24-06-2005, NOS, Gesprek met MP, N3, 23.05 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE VOORTGANG VAN HET KABINETSBELEID EN DE OMROEP
VOORTGANG KABINETSBELEID
MINGELE:
Meneer Balkenende heeft het kabinet vandaag de champagne opengetrokken?
BALKENENDE:
Nee, want we gaan nog even door vandaag met besprekingen vanavond. Maar het
was natuurlijk wel een goed gevoel over de besluiten die deze week zijn
genomen. Het was een spannende week. Maar uiteindelijk is alles keurig
opgelost.
MINGELE:
Want als je het nou zo ziet, ik lees het rijtje even op: eerst het nieuwe
zorgstelsel, WAO en nu vandaag de publieke omroep. Dossiers die jarenlang
hebben gelegen, veel politieke spanning om, en nu tot een goed einde
gebracht. Succesgevoel?
BALKENENDE:
Wel een succesgevoel. Want het is echt noodzakelijk dat we een aantal
knopen doorhakken. U zet het heel terecht, over sommige onderwerpen is
jaren gesproken. En dan is het goed om een keer te zeggen: nu hakken we de
knoop door, gaan we het op een andere manier doen. En het is echt nodig om
de zaak aan te passen waar de zaak ook aangepast moet worden en dat is
gelukkig gebeurd. Best spannende discussies de afgelopen tijd maar we zijn
er goed uitgekomen. Dat zegt ook iets over de coalitie.
MINGELE:
Nou zeggen critici; het zijn vooral politieke oplossingen die de inhoud
niet veel verder brengen. Bij de WAO is er een regeling uitgekomen waarvan
iedereen zei dat is niet de bedoeling dat zowel publiek als privaat het
gaan oplossen. Maar dat is wel het politiek compromis.
BALKENENDE:
Ik begrijp deze opmerking van de kant van de oppositie wel, dat horen we,
men ziet liever verkiezingen. Maar uiteindelijk is het wel zo dat we een
ander denkbeeld hebben ten aanzien van arbeidsgeschiktheid en
ongeschiktheid. Doel van het nieuwe systeem is om juist mensen vooruit te
kunnen helpen door gebruik te maken van talenten die ze hebben. Daarvoor
heb je een ander systeem nodig. Dat zat er achter. En dan die kwestie van
de uitvoering. Iedereen wist dat een puur private uitvoering te duur was,
en een puur publieke uitvoering te weinig effectief. Dan kom je op een
variant die het kabinet al eerder had voorgesteld.
MINGELE:
Maar dan zeggen critici: ze komen er politiek uit omdat ze bang zijn voor
crisis en dus bang voor verkiezingen. Daarom zijn ze in staat compromissen
te vinden.
BALKENENDE:
Ik moet wel lachen om het woord verkiezingen steeds. De PvdA heeft het
vanaf het begin van dit jaar al gezegd. Ik begrijp dat best. Vorig jaar
natuurlijk de hoop gehad op het sociaal conflict met de vakbeweging. Toen
zijn we er uitgekomen. Het heeft zelfs geleid tot een sociaal akkoord met
werkgevers en werknemers. Dat is prima. En toen hebben we de discussie
gehad met de gekozen burgemeester en de grondwet. Toen was weer de hoop van
men komt er niet uit. Dat is nu weer zo. Ik begrijp die teleurstelling wel
een beetje. Maar uiteindelijk zou het niet moeten gaan om de vraag van hoe
snel heb je verkiezingen. Het gaat erom welke beslissingen zijn van belang
voor de toekomst van ons land.
MINGELE:
Maar meneer Bos vindt natuurlijk dat in groot belang van de toekomst van
het land is dat hij zo snel mogelijk u aflost. Dus in die zin beredeneert
hij het gebeuren.
BALKENENDE:
Toen de situatie speelde in de Eerste Kamer om de gekozen burgemeester,
toen is er terecht gezegd: je kunt niet drie verkiezingen in drie jaar
hebben. Het is absoluut noodzakelijk dat we stabiliteit hebben, dat we die
beslissingen nemen die ook echt nodig zijn. En dan begrijp ik wel dat
naarmate het lastiger wordt voor de PvdA om geen verkiezingen te zien, dat
de toonhoogte wat gaat toenemen. Ik begrijp dat wel. Maar ik geloof
absoluut niet dat dat in belang van Nederland is om verkiezingen te hebben
nu.
MINGELE:
U ziet dat als een soort radeloosheid van de oppositie dat het maar niet
lukt om het kabinet onderuit te halen?
BALKENENDE:
Bij elke discussie die we hebben, of elk debat, hoor ik de heer Bos over
verkiezingen praten. En dan zeg ik het hoogste doel kan toch niet zijn het
streven naar verkiezingen. Het hoogste doel moet zijn die dingen te doen
die het land verder helpen. Ik heb trouwens ook begrepen dat hij vandaag
een vergelijking heeft gemaakt tussen dit kabinet en het tweede kabinet
Kok. Dat vond ik een onzinnige vergelijking.
MINGELE:
Want?
BALKENENDE:
We zagen dat het tweede kabinet Kok niet lekker functioneerde. Eerst het
gedoe over het niet hebben van een motto. En daarna was men eigenlijk
uitgeregeerd. De punten die u net noemt die geven juist aan dat we met dit
kabinet nu halverwege zijn en dat we juist flink bezig zijn om die zaken
aan te pakken die al zolang hadden moeten worden aangepakt.
MINGELE:
Nou zegt u wel zo makkelijk dat tweede kabinet Kok regeerde niet lekker,
maar als ik de afgelopen weken in de wandelgangen de soms toch zure en soms
ook verhitte koppen zag van fractievoorzitters en soms ook wel van
betrokken ministers dan ik ook wel: de sfeer is niet echt best binnen de
coalitie.
BALKENENDE:
Weet u wat het verschil was? De kritiek op het tweede kabinet Kok was dat
de schwung ervan af was. Dat men was uitgeregeerd, dat men geen besluiten
nam. Vandaar ook dat zaken als de WA als het zorgstelsel vooruit werden
geschoven. Wij proberen nu juist deze zaken wel aan te pakken. En als je
dan eens een keer een debat hebt, dat is waar.
MINGELE:
Ruzie toch ook onderling?
BALKENENDE:
Ja maar uiteindelijk telt niet de vraag is er een keer ruzie geweest, is er
een keer een conflict geweest. Wat uiteindelijk telt is de vraag: Kom je er
met elkaar uit omdat iedereen voelt dat je op het ogenblik daadkracht in je
beleid nodig hebt. Natuurlijk met draagkracht in de samenleving.
MINGELE:
Maar, en dat weet u natuurlijk ook, dit soort gevoelige onderhandelingen
leiden er soms ook toe dat de verhoudingen er beter van worden. Je komt er
wel uit maar de kwaaiigheid zit toch in de ploeg en dan si de vraag: Kan
deze ploeg de komende twee jaar nog voldoende pit opbrengen om andere
belangrijke problemen weer te gaan aanpakken?
BALKENENDE:
Als je nu moet regeren in een tijd waarin de economie tegenzit, en het toch
noodzakelijk is om vooruitgang te boeken. Stilstand in beleidsvorming is
echt niet goed. Als je in staat bent om die moeilijke maatregelen te nemen
met een kleine meerderheid in de Tweede Kamer. Als je dan ook nog steeds in
staat bent om er uit te komen met elkaar dan zegt dat wel iets ook over de
kracht van een coalitie. Het betekent dat je conflicten aankunt.. Dat er
een keer een conflict is dat is tot hier aan toe. De vraag is vooral hoe ga
je met conflicten om. En we gaan nu straks gelukkig richting de zomer, dat
is denk ik goed voor iedereen. Maar ik constateer wel dat nu het reces er
bijna aankomt, dat we er wel uit zijn gekomen en dat is denk ik wat telt.
MINGELE:
Nou blijft het wel opvallend dat deze zegenrijke arbeid van het kabinet
door de kiezer niet herkend wordt. Het is een beetje uw noodlot dat er
allerlei beslissingen worden genomen waarvan je zou zeggen nou dat is een
groot succes, maar het vertrouwen van de kiezer komt er niet door terug.
BALKENENDE:
Dat begrijp ik heel goed want als de kiezer het nieuws een beetje volgt:
waar wordt nu elke dag op getrakteerd? Dat zijn eindeloze hoeveelheden
journalisten die kijken wat gebeurd er vandaag.
MINGELE:
En die zien allemaal mensen in crises met rode koppen door de wandelgangen.
BALKENENDE:
Dan zeg ik maar wat is eigenlijk het echte verhaal? Het echte verhaal is
dat dit kabinet heeft ingezet op loonmatiging, om Nederland sterker te
krijgen. Dat gebeurt. We hebben ingezet op noodzakelijke verandering. In de
sfeer van zorg, van sociale zekerheid. Dat krijgen we erdoor. We hebben
ingezet op meer veiligheid.
MINGELE:
Waarom zien de kiezers dat dan niet? Toch niet omdat journalisten een
bepaald beeld maken?
BALKENENDE:
Het gaat er wel om dat we steeds onder ogen moeten zien van wat wordt u
eigenlijk gepresteerd. En wat is de agenda die het kabinet heeft
voorgenomen. En dan constateer ik dat op al die terreinen, en natuurlijk is
het zo we zijn nu halverwege de rit, de echte afrekening die komt door de
kiezer in mei 2007. En ik ben ervan overtuigd, dat zien we ook in andere
landen, dat je wel eens door een dal heen moet gaan om uiteindelijk te
kunnen zeggen van: zo hebben we het gedaan, om die en die redenen, en zie
hier het resultaat. En ik ben ervan overtuigd dat zoals we nu bezig zijn
met elkaar dat dat de beste weg is omdat dat zal leiden tot een sterker
Nederland. En we zijn bezig met de toekomst van Nederland.
OMROEP
MINGELE:
Laat ik iets heel vreemds doen. Ik heb in mijn lange carrière nooit een
vraag gesteld waar ik zelf partij bij was en dat doe ik toch nu met enige
schroom omdat vandaag het kabinet heeft besloten over het nieuwe publieke
omroepstelsel. De NPS wordt opgeheven. Dat zal weinig mensen wat zeggen
want de NPS heeft geen leden maar de NPS is een belangrijke partner in
programma's als Buitenhof en Nova. En de vraag is wat betekent deze
opheffing voor Buitenhof en Nova?
BALKENENDE:
U formuleert de vraag goed want u bent natuurlijk gewoon belanghebbende
maar ik begrijp precies wat u bedoelt omdat programma's als Buitenhof en
Nova bijdragen aan discussie en debat in Nederland. Wat gaat er gebeuren?
NPS wordt in de huidige vorm afgeschaft en dat betekent wel dat de
programma's's die kunnen in principe gewoon worden doorgezet wanneer een
andere licentiehouder, dat kan een omroep zijn, zich bereid verklaard om
het programma te gaan overnemen. Dus einde NPS maar dat hoeft helemaal niet
te betekenen einde van het programma.
MINGELE:
Maar ja als bijvoorbeeld de VARA Nova overneemt dan is dat links uit de
flank. Want de VARA alleen is natuurlijk een hele andere omroep.
BALKENENDE:
Het zou interessant worden als er dan echt grote verschillen zouden zijn.
MINGELE:
Kijk en dat is nou een aardig punt want wat ik nou hoor met regelmaat uit
CDA kring is dat die opheffing van de NPS en de positie van Nova ook te
maken heeft met kritiek uit de CDA top dat dat programma en dat soort
programma's eigenlijk te links zijn en te kritisch zijn. En dat
onderstreept u eigenlijk.
BALKENENDE:
U moet mij niet aanspreken op wat de CDA.
MINGELE:
Het is een oprecht gevoel wat u ineens op tafel legt.
BALKENENDE:
Ik bedoel maar van er wordt gezegd er verandert niks, nou dat zou ik wel
eens willen zien in de praktijk. Het gaat er mij om dat we goede
discussieprogramma's hebben, dat we debatten hebben, dat er aan informatie
wordt gedaan. En dan heb je programma's als Buitenhof gewoon nodig. Alleen
de vraag is hoe organiseer je heten dan zeg ik dan hoeft het echt niet aan
een NPS gekoppeld te zijn. Dat kun je ook op een andere manier doen.
MINGELE:
Zou u het als kijker jammer vinden als Nova en Buitenhof zouden worden
opgeheven?
BALKENENDE:
Ik vindt het van belang dat we een goede debat cultuur hebben. Dat we echt
op de inhoud gaan zitten, dan hebben we dergelijke programma's gewoon nodig
en wie het dan gaat uitvoeren is iets minder van gewicht.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, jw)