GroenLinks heeft veel vragen over ontsnapte TBS-er
16 juni 2005
Een ontsnapte TBS'er wordt verdacht van moord. Volgens GroenLinks is er veel
fout gegaan in de omgang met deze TBS-er. Als dat aan het systeem ligt, moet
dat worden aangepast. Maar als er fouten zijn gemaakt, valt dat onder de
politieke verantwoordelijkheid van de minsiter.
Inbreng van Femke Halsema (GroenLinks) bij het spoeddebat over het
TBS-beleid, d.d. 16 juni 2005
Voorzitter,
In Noord-Holland heeft afgelopen dinsdag een moord plaatsgevonden op
een bejaarde man. Dat is een afschuwelijke gebeurtenis, zoals elke
moord afschuwelijk is. In dit geval is de verdachte een ontsnapte
TBS'er. Het lijkt mij goed - zeker het verhaal van de heer Eerdmans
net te hebben gehoord - nog eens te benadrukken, dat hoewel veel in
zijn richting wijst de man een verdachte is.
Voor GroenLinks staat vandaag één vraag centraal: had deze moord
voorkomen kunnen worden? Ofwel, is hier sprake van vermijdbaar en
verwijtbaar falen? Dat is een politieke kwestie: zij raakt direct aan
de positie van de minister, die politiek verantwoordelijk is voor de
TBS: de toepassing van TBS, als de onbegeleide en begeleide verloven.
Dat er van alles is fout gegaan, is duidelijk. De minister zal ons
vandaag duidelijk moeten maken of deze fouten inherent zijn aan het
systeem van TBS. Zijn het systeemfouten? Dan zullen wij ons moeten
beraden op aanpassing van het systeem, zij het onder de waarborg dat
het humaan blijft en het perspectief op resocialisatie intact laat.
Of zijn er menselijke fouten gemaakt? Als dat het geval is dan is de
positie van de minister in het geding.
De minister stelt in zijn verweer, tot nu toe zeer stellig dat er geen
menselijke fouten zijn gemaakt?
De GroenLinks-fractie is daarvan nog niet overtuigd.
De beslissing de man met begeleid verlof te laten gaan: verlof dat
zo'n 40 keer had plaatsgevonden voor de gruwelijke gebeurtenis van
dinsdag.
De minister suggereert dat dit een beslissing van de rechter is. In de
inmiddels publiek geworden beschikking is de rechter inderdaad
duidelijk over zijn wens tot resocialisatie en geeft hij ook de
opdracht aan de kliniek daarin vorderingen te maken. Dit laat echter
onverlet dat de minister, ook als hij daartoe een ambtenaar
mandateert, de beslissing tot verlof neemt. Uit de geheime stukken
rijst het beeld van een hardnekkig en gewelddadig recidivist, die
bovendien een geschiedenis van ontsnappingen heeft. Dit maakt de
beslissing tot verlof twijfelachtig.
Het zint mijn fractie niet dat de minister die beslissing naar de
rechter verschuift en zegt niet tegen de adviezen van de rechter in te
kunnen gaan. Ik breng in herinnering dat bij tal van uitleveringszaken
naar de VS, de minister het advies van de rechter om niet uit te
leveren, in de wind slaat. Hij beroept zich daarbij uitdrukkelijk op
zijn eigen verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid geldt nu
evenzeer.
Erkent de minister dat hij verantwoordelijk is voor de beslissing tot
begeleid verlof?
Beschouwt hij die beslissing als de juiste?
De machtiging tot verlof is eind oktober 2004 heroverwogen na de
eerdere incidenten. Maar dit heeft niet tot een andere beslissing
geleid. Deze heroverweging vond ruim na de rechterlijke beschikking
plaats en kon - in een later stadium - ook aan de rechter voorgelegd
worden. Waarop is de beslissing hem toch verlof te geven gebaseerd
geweest, gezien zijn gewelddadige verleden en zijn vele
vluchtpogingen?
Na zijn ontsnapping is men er van uitgegaan dat pas na een week gevaar
zou ontstaan vanwege het wegvallen van zijn alcoholmedicijnen. Mijn
fractie is niet duidelijk of de verdachte van te voren in één keer de
portie voor een week toegediend had gekregen of zelf een zakje met
medicijnen op zak droeg? Als dat laatste het geval is, is het dan niet
hogelijk naïef te veronderstellen dat hij die medicijnen nog een week
zou innemen. Temeer daar wordt erkend dat hernieuwd alcoholgebruik hem
gewelddadig kan worden. Had, m.a.w. niet al vanaf dinsdag 7 juni
ernstig rekening met gewelddadigheid moeten worden gehouden?
Op welk moment is de minister zelf geïnformeerd over de ontsnapping?
Hoe heeft hij daarna gehandeld?
Er is op zondag een tap ingesteld. Deze is eerder, op vrijdag
afgewezen? Door wie? En op welke gronden is die tap afgewezen? waarom
is pas op zondag opnieuw een verzoek ingediend? waarom is niet al het
eerste verzoek op dinsdag de 7e ingediend? Zeker nu uit antwoord op de
vragen blijkt dat in afwachting van de nieuwe wet de bevoegdheden al
zijn uitgebreid. Wat mij ook hogelijk verbaast is dat het mobiele
nummer van de echtgenote pas op zondag bekend is geworden. Zij werkte
toch mee? Zij onderhield toch contact met de kliniek en met de
maatschappelijk werker?
Op zondag vindt er ook een forse verschuiving plaats in het
opsporingsonderzoek: van low profile tot het publiek actief
informeren. Waardoor wordt die beslissing gemotiveerd en waarom is die
beslissing na ruim vijf dagen genomen?
Voorzitter, ik verzoek de minister dringend op deze vragen in te gaan.
Blijft over dat met dit nieuwe incident dat de zoveelste in een reeks
is, duidelijk is dat het TBS-systeem onder de loep moet worden
genomen.
De PvdA heeft het voorstel gedaan tot een parlementair onderzoek naar
het functioneren van het TBS-systeem. Wij denken dat het inderdaad
goed zou zijn als het parlement de TBS aan een kritisch onderzoek
onderwerpt en aanbevelingen doet. Het moge ook duidelijk zijn dat dit
geen jaren in beslag kan nemen.
Praktische aanpassingen kunnen hier niet op wachten. Mijn fractie,
zoals Marijke Vos ook eerder heeft beklemtoond, vindt ook dat de
enkelband - de zogenaamde GPS-band - zo spoedig mogelijk wordt
ingevoerd
«
GroenLinks