GroenLinks

Referendum in Grondwet: driemaal is scheepsrecht

28 juni 2005

GroenLinks en PvdA dienen vandaag een wetsvoorstel in om een bindend, correctief referendum mogelijk te maken. Het is de derde keer in negen jaar dat een dergelijk voorstel wordt ingediend. Indieners Duyvendak (GroenLinks) en Dubbelboer (PvdA) gaan er van uit dat het deze keer scheepsrecht is. Na het referendum op 1 juni jl. is de steun voor het instrument, onder burgers en politici, groter dan ooit.

Het initiatiefwetsvoorstel behelst een wijziging van de Grondwet. Nog tijdens deze kabinetsperiode kan het wetsvoorstel in eerste lezing worden behandeld, zodat een volgend kabinet het referendum definitief kan invoeren. Eerdere pogingen van het kabinet strandden in de Eerste en Tweede Kamer. Nu is de politieke en maatschappelijke steun groter dan ooit. Na het referendum van 1 juni jl. hebben ook VVD en CDA zich positief uitgelaten over het instrument. 81% van de bevolking wil dat over belangrijke onderwerpen een referendum wordt gehouden.

Sinds de invoering van het algemeen kiesrecht in 1917 zijn er geen echte veranderingen meer doorgevoerd in ons politieke bestel. Dat moet daarom bij de tijd worden gebracht. We leven inmiddels in de veel mondiger en ontzuilde samenleving van de 21ste eeuw. De burger is geëmancipeerd, ook van politieke partijen. Burgers voelen zich niet in alle onderwerpen vanzelfsprekend vertegenwoordigd door hun volksvertegenwoordigers. Kiezers zijn het zelden eens met alle standpunten van de partij van hun keuze. Bij belangrijke beslissingen moeten de kiezers daarom een referendum kunnen afdwingen. Eens in de vier jaar stemmen, is niet genoeg om recht te doen aan de democratische zeggenschap van burgers. Het referendum is een broodnodige aanvulling op onze vertegenwoordigende democratie

Het voorstel behelst een bindend, correctief referendum, "van onderop". Een groep van kiezers kan een referendum aanvragen over een wetsvoorstel, dat door het parlement is aangenomen. Als een meerderheid "tegen" stemt, treedt de wet niet in werking. De exacte vormgeving en uitvoeringsaspecten worden in een invoeringswet vastgelegd. De indieners vinden dat in principe alle wetsvoorstellen referendabel zijn. Ook kiezen ze er bewust voor geen drempels, over bijvoorbeeld aantallen steunbetuigingen en de hoogte van het quorum, in de grondwet vast te leggen. Dit maakt het mogelijk om, na enkele jaren ervaring, deze uitvoeringsaspecten bij te stellen, indien mocht blijken dat de gekozen drempels zorgen voor te weinig of juist teveel referenda. Dergelijke drempels en uitzonderingen moeten bij tweederde meerderheid vastgesteld worden, om te voorkomen dat ze al te makkelijk een speelbal worden in de handen van regering of parlement. Het correctief referendum zal ook gaan gelden voor p! rovincie en gemeente.

Het wetsvoorstel wordt vandaag ingediend bij de Tweede Kamer en voor advies naar de Raad van State gestuurd. De volledige tekst is te vinden op: http://www.groenlinks.nl/2ekamer/notities/Notitie.2005-06-28.2305/publication/download_file

Wijnand Duyvendak
Niesco Dubbelboer