Raad voor de Volksgezondheid & Zorg
24 Juni 2005
Vreemde ogen dwingen
Verpleeghuizen hebben kwaliteit verwaarloosd
De verpleeghuissector heeft deze maand (juni 2005) opgeschreven wat
zij verstaat onder verantwoorde zorg. Dat is op de kop af 15 jaar
nadat landelijke verenigingen van cliënten, professionals en
instellingen elkaar in Leidschendam beloofden gezamenlijk
kwaliteitsnormen te gaan formuleren. Het is 9 jaar nadat de
Kwaliteitswet zorginstellingen in werking is getreden. Die wet stelt
het verlenen van verantwoorde zorg verplicht en laat de invulling van
wat onder verantwoorde zorg moet worden verstaan goeddeels over aan de
zorginstellingen zelf. Zij zijn daar dus rijkelijk laat mee.
Een mega-inspanning voor een kwaliteitsconcept
Het rapport Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg is door de
betrokken organisaties Arcares, AVVV, LOC, NVVA en Sting met
trompetgeschal gepresenteerd. Het is echter de vraag of het rapport er
was gekomen zonder publieke verontwaardiging, zonder politieke druk en
zonder opdracht van staatssecretaris Ross. Directeur Rompa van Arcares
noemde de totstandkoming van het rapport een "mega-inspanning", omdat
het voor alle betrokkenen heel moeilijk was om op één lijn te komen.
Lezing van het rapport leert dat het vooral gaat om een op hoofdlijnen
uitgewerkt kwaliteitsconcept, gericht op kwaliteit van leven. Arcares
is van plan om tegen het eind van dit jaar toetsbare normen vast te
stellen, niet alleen voor verantwoorde zorg, maar ook voor de
professionele kwaliteit van medewerkers en van de organisatie. Dat is
vooruitgang, ook al gaat het langzaam.
Nu de resultaten zichtbaar maken
De brancheorganisaties kunnen hun achterban uiteraard niet dwingen,
maar het blijft opmerkelijk dat een sector het zo moeilijk eens kan
worden over zo'n basaal begrip als verantwoorde zorg. Dat wijst op een
gebrek aan professionaliteit. Maar vooruitkijken is belangrijker dan
terugkijken en het goede nieuws is dus dat er toetsbare normen komen.
Dat wil zeggen dat instellingen met behulp van indicatoren hun
resultaten zichtbaar kunnen maken. Meten is immers weten. Door naar de
uitkomsten te kijken wordt duidelijk welk verpleeghuis goed presteert
en welk niet. Verschillen in prestatieniveau kunnen bespreekbaar
worden gemaakt en er kan verband worden gelegd met verschillen in
professionele kwaliteit van personeel en organisatie. Dat brengt ons
bij de vraag hoe een dergelijke toetsing eruit zal gaan zien. Wie gaat
dat doen en welke consequenties worden eraan verbonden?
Verpleeghuizen zelf verantwoordelijk
Het rapport benadrukt het belang van interne en externe toetsing, maar
houdt hierover geen helder verhaal. Er komt een tweejaarlijkse
patiëntenraadpleging, de Raden van Bestuur en van Toezicht moeten hun
verantwoordelijkheid nemen, de diverse visitatietrajecten worden met
elkaar in samenhang gebracht, het staatstoezicht en de zorgkantoren
worden genoemd en in het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording
wordt publieke verantwoording afgelegd. Het klinkt nog niet heel
stevig. Vooralsnog lijkt het erop dat velen toe gaan kijken, maar
niemand echt verantwoordelijk is. Van sancties bij disfunctioneren is
nog geen sprake. De Raad is van mening dat de verpleeghuizen hun
verantwoordelijkheid moeten nemen. Hij hoopt dan ook dat er eind dit
jaar naast toetsbare normen ook uitspraken van de instellingen liggen
over toezicht, handhaving en consequenties. De sector is gebaat bij
openheid over de feiten en duidelijkheid over de consequenties. Het
zal haar imago goed doen als de verpleeghuizen goed voor hun patiënten
zorgen en streng zijn voor zichzelf.
---
Gekoppelde adviezen:
Volksgezondheid en zorg