Ministerie van Algemene Zaken

Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Persbericht ministerraad
17 juni 2005

Extra maatregelen luchtkwaliteit: in totaal 800 miljoen euro beschikbaar tot 2015

Het kabinet trekt tot 2010 een bedrag van 300 miljoen euro extra uit voor maatregelen om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren. Dat bedrag komt bovenop de reeds aangekondigde maatregelen uit de Nota Verkeersemissies en de Nota Mobiliteit. Zo wordt voorgesteld om voor de periode 2010 tot 2015 in de Nota Mobiliteit 300 miljoen euro te reserveren om luchtkwaliteits-knelpunten aan te pakken. Verder gaat het om 200 miljoen euro voor reeds afgesproken maatregelen uit de nota Verkeeremissies en het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing. In totaal gaat het om een pakket maatregelen van 800 miljoen euro van 2005 tot 2015.

Het kabinet wil met dit pakket aan maatregelen de gezondheidsbedreigende emissies aanpakken en de onderhandelingspositie in Brussel verbeteren. In september zal het kabinet de Tweede Kamer nader informeren over de aanpak van luchtkwaliteit, en verder ingaan op het brede pallet van luchtkwaliteitsmaatregelen.

Het kabinet neemt de volgende extra maatregelen: Er komt een subsidieregeling om achteraf roetfilters in te bouwen in bestaande vrachtauto's, bestelauto's, personenauto's, diesellocomotieven, binnenvaartschepen en mobiele machines. De subsidieregeling voor roetfilters gaat ook gelden voor nieuwe bestelauto's en taxi's.
Schoner lokaal vervoer in gemeenten en provincies, zoals schone bussen en vuilniswagens, zal worden gestimuleerd. Er komt een structurele financiering van de stimuleringsregeling om schone Euro-4/5 vrachtauto's sneller de weg op te krijgen. Dat gebeurt middels de Milieu Investeringsaftrek (MIA).

Roetfilters verplichten
Daarnaast wil het kabinet per 1 januari 2007 roetfilters voor nieuwe voertuigen gaan verplichten. Dat kan pas als de Europese Commissie hiermee akkoord gaat.
Er loopt momenteel nog een onderzoek naar financiële stimulering van het vervroegd slopen van oude dieselauto's en benzineauto's zonder katalysator. Het kabinet zal hierover in 2006 een besluit nemen.

Onderzoek ringwegen rond vier grote steden Er is een onderzoek gestart naar de invoering van een maximumsnelheid van 80 km/u op de ringwegen rond de vier grote steden. Met strikte handhaving. Dit wordt gecombineerd met een onderzoek naar 'compact rijden' (= extra rijstrook door gedeeltelijke opheffing vluchtstrook en versmalling van een deel van de andere rijstroken). Er zijn verschillen in de mate van luchtvervuiling per locatie op de ringen, daarom wordt de effectiviteit voor delen van de ring duidelijk gemaakt. Verschillende varianten worden bekeken; een variant met 80 km/u gedurende de hele dag, maar ook een variant met 80 km/u overdag en 100 km/u 's-nachts. Omdat de luchtkwaliteit nu al knelt, wordt gekeken of invoering al in 2007 mogelijk is. Begin 2006 zijn de eindresultaten van het onderzoek klaar.

Al eerder besloot het kabinet tot volgende maatregelen: Consumenten die een nieuwe dieselpersonenauto met roetfilter kopen, krijgen per 1 juni dit jaar een korting van 600 euro op de aankoopbelasting (BPM). Hiervoor is tot 2010 in totaal 116 miljoen euro beschikbaar. Schonere Euro-4/5 vrachtauto's worden fiscaal gestimuleerd in 2005. Daarvoor is 23 miljoen euro beschikbaar. Nieuwe dieselpersonenauto's die vervroegd voldoen aan de nog vast te stellen scherpere EU-emissienormen (Euro-5), zullen fiscaal worden gestimuleerd. Dat gebeurt zodra deze auto's op de markt komen. Zwavelvrije diesel wordt in de tweede helft van 2005 fiscaal gestimuleerd via accijnsdifferentiatie.
Er is een subsidieregeling voor NOx-katalysatoren op binnenvaartschepen. Daarvoor is ongeveer 10 miljoen euro beschikbaar. Voor het Innovatieprogramma luchtkwaliteit is tot 2008 20 miljoen euro beschikbaar.
Per 1 november aanstaande gaat de maximumsnelheid omlaag van 100 km/u naar 80 km/u op vijf extra trajecten: 8. A10 West tussen knooppunt Nieuwe Meer en Coentunnel 9. A20 tussen knooppunt Kleinpolderplein en aansluiting 10. A12 knooppunt Oudenrijn tussen knooppunt Lunetten, hoofd- en parallelbanen
11. A12 tussen Utrechtsebaan en Voorburg 12. Er komt een snelheidsverlaging van 120 naar 100 km/u op de A13 tussen Berkel en Rodenrijs en Delft Noord. Dit geeft een meer logische snelheidsopbouw tussen het Prins Clausplein (100 km/u) en Overschie (80 km/u).

Bredere aanpak
Veel maatregelen betreffen wegverkeer. Maar ook de scheepvaart en de binnenvaart dragen bij aan de problemen met de luchtkwaliteit. Het kabinet wil ook hier iets aan doen. Er komen scherpere emissie-eisen voor schepen en strengere eisen aan brandstoffen in de Internationale Maritieme Organisatie en in de EU. Dit levert echter pas op langere termijn effect op. Nu wordt onderzocht hoe differentiatie van havengelden of andere financiële en operationele prikkels, schonere technieken in de binnenvaart en zeescheepvaart kunnen stimuleren.

Ook andere sectoren zullen moeten bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Het kabinet wil bijvoorbeeld de intensieve veehouderij stimuleren om minder fijn stof uit te stoten.

Ook gemeenten en provincies hebben een verantwoordelijkheid voor het luchtkwaliteitsbeleid. Net als de rijksoverheid inventariseren zij momenteel welke aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn. Deze maatregelen krijgen hun beslag in gemeentelijke en provinciale luchtkwaliteitsplannen. Hiervoor is al 32 miljoen euro beschikbaar gesteld in het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing. Het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer wil samen met andere overheden zoeken naar oplossingen voor de problemen met luchtkwaliteit. Daarom is er een taskforce ingesteld waaraan die andere overheden deelnemen. Deze taskforce begeleidt onder meer een onderzoek naar de precieze omvang van de knelpunten voor ruimtelijke projecten. Gemeenten en provincies kunnen binnenkort met hun vragen over ruimtelijke plannen en maatregelen terecht bij één loket bij Infomil - een uitvoeringsorganisatie van het Rijk.

Alle extra maatregelen worden eind 2005 opgenomen in een aanvulling op het Nationaal Luchtkwaliteitsplan, en vervolgens naar de Europese Commissie gestuurd. Daarmee wil het kabinet aangeven dat Nederland het maximale doet om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zo kan Nederland een steviger positie verkrijgen bij de onderhandelingen in Brussel om de Europese luchtkwaliteitsrichtlijnen aangepast te krijgen. Nederland pleit ervoor om de uitvoeringseisen aan te passen om te kunnen voldoen aan de normen voor fijn stof. Daarnaast wil Nederland uitstel van de NO2-norm tot 2015.

Ook de nationale regelgeving wordt gewijzigd. Het Besluit Luchtkwaliteit wordt aangepast, vooruitlopend op een nieuwe Wet Luchtkwaliteit. Dit gebeurt naar aanleiding van uitspraken en advies van de Raad van State.

RVD, 17.06.2005