleiding voor het verrichten van meteorologische waarnemingen te land, KNMI, 1983

Regen in het weer nader verklaard

Index het weer nader verklaard

Laatste wijziging: 11 februari 2005

Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI