Universiteit van Tilburg

Vage normen in contractenrecht vervangen door scherpe normen

Promotie jurist Rogier van Bijnen

Het contractenrecht moet nodig worden herzien. De aanvullende werking ervan heeft vooral geleid tot onzekerheid bij contractspartijen. Vage normen moeten plaatsmaken voor scherp omlijnde regels. Volgens promovendus Rogier van Bijnen gaat het in het contractenrecht niet zozeer over rechtvaardigheid, maar over datgene wat mensen belangrijk vinden: maatschappelijk welzijn.

Partijen burgers, bedrijven beschikken in ons recht over contractsvrijheid. Ze mogen overeenkomsten sluiten met wie ze willen, en waarover ze maar willen. Er zijn wel regels die het contractenrecht beheersen, maar partijen mogen daar in veel gevallen van afwijken. Pas als partijen over een bepaalde kwestie niets regelen, vult het recht dat hiaat aan: het contractenrecht is dan aanvullend van aard. Ondanks de contractsvrijheid en de ogenschijnlijk prettige werking van het aanvullende contractenrecht, wordt dit door partijen veelal als lastig ervaren. Het aanvullend contractenrecht wordt immers opgesteld aan de hand van hetgeen de wetgever en rechter rechtvaardig vinden. Dit heeft geleid tot veel regels die partijen niet bevallen, met als gevolg dat partijen van deze regels gaan afwijken. Met name commerciële contractspartijen maken dagelijks aanzienlijke kosten om van allerlei regels af te wijken.
In zijn proefschrift Aanvullend contractenrecht pleit Rogier van Bijnen voor een aanpak die wel aansluit bij de behoeften van contractspartijen. Volgens hem moet recht niet streven naar rechtvaardigheid, maar naar het genereren van zoveel mogelijk maatschappelijk welzijn. Niet wat de wetgever of rechter rechtvaardig vindt dient doorslaggevend te zijn, maar regels die contractspartijen zelf willen dienen de voorkeur te krijgen. Dat leidt ertoe dat een substantieel deel van het huidige aanvullend contractenrecht moet worden herzien.
Dat kan worden verduidelijkt aan de hand van een groot aantal open normen die het overeenkomstenrecht beheersen. De uitleg van een contract dient te geschieden naar de redelijkheid en billijkheid. Een baas moet zich gedragen als een goed werkgever. We moeten met elkaar omgaan zoals het in het maatschappelijk verkeer betaamt. Hoewel er veelvuldig met dergelijke vage normen wordt gewerkt, hebben contractspartijen juist behoefte aan scherpe normen. Dan is beter te voorspellen hoe een rechterlijke beslissing zal uitpakken. Daar komt bij dat commerciële partijen behoefte hebben aan heel andere regels dan particulieren, stelt Van Bijnen, en pleit daarom voor een apart handelscontractenrecht. Dit stelt commerciële partijen in staat om tegen veel lagere kosten contracten te sluiten dan momenteel het geval is. Op deze wijze kan de overheid partijen helpen goede contracten te sluiten, waarin niet meer over elk detail hoeft te worden onderhandeld. Het proefschrift van Van Bijnen sluit goed aan bij de huidige discussie over veelvuldige en overbodige regelgeving.

Mr. Rogier van Bijnen (1980, Weert) studeerde rechten aan de Universiteit van Tilburg en behaalde in 2001 zijn doctoraal. Aan diezelfde universiteit behaalde hij ook zijn propedeuse bedrijfseconomie. Na zijn studie trad hij in dienst van de Universiteit van Tilburg (Centrum voor aansprakelijkheidsrecht). Per 1 september 2005 gaat hij als strategisch management consultant werken bij Bain & Company te Amsterdam.

Noot voor de pers
Rogier van Bijnen promoveert op vrijdag 24 juni 2005 om 14.15 uur in de aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het proefschrift Aanvullend contractenrecht. Promotor is prof.dr. J.M. Barendrecht.
Het proefschrift wordt uitgegeven door Boom Juridische uitgevers (ISBN 90-5454-592-5).
Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel: 013 466 2000, e-mail: persberichtuvt@uvt.nl.
Rogier van Bijnen is bereikbaar op tel. 06 4893 3834, e-mail: r.h.j.vanbijnen@uvt.nl. Persberichten van de UvT staan ook op Internet: www.uvt.nl/persberichten/.
Informatie over deskundigen van de UvT, zie: www.uvt.nl/webwijs/.