`WAO-plannen De Geus kunnen van tafel'
09-06-2005 * Er blijkt steeds minder steun te zijn voor de plannen van
minister De Geus voor een nieuwe WAO. Zelfs de VVD is aan het
twijfelen geslagen over de noodzaak voor zijn drastische aanpak. In de
Tweede Kamer vindt vanaf 16:00 uur een spoeddebat plaats over de
kabinetsplannen. Volgens SP-Kamerlid Jan de Wit is de nieuwe WAO
onnodig, onrechtvaardig, overbodig en daarom ongewenst. Hier volgt
zijn inbreng.
Jan de Wit De invoeringswet achten we onbegrijpelijk, ondoorgrondelijk
en onnavolgbaar. Het doorzetten van dit wetsontwerp zou getuigen van
arrogantie. Alle betrokken partijen: de vakbeweging, de werkgevers, de
verzekeraars, de uitvoeringsorganisaties, de organisaties van
gehandicapten en arbeidsongeschikten wijzen dit wetsontwerp af. Om
uiteenlopende redenen. Maar de afwijzing is duidelijk en helder. De
minister moet dit signaal begrijpen. Het kabinet moet de WIA
intrekken. U moet begrijpen dat de bevolking snakt naar een sociaal en
solidair Nederland en een einde wil aan de afbraak van de sociale
zekerheid.
De slachting die nu gaande is onder de WAO'ers laat zien waartoe de
nieuwe WAO zal leiden. Er is geen sprake meer van een eerlijke en
rechtvaardige verzekering tegen financiële gevolgen van
arbeidsongeschiktheid. Alleen mensen die niet meer in staat zijn om
hun wijsvinger te bewegen zullen nog een behoorlijke uitkering
krijgen. Want als ze dat nog wel kunnen, kunnen ze volgens de regels
van het kabinet, nog wel brugwachter of sluiswachter worden.
Een van de kernpunten van de nieuwe WAO is de introductie van
marktwerking in de sociale zekerheid. Marktwerking, zo willen de
neoliberalen ons geloven, maakt alles goedkoper. Ik vraag de minister
om de volgende zin te ontkennen: "De meerkosten van de private
uitvoering ten opzichte van publieke uitvoering bedragen naar
schatting 6 miljard in de periode 2006-2015. Ook daarna is het
kostenniveau mogelijk hoger." Staat u nog steeds achter deze uitspraak
die in de Memorie van Toelichting wordt gedaan? De SP-fractie zou geen
enkel bezwaar hebben tegen meerkosten. Ook werkend Nederland niet. Als
daar tenminste een solide arbeidsongeschiktheidsverzekering tegenover
zou staan. Maar dat is niet het geval. Iemand die onder de nieuwe wet
gedeeltelijk arbeidsongeschikt raakt en geen werk vindt, krijgt een
uitkering die maximaal de helft is van het minimumloon. Je huis hoef
je niet op te eten, maar als je partner inkomen heeft, krijg je geen
aanvulling tot de bijstand. Armoede dus. Pure armoede. Nog meer mensen
die moeten aankloppen bij een voedselbank, nog meer mensen die
vakantiegeld zullen moeten gebruiken om schulden af te lossen, nog
meer beroep op de kassen van de kerken, die nu al leeg zijn.
Ik begrijp de VVD-fractie volledig in haar bezwaren tegen dit
wetsontwerp. Om concurrentie tussen het UWV en particuliere
verzekeraars mogelijk te maken, moeten alle werkgevers gedurende een
lange reeks van jaren meer premie betalen. Terwijl daar veel minder
zekerheid voor hun personeel tegenover staat. Marktwerking gaat 6
miljard kosten Dat is voor de VVD inderdaad niet uit te leggen.
Bij de schriftelijke voorbereiding heb ik de minister gevraagd wat nu
de ervaringen zijn bij de privatisering van de Ziektewet. Bij het
midden- en kleinbedrijf bestaat de indruk dat de verzekering van
ziekteverzuim veel duurder is geworden. De minister heeft geen enkel
cijfer om dat te weerleggen. Hij weet gewoon niet wat er in het
verleden is gebeurd. Hoe kunt u dan zeker zijn van besparingen in de
toekomst?
Laat ik nog een ander voorbeeld noemen van privatisering die heel
slecht heeft uitgepakt. Tegen onze zin is de wettelijk verplichte
verzekering tegen arbeidsongeschiktheid van zelfstandigen afgeschaft.
De minister verwachtte dat de private verzekeraars daarin wel zouden
voorzien. Nu blijkt dat maar 10 procent van de zelfstandigen zich
verzekerd heeft. Reden om het niet te doen: hoge premies en extreem
lage uitkeringen en bovendien uitsluiting van zelfstandigen die ouder
zijn dan 55. De TV spotjes over "glashelder", "we regelen het
allemaal" blijken een vlag op een modderschuit.
De WIA is de droom van minister De Geus, maar de nachtmerrie van de
toekomstige arbeidsongeschikten. Het is zijn kroonjuweel, maar de
vetleren medaille voor de man of vrouw die arbeidsongeschikt wordt.
Nederland heeft er recht op dat er een einde komt aan de aanval op de
rechten van arbeidsongeschikten. Maar niet met deze wet. Dat is
voortzetting van de afbraak. Dus trek hem in, trek hem in. En maak een
einde aan de onzekerheid.
Voorzitter,
Natuurlijk moeten mensen die arbeidsongeschikt raken een perspectief
geboden worden. Niet door uitkeringen te verlagen, maar door de kans
op werk te vergroten. Mijn alternatief is:
* Handhaaf met ingang van 1 januari 2006 de huidige WAO.
* Voer een verplichting in voor grote en middelgrote bedrijven in om
arbeidsongeschikten als een bepaald percentage van het
personeelsbestand in dienst te houden of te nemen. In Duitsland en
de Verenigde Staten werkt dat.
* Sluit als overheid (nationaal en lokaal) alleen contracten af met
bedrijven die aan die verplichting voldoen.
* Leg een heffing op aan bedrijven die niet aan die verplichting
willen of kunnen voldoen.
* Gebruik dat geld om arbeidsplaatsen in de publieke sector te
scheppen voor deze mensen of besteedt die middelen aan het
stimuleren van maatschappelijke deelname.
* En tenslotte: voer een actief preventiebeleid, want nog steeds
raakt circa de helft van de mensen arbeidsongeschikt door de
omstandigheden op het werk. Pak dus de werkgevers aan en niet de
mensen die aangewezen zijn op een uitkering.
Dit is onmiskenbaar een heel andere benadering. Maar ik weet zeker dat
ook werkgevers hun geld liever besteden aan zekerheid van een
behoorlijk bestaan van hun werknemers die arbeidsongeschikt zijn
geworden dan aan verzekeraars die veel beloven, maar niet betalen als
het moet.
Dus breek met de neoliberale ideologie. De liberalen in deze Kamer
geven u nu de mogelijkheid om afscheid te nemen van hun benadering.
Pak die kans!
* Dossier WAO
Socialistische Partij