Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
PERSMEDEDELING VAN HET MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP 15 JUNI
2005
Grondige aanpak van woekerende exoten in waterlopen
De Vlaamse milieu-administratie voert op initiatief van
Vlaams minister Kris Peeters in samenwerking met de
lokale waterbeheerders (provincies, gemeentes en Polders
& Wateringen) een actieprogramma uit voor de bestrijding
van invasieve plantenexoten in waterlopen. Het doel is om
tegen eind 2007 alle hinder van de woekerende exoten in
het waterlopenstelsel tot een absoluut minimum te
beperken. Invasieve plantenexoten zijn soorten die van
nature niet in Vlaanderen voorkomen, maar zich op sommige
plaatsen massaal vestigen. Deze soorten verspreiden zich
zeer snel en vertonen een explosieve groei. De exoten die
vandaag in onze waterlopen groeien, komen veelal uit
privé-tuinvijvertjes en aquaria. De grote waternavel, het
parelvederkruid en de waterteunisbloem zijn bekende
voorbeelden van soorten die we hier liever kwijt zijn
omdat ze hinder en schade veroorzaken.
De voorbije jaren werd vooral in de provincie Antwerpen
en Oost-Vlaanderen een enorme toename van de invasieve
exoten waargenomen. Deze invasieve exoten veroorzaken
verschillende problemen in waterlopen:
- de waterafvoer kan door de enorme plantenmassa ernstig
belemmerd worden;
- bij een piekafvoer kunnen de planten zich ophopen bij
bruggen, dammen, gemalen en andere kunstwerken. De druk
die daardoor op deze kunstwerken uitgeoefend wordt, mag
niet onderschat worden;
- de planten overheersen op kwetsbare inheemse soorten;
- massale groei kan de waterkwaliteit verstoren doordat
ze zuurstof en licht wegnemen, met onder andere
vissterfte als gevolg;
- aantasting van het natuurlijke ecosysteem (verstoring
van de nutriëntenhuishouding, verlanding enzovoort);
- als de planten een tapijt op het water vormen, ontstaan
ook problemen voor recreanten zoals hengelaars en
kanovaarders.
Een grondige aanpak drong zich dan ook op.
De voorbije week werd gestart met een grondige
verwijdering van de soorten in opdracht van AMINAL,
afdeling Water. Onder meer aan de Groesaard in Lille in
de Sloot-Visbeek en de Aa werden al massaal invasieve
exoten verwijderd. Afhankelijk van de locatie worden de
exoten door de aannemer machinaal (bijvoorbeeld waar een
weg naast de waterloop ligt), met lichte machines
(bijvoorbeeld in gebieden met een kwetsbare bodem) of
manueel (bijvoorbeeld in zeer kwetsbare en moeilijk
bereikbare locaties of bij kleine hoeveelheden)
verwijderd. In totaal is gepland om in Vlaanderen ruim
60.000 m² exoten te verwijderen. De totale kostprijs
bedraagt 110.000 euro. De planten worden steeds afgevoerd
en naar een erkende composteringsinstallatie gebracht. Op
die manier wordt een verspreiding van de planten maximaal
voorkomen.
Er werd geopteerd voor een globale bestrijding van de
exoten op alle waterlopen en stilstaande wateren. Gezien
de snelle verspreiding is dat noodzakelijk om tot een
sterke reductie van de soorten te komen. Samenwerking
tussen de verschillende waterbeheerders en overheden is
dus essentieel. De provincie Antwerpen heeft de voorbije
maanden veel energie gestoken in een grondige
inventarisatie van de soorten en een sensibilisering van
de gemeenten. De provincies en de gemeenten leggen
contacten met de eigenaars van stilstaande wateren voor
de verwijdering van de exoten. Dat is belangrijk om
nieuwe kansen op kolonisatie naar het waterlopenstelsel
tot een minimum te beperken. Vanaf deze zomer zullen
jonge werkkrachten belast zijn met de nazorg, dat is de
verwijdering van alle hergroei. De provincies zullen die
nazorg coördineren. Ook veel gemeenten werken mee aan die
nazorg door lokaal arbeiders ter beschikking te stellen.
De gemeenten zullen ook zorgen voor de compostering van
het plantenmateriaal, afkomstig van deze nazorg.
Naast de verwijdering en de nazorg is het natuurlijk ook
essentieel dat nieuwe introducties vermeden worden.
Daarom dringt de minister, mede op voorstel van de
verschillende waterbeheerders, er bij de tuincentra op
aan om de verkoop van deze invasieve exoten te stoppen.
We stellen immers vast dat mensen in tuincentra de soort
aankoopt voor hun vijver. Meestal zijn ze er zich niet
van bewust dat deze soorten de volledige vijver kunnen
overwoekeren. Soms deponeert de burger bij zo'n
overwoekering nietsvermoedend de plantensoorten in het
waterlopenstelsel. Maar ook dieren kunnen voor de
verspreiding zorgen. Een beperking van de verkoop is meer
dan wenselijk. Het zou jammer zijn dat na de gezamenlijke
inspanningen van de waterbeheerders er nieuwe
kolonisaties ontstaan.
Vlaamse overheid