Universiteit van Tilburg

Op zoek naar de schoonheid van netwerkdynamiek

Oratie prof.dr. Henk Akkermans over toeleveringsnetwerken in luchtvaartindustrie

In de luchtvaartmaakindustrie bestaat een grote dynamiek. Toeleveringsbedrijven zijn steeds meer opgesplitst en er heerst een sterke focus op kostenreductie. Achterhaalde ideeën, zegt prof. Akkermans in zijn oratie: het moet gaan om integratie van netwerken, om kwaliteit en om vertrouwen. En om het streven naar schoonheid.

Vliegtuigen zijn mooi en vliegen is mooi. De schoonheid der dingen is het perspectief van waaruit Henk Akkermans zijn onderzoek opzet. Sinds
1 januari is Akkermans bijzonder hoogleraar Aerospace Supply Networks Dynamics aan de UvT. De leerstoel is een initiatief van Stork Aerospace en het Centraal Instituut voor Industrieontwikkeling (CIVI). Wat is er zo mooi aan een vliegtuig? Dat is de combinatie van functionaliteit en elegantie, en het feit dat het door mensen is gemaakt: het is een artefact. Dat geldt niet voor de natuur, het schone landschap waarover men vliegt en dat vliegen zo mooi maakt. Tot slot ervaart Akkermans het vliegen zélf als iets moois: de kick van de snelheid, het je één voelen met de omgeving.
Al deze drie vormen van schoonheid hebben één ding gemeen: wat mooi is, líjkt vaak simpel, maar is juist moeilijk. Zo is het ook gesteld met de dynamiek van de toeleveringsnetwerken in de luchtvaartmaakindustrie, het onderzoeksdomein van Akkermans. Het is een wetenschapsgebied waar de laatste vijftien jaar veel is gebeurd. De markt is veel veranderlijker geworden. De klantvraag is minder voorspelbaar en fluctueert sterker in de tijd; technologische ontwikkelingen volgen elkaar sneller op. Dat maakt het steeds moeilijker om de productie te plannen. Dat heeft ertoe geleid dat de grote bedrijven zijn opgesplitst en steeds meer kleine bedrijven een klein deel van de productie voor hun rekening zijn gaan nemen. Honderden bedrijven zijn tegenwoordig toeleveranciers voor grote vliegtuigbouwers zoals Airbus en Boeing. Consequentie daarvan is dat de ketens, die eigendom waren van één en hetzelfde bedrijf, zijn verdwenen en dat er gefragmenteerde netwerken voor in de plaats zijn gekomen. Veel onafhankelijke bedrijven voeren slechts een deel van de productie uit, wat toelevering tot een uiterst complexe zaak maakt. Het is volgens Akkermans de kunst om in deze complexiteit weer de schoonheid te ontdekken. Ook een netwerk van bedrijven kan, aldus de hoogleraar, worden beschouwd als een artefact, als iets dat te maken is en dus te verbeteren is door mensen. Creatieve oplossingen voor dergelijke verbeteringen zijn vaak moeilijk, maar met een swingend netwerk worden ze niet alleen makkelijker, maar zelfs ook mooier, luidt de stelling van Akkermans.
En dat is hard nodig: de meeste bedrijven worden slecht bestuurd, in managementland komt kwakzalverij nog veelvuldig voor en nieuwe bedrijfskundige inzichten worden tergend langzaam onder de doelgroep verspreid. Volgens Akkermans zijn veel momenteel populaire managementideeën al lang achterhaald en slecht voor de performance van netwerken. Hij noemt het steeds verder opsplitsen in kleinere bedrijfsunits, het blindstaren op korte-termijnbesparingen en het afstandelijk willen omgaan met leveranciers en klanten. Deze ideeën worden momenteel vaak gezien als kenmerken van goed en verantwoordelijk bestuur. Maar ze zijn hopeloos verouderd. Het gaat om integratie van netwerken, kwaliteit en vertrouwen.

Prof.dr. Henk Akkermans (1964, Tilburg) studeerde Bestuurlijke Informatiekunde aan de toenmalige KUB in Tilburg en Japans aan de Rijksuniversiteit Leiden. Na zijn afstuderen in 1987 heeft hij gewerkt bij als organisatieadviseur bij BSO en McKinsey en als universitair onderzoeker en docent bij de Rijksuniversiteit Utrecht en de TU Eindhoven. In 1995 promoveerde hij aan de TUE op het proefschrift Modelling with Managers. Participative Business Modelling to Support Strategic Decision Making. Sinds 1 januari 2005 is hij bijzonder hoogleraar Aerospace Supply Networks Dynamics aan de UvT. Op dit moment is ook directeur bij adviesbureau Minase, gevestigd in Tilburg. Henk Akkermans is tevens columnist voor het Eindhovens Dagblad en vertaler van klassieke Japanse poëzie.

Noot voor de pers
Prof.dr. Henk Akkermans spreekt zijn oratie Mooi is moeilijk. Op zoek naar het Schone in de dynamiek van toeleveringsnetwerken uit op vrijdag 24 juni 2005, om 16.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg, Warandelaan 2 te Tilburg.
Media-exemplaren van de oratie zijn op te vragen bij de Afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen, tel. 013 466 2000, e-mail: persberichtuvt@uvt.nl.
Henk Akkermans is te bereiken op tel. 013 544 3468, e-mail: henk@minase.nl. Persberichten van de UvT staan ook op Internet: www.uvt.nl/persberichten/.
Informatie over deskundigen van de UvT, zie: www.uvt.nl/webwijs/.