Erasmus MC
13-06-2005: Belangrijke rol neus in
Stafylokokken ziekenhuisinfecties
Dr. Heiman Wertheim, afdeling Medische Microbiologie en
Infectieziekten van het Erasmus MC, heeft in het kader van zijn
promotie breed onderzoek gedaan naar Staphylococcus aureus
ziekenhuisinfecties, waaronder MRSA, in relatie tot dragerschap van
deze bacterie in de neus. Hij promoveert op 17 juni aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam
De bacterie Staphylococcus aureus (S. aureus) is één van de
belangrijkste verwekkers van ziekenhuisinfecties. De variant die niet
bestreden kan worden met normale antibioticakuren, wordt MRSA genoemd
(methicilline resistente staphyolococcus aureus).
In zijn onderzoek toont Heiman Wertheim aan, dat S. aureus neusdragers
in het ziekenhuis drie keer zoveel risico hebben ten opzichte van
niet-dragers op het krijgen van een bloedbaan infectie met S. aureus.
Mensen die geen S. aureus neusdrager zijn, hebben echter een groter
risico op overlijden dan dragers wanneer zij een S. aureus
bloedbaaninfectie doormaken (46% versus 18%). Mogelijk hebben
neusdragers een gedeeltelijke immuniteit, mede gezien het feit dat 80%
van de S. aureus infecties wordt veroorzaakt door hun eigen stam.
S. aureus wordt steeds ongevoeliger voor antibiotica. Daarom is het
voorkomen van S. aureus infecties essentieel. Een veelgebruikt middel
is het antibioticum mupirocine als neuszalf. Wertheim toont aan dat
mupirocine neuszalf alleen niet afdoende is om de bacterie kwijt te
raken of infecties te voorkomen. Wertheim: "Er zijn dus nieuwe
effectieve preventieve maatregelen nodig. Daartoe moet het mechanisme
dat leidt tot dragerschap worden opgehelderd. Eén van de zaken die wij
onderzochten is de relatie met neuspeutergedrag. Door in de neus te
peuteren, komt de bacterie ook op de vingers terecht en kan deze zich
vervolgens verder verspreiden. Het klinkt logisch, maar om infecties
te voorkomen zou het stoppen met neuspeuteren mogelijk een bijdrage
kunnen leveren aan preventie."
Om infecties met meticilline-resistente S. aureus (MRSA) te voorkomen,
is het essentieel om het aantal gevallen van MRSA dragerschap laag te
houden. Hiervoor is goede diagnostiek nodig. Door monsters te kweken
met een selectief ophopingsmedium met antibiotica wordt twee keer
zoveel MRSA gevonden als met vaste media alleen. Deze kweekmethode
wordt inmiddels in meerdere ziekenhuizen in Nederland gebruikt.
Wertheim heeft 10.000 patiënten zonder risicofactoren voor
MRSA-dragerschap (zoals bijvoorbeeld een recent verblijf in een
buitenlands ziekenhuis) bij opname in vier Nederlandse ziekenhuizen
onderzocht op MRSA. Wertheim: "Slechts bij 3 patiënten vonden wij
MRSA- neusdragerschap. Deze uitkomst ondersteunt het succesvolle
Nederlandse 'search and destroy'-beleid in combinatie met het
restrictieve antibioticagebruik."