Supermarkt verdringt speciaalzaak
28 juni 2005
---
O+S
De laatste decennia zijn Nederlanders hun levensmiddelen steeds meer
in de supermarkt gaan kopen. Het aantal gespecialiseerde winkels is
daardoor afgenomen. Zo daalde het aantal groenteboeren en slagers in
Nederland de afgelopen tien jaar met 40%. Ook in Amsterdam is
hetzelfde beeld te zien. De daling van het aantal groenteboeren en
slagers is hier echter minder groot geweest dan in geheel Nederland.
supermarkt.jpg (19 Kb) Daling geldt niet voor alle levensmiddelenwinkels
De tabel laat zien dat de gang naar de supermarkt niet in alle
branches tot een daling van het aantal winkels heeft geleid. Tevens is
te zien dat het aantal winkels na 2000 is afgenomen. Voor die tijd
groeide het aantal winkels in veel branches nog. Onder invloed van de
nieuwe tabakswet is het aantal gespecialiseerde tabakswinkels flink
toegenomen. Ook is het aantal slijterijen toegenomen. Daarnaast is het
aantal reformwinkels (waartoe ook natuurvoedingswinkels worden
gerekend) gegroeid. De aandacht voor gezonde voeding is toegenomen.
Het lijkt erop dat ook de viswinkels hiervan geprofiteerd hebben. In
de andere branches is het aantal winkels afgenomen. Qua aantal is het
aantal slagers het meest afgenomen. Qua percentage is het poeliers het
meest verminderd. Er zijn nu nog maar 11 poeliers in Amsterdam. Bij de
warme (banket) bakkers nam het aantal winkels het minste af, dit in
tegenstelling tot hun collega's die het brood of banket niet zelf
bakken.
Tabel 1 Levensmiddelenwinkels in Amsterdam naar soort, 1995-2005
supermarkt1 (24 Kb)
In tien jaar tijd 28% minder slagers
De afgelopen tien jaar is het aantal slagerijen in Amsterdam met 75
afgenomen naar 197. Deze afname van 28% is minder groot dan in geheel
Nederland, waar het aantal slagerijen met 45% verminderde. Het aantal
islamitische slagers verminderde iets minder dan het aantal overige
slagers. In tabel 2 is een speciaal onderscheid gemaakt, waarbij ook
rekening is gehouden met slagerijen die een meer algemeen assortiment
voeren (onderste rij). Duidelijk is dat het totaal aantal allochtone
levensmiddelenwinkels nog stijgt.
Als naar een langere periode wordt gekeken is duidelijk dat de afname
van het aantal slagerijen niet van de laatste tien jaar is. Tussen
1975 en 1995 halveerde het aantal slagers. Het aantal islamitische
slagerijen is na 1975 sterk toegenomen, vooral tussen 1980 en 1990.
Tabel 2 Slagers en islamitische slagers/kruideniers, 1975-2005
supermarkt2 (12 Kb)
Veel islamitische slagers in 19e eeuwse gordel
Op kaart 3 zijn de locaties van de slagers in 1995 en 2005 te zien.
Hier is onder andere te zien dat er in de 19e eeuwse wijken (waar
voordien juist heel veel slagers gevestigd waren) veel lege vakjes te
zien zijn: hier is het aantal slagers het meest gedaald.
In stadsdeel Slotervaart verdwenen tussen 1995 en 2005 veel slagers.
Daarvoor in de plaats kwamen bijna evenveel islamitische slagers. Zij
hebben daarmee ingespeeld op de sterke toename van het aantal
allochtonen in dit stadsdeel. In de stadsdelen De Baarsjes en Bos en
Lommer is het aantal slagers juist veel minder afgenomen, hetzelfde
geldt voor Amsterdam-Noord. In stadsdeel Zuidoost is het aantal
slagers tussen 1995 en 2005 op peil gebleven.
Kaart 3 Slagers en islamitische slagers in Amsterdam, 1995 en 2005
supermarkt3.jpg (31 Kb)
30% minder groentewinkels
In 1995 telde Amsterdam 149 groentewinkels en 81 marktkooplieden die
groente verkopen. In 2005 is het aantal groentewinkels met 30% gedaald
en zijn er nog 106 over. Het aantal marktkooplieden dat groente
verkoopt is iets sterker gedaald. Deze afname is geringer dan in
geheel Nederland waar het aantal groentewinkels met 40% afnam.
Op kaart 4 zijn de locaties van de Amsterdamse groenteboeren in 1995
en 2005 te zien. Net als bij de slagers zijn er veel lege vakjes in de
in de 19e eeuw gebouwde stadsdelen als Oud-West en Amsterdam Oud Zuid:
hier is het aantal groenteboeren sterk afgenomen. In tussen 1920 en
1940 gebouwde stadsdelen als de Baarsjes en Bos en Lommer was de
afname geringer. In stadsdeel Amsterdam-Noord bleef het aantal
groentewinkels tussen 1995 en 2005 per saldo gelijk.
De afname van het aantal groentewinkels in stadsdeel Slotervaart was
erg groot. Daar staat echter tegenover dat zich hier in deze periode
evenveel islamitische slagers/kruideniers vestigden, waarvan de meeste
ook groente verkopen. Het aanbod bleef hierdoor op peil.
Kaart 4 Groenteboeren in Amsterdam, 1995 en 2005
supermarkt4 (28 Kb)
Internet
Dienst Onderzoek en Statistiek
Gemeente Amsterdam