Regeringsleiders moeten kansen op transparanter Europa grijpen
De Europese Grondwet 16 juni 2005
In het verleden is Europa vaak sterker tevoorschijn gekomen uit crises. Die
mogelijkheid bestaat ook nu. Maar dan moeten de Europese regeringsleiders op
de EU-top in Brussel de komende dagen de kans grijpen om de burgers
eindelijk bij de toekomst van de unie te betrekken.
GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg en Tweede-Kamerlid
Farah Karimi doen de Europese Raad daarom een aantal voorstellen aan
de hand om voorgoed af te rekenen met het heimelijke Europa.
"GroenLinks vond de Europese Conventie een stap vooruit in
transparantie en steunde de door haar ontworpen Grondwet. Uit de
Franse en Nederlandse referenda valt echter maar één conclusie te
trekken: elke volgende stap in het Europese integratieproces zal in
nog grotere openheid en met veel meer betrokkenheid van burgers moeten
worden gezet. Het door de referenda ontketende debat mag niet
stilvallen. Daarvoor is het nodig dat de `brede maatschappelijke
discussie' in Nederland en andere landen een einddoel krijgt: een
nieuw rendez-vous voor herziening van de Europese spelregels", aldus
Buitenweg.
Regering, CDA en VVD concluderen volgens Karimi en Buitenweg te gretig
dat alles maar bij het oude moet blijven, nu de Grondwet is verworpen.
Karimi: "Nee is Nice', zo stelde VVD-Kamerlid Hans van Baalen gisteren
in de Kamer. Maar alle peilingen wijzen uit dat de tegenstemmers niet
kozen voor het huidige Europa en de geldende spelregels van het
Verdrag van Nice."
Volgens opiniepeiler Maurice de Hond liet slechts 30% van de
tegenstemmers zich leiden door de inhoud van de Grondwet zelf, 58%
daarentegen door hun gevoelens over het huidige Europa. Het ja-kamp
heeft deze burgers er niet van kunnen overtuigen dat de Grondwet juist
kansen bood om het huidige Europa te verbeteren. Uit een andere
peiling van De Hond, aan de vooravond van het referendum, kwam naar
voren dat 79% van de tegenstemmers wenste dat het Franse en
Nederlandse nee zou worden aangegrepen om `de hele architectuur van de
EU op de schop te nemen'.
Buitenweg: "Uit de referendumuitslag mag dus zeker geen keuze voor de
status quo, voor het Europa van markt en munt, worden afgeleid. Te
meer daar de meeste tegenstemmen van linkse kiezers kwamen. Volgens
GroenLinks moet het debat gaan over een selectiever Europa dat burgers
meer greep geeft op de besluitvorming. De kans is groot dat de
uitkomst van dat debat niet méér, maar minder markt is. Betere
waarborgen voor het behoud van publieke voorzieningen, bijvoorbeeld."
Rechtstreeks gekozen
Het ziet ernaar uit dat de Eurotop de ratificatie van de Europese
Grondwet zal bevriezen en een `denkpauze' zal afkondigen. Zo'n pauze
is nuttig, mits deze niet gevuld wordt met stilte, maar met debat. En
dat debat is ermee gediend als de Europese Raad zich vastlegt op een
moment, in 2006 of 2007, waarop de Europese spelregels opnieuw op de
schop worden genomen. Tegen die tijd heeft de door parlement en
regering aangekondigde `brede maatschappelijke discussie' in ons land
hopelijk conclusies opgeleverd over de Nederlandse inzet bij een
nieuwe verdragsherziening.
"Zo'n nieuwe verdragsherziening kan niet z'n beslag krijgen in
diplomatieke achterkamertjes, zoals tot en met Nice gebruikelijk was.
Dat zou een stap terug zijn in transparantie, niet vooruit. GroenLinks
doet dan ook het voorstel om opnieuw een Europese Conventie bijeen te
roepen, maar ditmaal één die ook rechtstreeks gekozen leden omvat.
Zo'n verkiezing alleen al staat garant voor debat in elke lidstaat",
aldus Karimi.
Buitenweg valt haar bij: "Politici en partijen moeten aangeven waar
zij staan in het debat over de toekomst van de EU. Zij mogen de
maatschappelijke discussie niet als excuus gebruiken om zelf te
zwijgen. Dan bloedt het debat dood. GroenLinks zal daarom in de
komende weken en maanden voorstellen blijven doen om het Europese
hervormingsproces vlot te trekken."
Democratisering nu
"Niemand stemde tegen de Europese Grondwet omdat deze voorschreef dat
de Raad van Ministers in het openbaar moest vergaderen over wetgeving.
De regeringen hoeven niet op een nieuw verdrag te wachten om deze
vernieuwing alvast in te voeren. Dat zou een duidelijk signaal zijn:
het heimelijke Europa is verleden tijd", aldus Karimi.
"Niemand stemde tegen de Grondwet omdat deze het burgerinitiatief en
de gele-kaartprocedure voor nationale parlementen bevatte. Misschien
wel omdat deze vernieuwingen niet ver genoeg gingen, maar dat kan geen
reden zijn om er helemaal van af te zien. Integendeel, laten we de
kans grijpen om het burgerinitiatief en de gele kaart zo snel mogelijk
tot verworven rechten te maken, in afwachting van een verdrag dat deze
democratische instrumenten kan formaliseren en versterken.
GroenLinks wil samen met haar groene zusterpartijen het
burgerinitiatief tegen beestachtig lange veetransporten doorzetten.
Laten de Kamers ook, samen met de andere nationale parlementen, de
subsidiariteitstoets gewoon gaan uitvoeren. De Europese Commissie kan
echt niet doof blijven voor een gele kaart van negen of meer
parlementen", aldus Buitenweg.
Europees polderen
Veel tegenstemmers werden gedreven door de vrees voor het verlies van
banen en sociale verworvenheden. Volgens een opinie-onderzoek van TNS
meenden 71% van de nee-stemmers in Nederland, 83% in Frankrijk, dat
verwerping van de Europese Grondwet nieuwe onderhandelingen mogelijk
zou maken over een meer sociale Grondwet. Buitenweg: "In antwoord
hierop zal de EU een nieuwe synthese van economische dynamiek en
sociale bescherming moeten zoeken. De prijs van economische groei mag
niet sociale dumping zijn - zie de massale kritiek op Bolksteins
dienstenrichtlijn."
"Een sterk, nauwelijks omstreden punt uit de Grondwet was dat deze de
sociale partners een grotere rol gaf. GroenLinks pleit dan ook voor
het bijeenroepen van een sociaal-economische conventie, waarin
vertegenwoordigers van vakbonden, werkgeversorganisaties en
geïnteresseerde NGO's voorstellen ontwikkelen voor een economisch
sterk, innovatief, duurzaam én sociaal Europa. Deze voorstellen kunnen
deels in de praktijk gebracht worden door de EU-instellingen en de
lidstaten, deels bouwstenen opleveren voor een nieuw verdrag met
duidelijker sociale waarborgen", aldus Karimi.
«
GroenLinks