Promotie ir. Machiel van Dorst
Territoria voor iedereen
Een woonomgeving moet niet alleen mogelijkheden bieden tot het leggen van menselijk contact maar ook voor het zoeken van afzondering. Dit hangt sterk samen met de vormgeving van de woonomgeving. Onderzoeker ir. Machiel van Dorst vindt dat deze samenhang tot nu toe onderbelicht is geweest. Hij promoveert op maandag 13 juni aan de TU Delft.
Machiel van Dorst onderzocht verschillende woonomgevingen, variërend van het voormalige kunstenaarsdorp Ruigoord bij Amsterdam, tot kampongs in Indonesië en een naoorlogse flatwijk in Delft. Hij combineert de inzichten van de omgevingspsychologie met die van de stedenbouw om te komen tot ontwerpaanbevelingen voor duurzame en leefbare buurten.
Belangrijkste aandachtspunt in zijn onderzoek is (de mogelijkheid tot) controle door bewoners over de sociale interactie in de buurt en de samenhang van die controlemogelijkheden met de vormgeving van de buurt. Volgens Van Dorst is deze samenhang tot nu toe onderbelicht.
Een goede woonomgeving moet volgens Van Dorst niet alleen mogelijkheden bieden tot het leggen van menselijk contact, maar zeker ook voor het zoeken van afzondering. Voor het reguleren van de sociale interactie moet de omgeving bovendien 'leesbaar' zijn als een systeem van duidelijk afgebakende zones waarin verschillende vormen van sociale interactie mogelijk of juist onmogelijk zijn. Dit heet privacyzonering. Belangrijk is ook dat bewoners en bezoekers een bepaalde buurt als een min of meer apart territorium beschouwen en dat bewoners zelf persoonlijke toevoegingen kunnen doen aan de omgeving.
Opmerkelijk is dat het idee van privacyzonering ingaat tegen de gangbare betekenis van 'openbare ruimte'. Privacyzonering legt immers de nadruk op territoriumgedrag, de ruimte als het 'bezit' van een kleine groep bewoners. Van Dorst stelt dat 'ruimte voor iedereen' en een makkelijke toegang tot een buitenruimte niet vanzelfsprekend positieve concepten zijn. Ze zouden wel eens kunnen bijdragen aan het anonieme karakter van sommige buitenruimtes.
Van Dorst geeft in zijn dissertatie tal van concrete aanbevelingen. Voorbeelden variëren van het aanbrengen van markeringen bij de toegang tot een wijk (om het 'territorium' op een vriendelijke wijze af te bakenen) tot een pleidooi voor het aanbrengen van opgetilde begane gronden van huizen die direct aan een weg liggen (waardoor de extreme inkijk vanaf de straat vermindert maar het uitzicht behouden blijft).
Noot voor de pers:
Nadere informatie:
ir. Machiel van Dorst, tel. 015-2788564; e-mail: m.vandorst@bk.tudelft.nl, of
Karen Collet, persvoorlichter van de TU Delft, tel. 015 278 5408, e-mail: k.collet@tudelft.nl.
Technische Universiteit Delft