Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801
2509 LV Den Haag
der Staten-Generaal Anna van Hannoverstraat 4
Binnenhof 1a Telefoon (070) 333 44 44
Telefax (070) 333 40 33
2513 AA DEN HAAG
Uw brief Ons kenmerk Doorkiesnummer
AV/CAM/2005/39180 333
Onderwerp Datum Contactpersoon
CAO-ontwikkelingen 1 juni 2005
In het verantwoordingsdebat in uw Kamer op 19 mei jl. is toegezegd dat voor de zomer een
overzicht van de CAO's die na het sociaal akkoord (najaar 2004) zijn afgesloten aan de
Tweede Kamer zal worden gezonden, waarin wordt nagegaan op welke wijze de afspraken
van dat akkoord zijn verwerkt. Met deze brief wordt hieraan tegemoet gekomen.
Monitoring van relevante CAO-ontwikkelingen
Bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn 748 CAO's aangemeld
(exclusief fonds-CAO's) waaronder bijna 6,2 miljoen werknemers vallen. Monitoring vindt
plaats op basis van 128 steekproefakkoorden (waaronder ongeveer 5,5 miljoen werknemers
vallen), voorzover deze vanaf 1 januari 2005 tot stand zijn gekomen. In de bijlage treft u de
cijfermatige informatie aan. Dit is een tussenstand op 24 mei 2005, gebaseerd op 42
(steekproef)akkoorden. Hierbij moet wel bedacht worden dat het in de meeste gevallen nog
principe-akkoorden betreft.
De 42 (principe-)akkoorden betreffen 6% van alle 748 CAO's. Onder deze 42 CAO's vallen
ruim 2 miljoen werknemers, ofwel 33% van de 6,2 miljoen werknemers met een CAO.
De informatie betreft de contractloonmutatie (tabel A), de loonaanvulling gedurende de
eerste twee ziektejaren (tabel B) en de werkgeversbijdrage kinderopvang (tabel C). Deze
tabellen zijn opgenomen in de bijlage.
Over de ontwikkelingen op het terrein van VUT/prepensioen/levensloop is nog geen
informatie opgenomen. Teneinde ook op dit terrein de relevante beleidsinformatie te
verzamelen, is, gehoord de sociale partners en koepelorganisaties van pensioenuitvoerders,
een plan van aanpak opgesteld. Naar mijn mening is invoering van het nieuwe fiscale
regime per 1 januari 2006 haalbaar, in de wetenschap dat er aan CAO-tafels en door
pensioenuitvoerders veel werk moet worden verzet.
Het plan van aanpak voorziet in zowel een inventarisatie van de ontwikkelingen aan de
CAO-tafels als van een beeld van de voorbereidingen van pensioenuitvoerders. Zo zal er
medio september een beeld ontstaan op grond waarvan kan worden bezien of de feitelijke
stand van de voorbereidingen een verantwoorde invoering per 1 januari 2006 in de weg
staat. Het parlement zal hierover medio september worden geïnformeerd.
2
Algemeen beeld
Wat betreft de CAO-afspraken over contractlonen, de loonaanvullingen bij ziekte en de
kinderopvang is de algemene indruk dat er veel gebeurt in de geest van het sociaal akkoord.
De lonen voeren niet de boventoon, er zijn veel afspraken gemaakt over het aanpakken van
ziekteverzuim en er wordt expliciet stilgestaan bij investeren in kinderopvang. Daarnaast
gaat er veel aandacht uit naar het (pre-)pensioen. Een eerstkomend moment voor een
bespreking met de Stichting van de Arbeid over de ontwikkelingen tot op dit moment is het
komende Voorjaarsoverleg.
Loonontwikkeling
In de kabinetsverklaring naar aanleiding van het sociaal akkoord staat dat het kabinet
verwacht dat "op grond van de voornemens van sociale partners in 2005 de
contractloonstijging uiterst terughoudend zal zijn". Zoals bekend heeft de vakbeweging dit
ingevuld met een looneis van 1,25%. Uit tabel A (zie bijlage) blijkt dat de gemiddelde
contractloonmutatie op niveaubasis hiermee overeenkomt: 1,24%. Wordt gekeken naar de
consequenties van de afspraken voor het jaar 2005 (het jaar waarop het sociaal akkoord
betrekking heeft), dan is er sprake van een gemiddelde contractloonmutatie van 1,07% op
jaarbasis.
Tabel A kan worden samengevat in onderstaande indeling naar omvang van de
contractloonmutatie op jaarbasis.
Spreiding van de contractloonmutatie op jaarbasis in 2005*
CAO (N=40) Aantal CAO's Ondernemings-CAO Bedrijfstak-CAO
0,00% of minder 4 1 3
0,01% t/m 0,5% 7 2 5
0,51% t/m 1,0% 10 4 6
1,01% t/m 1,25% 8 4 4
Meer dan 1,25% 11 4 7
*De twee akkoorden met een expiratiedatum vóór 1 januari 2005 zijn hier buiten beschouwing gelaten.
Er zijn 11 akkoorden met een contractloonmutatie op jaarbasis van meer dan 1,25%. Hierbij
moet wel worden aangetekend dat het in feite geen 11, maar 5 verschillende CAO's betreft.
Het gaat hier immers onder meer om een viertal metaal en techniek-CAO's, een tweetal
metalectro-CAO's en een drietal Akzo-CAO's.
Loonaanvulling in de eerste twee ziektejaren
Over de loonaanvulling in de eerste twee ziektejaren hebben partijen in de Stichting van de
Arbeid het afgelopen najaar een verklaring opgesteld. De kern hiervan luidt: "De totale
ziekengelduitkering aan de werknemer zal over de twee ziektejaren tezamen gemeten niet
meer dan 170% van het laatst verdiende loon bedragen. Dit laat onverlet de mogelijkheid
om aanvullende specifieke arbeidsvoorwaardelijke afspraken te maken ter stimulering van
(versnelde) reïntegratie en participatie-effecten".
Het kabinet heeft in zijn verklaring bij het sociaal akkoord de uitvoering van deze intentie
van de Stichting van de Arbeid als voorwaarde geformuleerd voor de voorgenomen
verhoging van de uitkering voor volledig duurzaam arbeidsongeschikten respectievelijk
Pemba-afschaffing. Deze beoordeling is augustus 2007 aan de orde; de voorgenomen
maatregelen zullen dan met terugwerkende kracht per 1 januari 2006 worden doorgevoerd.
In dit licht is de inventarisatie in tabel B per definitie een tussenstand: op zeven akkoorden
3
na (metaal en techniek 4x, metalectro 2x en Ikea) zullen de geïnventariseerde CAO's
immers nogmaals vernieuwd moeten worden vóór augustus 2007.
Op dit moment is het primair aan de Stichting een oordeel te vellen over de resultaten van
hun eigen aanbeveling. In het komende Voorjaarsoverleg zal het kabinet hierover met de
Stichting van gedachten wisselen.
Tabel B in de bijlage geeft een inventarisatie per CAO. Het onderstaande overzicht geeft
een indeling naar relevante categorieën. Daarnaast is onderscheid gemaakt tussen akkoorden
met en zonder financiële prikkel reeds in het eerste ziektejaar.
Categorieën loondoorbetaling
CAO-afspraken t.a.v. loondoorbetaling tijdens de Aantal CAO's met loon- CAO's met minder
eerste twee ziektejaren (N=42) CAO's doorbetaling 100% loondoorbetaling
in 1e ziektejaar in 1e ziektejaar
170% 12 9 3
Meer dan 170% i.g.v. reïntegratie (anders 170%) 12 11 1
Meer dan 170% 10 2 8
Nog in studie 8 8 0
Het overzicht laat zien dat een loondoorbetaling boven de 170% vaak afhankelijk is gesteld
van reïntegratie-inspanningen (12 CAO's). Waar dit niet het geval is, geldt meestal een
prikkel reeds in het eerste ziektejaar (8 CAO's). Overigens moet worden bedacht dat de 10
akkoorden die boven de 170% uitkomen zonder nieuwe afspraken in deze CAO over
reïntegratie, in feite 5 verschillende akkoorden betreffen. In deze categorie vallen namelijk
de 4 metaal en techniek-CAO's en de 3 Akzo-CAO's.
Werkgeversbijdrage kinderopvang
Tenslotte de afspraken over de werkgeversbijdrage kinderopvang. Tabel C in de bijlage
geeft de afspraken voor de 42 akkoorden weer. Tabel C laat zich in het volgende overzicht
samenvatten.
CAO-afspraken over werkgeversbijdrage kinderopvang
Categorie (N=42) Aantal
Introductie werkgeversbijdrage 1
Geen werkgeversbijdrage 3
Voortzetting 1/3 werkgeversbijdrage 4
1/3 werkgeversbijdrage niet meer mogelijk 6
Voortzetting 1/6 werkgeversbijdrage 28
Er is sprake van een gemengd beeld. In het overgrote deel van de in de CAO vastgelegde
kinderopvangregelingen worden afspraken gemaakt over het betalen van 1/6 deel van de
kinderopvangkosten. Dit sluit aan bij de systematiek van de Wet kinderopvang. Daarbij
geldt dat in de meeste CAO's geen voorziening wordt getroffen voor die gevallen waarin de
werkgever van de partner geen bijdrage levert. Voorheen bestond zo'n voorziening vaak
wel. Voor werknemers die in deze situatie verkeren is dan sprake van een verslechtering.
Van de vier CAO's die geen regeling kenden, zijn er drie opnieuw afgesloten zonder
regeling. In de CAO uitzendkrachten (ABU) zal voor het eerst een werkgeversbijdrage
kinderopvang geïntroduceerd worden. In aantal werknemers (ruim 400.000) betreft het hier
de grootste CAO van het land.
4
Daarnaast is in een aantal CAO's een verbetering binnen de bestaande regeling afgesproken,
variërend van budgetverhoging tot uitbreiding van de opvangmogelijkheden.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
(mr. A.J. de Geus)
Bijlagen
Tabel A: Contractloonmutatie (CLM) in 2005 berekend o.b.v. nieuwe en oude CAO-afspraken medio mei
2005*
CAO (N=42) CLM 2005 CLM 2005 Sta- Werk- Principe- Ingangs- Expiratie-
niveaubasis jaarbasis tus nemers akkoord datum datum
(%) (%)
Meubelindustrie 0,00 0,15 P 24.050 20-05-05 1-04-05 1-04-07
Kleinmetaal (4x) 2,20 2,25 P 371.130 18-05-05 1-05-05 1-02-08
Hoger Beroepsonderwijs 0,47 0,17 P 33.990 18-05-05 1-01-05 1-01-06
Schildersbedrijf 2,15 2,50 P 31.410 17-05-05 1-03-05 1-03-06
Ziekenhuizen 1,02 0,77 P 182.000 4-05-05 1-04-05 1-01-06
Uitzendbureaus vaste medew. 1,60 0,98 P 25.800 27-04-05 1-01-05 1-01-06
Getronics 0,73 0,48 P 6.000 25-04-05 1-01-05 1-01-06
PinkRoccade 1,23 0,98 P 7.000 25-04-05 1-01-05 1-01-06
Fortis-bank 0,32 0,32 P 8.330 21-03-05 1-01-05 1-01-06
Nederlandse Spoorwegen 0,95 0,95 P 23.000 21-03-05 1-01-05 1-04-07
Grafi-media 1,00 0,59 P 52.340 20-04-05 1-02-05 1-02-07
Welzijnswerk 1,08 1,08 P 73.000 14-04-05 1-01-05 1-01-06
Corus Staal 1,25 1,14 P 9.500 13-04-05 1-02-05 1-10-06
Ikea Nederland b.v. 1,25 0,94 C 4.000 8-04-05 1-04-05 1-10-07
Sociale Verzekeringsbank 1,25 1,25 P 4.000 6-04-05 1-01-05 1-01-06
CWI 1,16 1,16 P 4.820 6-04-05 1-01-05 1-01-06
Architectenbureaus 1,06 0,56 P 12.280 5-04-05 1-04-05 1-01-06
Openbaar vervoer 0,00 0,00 C 12.760 21-03-05 1-01-05 1-01-06
Contract-cateringbedrijf 0,00 -0,52 P 19.710 16-03-05 1-01-05 1-04-06
Unilever 0,00 -0,20 P 3.300 15-03-05 1-03-05 1-03-06
Hoveniers 0,39 0,39 P 13.450 1-03-05 1-01-05 1-01-06
Kinderopvang -0,25 -0,43 C 40.630 3-02-05 1-01-05 1-01-06
Praxis P 3.900 28-04-05 1-05-04 1-01-05
Akzo Nobel (3x) 5,25 5,25 P 10.840 28-04-05 1-06-04 1-04-07
SNS Reaal Groep 2,00 1,17 P 6.000 26-04-05 1-06-04 1-01-06
Uitzendkrachten ABU 0,80 0,36 P 403.460 26-04-05 1-01-04 1-04-07
Bouwnijverheid (incl. UTA) 1,58 1,02 P 222.000 25-04-05 1-04-04 1-04-07
Universiteiten (2x) 0,90 0,71 P 53.020 15-04-05 1-09-04 1-01-06
AH distributiecentra 1,46 0,71 P 3.900 8-04-05 24-03-04 1-04-06
Metalektro (2x) 0,96 1,40 C 197.000 4-04-05 1-07-04 1-11-07
Rijkspersoneel P 125.390 31-03-05 1-01-04 1-01-05
ABN-AMRO 3,12 3,12 P 27.000 11-03-05 1-06-04 1-01-06
Algemene banken 1,50 1,21 P 11.400 10-03-05 1-07-04 1-01-06
Wonen 1,25 1,25 P 30.000 8-03-05 1-04-03 1-01-06
Sociale werkvoorziening 0,50 0,38 P 90.000 22-02-05 1-07-04 1-01-06
Totaal / gewogen gemiddelde 1,24 1,07 2.017.120
* Geordend naar ingangsjaar (2005 boven de streep en 2004 onder de streep) en datum van principeakkoord. De tabel
bestaat zowel uit principeakkoorden (P) en aangemelde CAO's (C).
Noot: Kleinmetaal bestaat uit de vier CAO's: Motorvoertuigen (86.080), Technische installatie (126.950), Carrosseriebedrijf
(19.490) en Metaalbewerking (138.610).
Akzo bestaat uit drie CAO's: Akzo Nobel Chemicals (3.170), Akzo Nobel Hoger Personeel (4.010) en Akzo Nobel
Pharma B.V. (3.660).
Universiteiten bestaat uit twee CAO's: Openbare universiteiten (42.340) en Bijzondere universiteiten (10.680).
Metalektro bestaat uit twee CAO's: Metalektro (177.110) en Metalektro Hoger Personeel (19.890).
6
Tabel B: Loonaanvulling gedurende eerste twee ziektejaren (nieuwe en oude CAO-afspraken), medio mei
2005*
CAO (N=42) 1e ziekte- 2e ziektejaar (%), Totaal (%), Opmerking**
jaar (%) reïntegratie: reïntegratie:
Nee Ja Nee Ja
Meubelindustrie 100 70 70 170 170 Vanaf 3e ziekmelding: 4 weken 90%,
daarna weer 100%
Kleinmetaal (4x) 100 (6m)/ 90 90 185 185
90 (6m)
Hoger Beroepsonderwijs 100 70 70 170 170
Schildersbedrijf 100 70 70 170 170
Ziekenhuizen 100 70 100 170 200 I.g.v. werk of deelname reïntegratie
Uitzendbureaus (vaste med.) 100 90 90 190 190 Studie moet leiden tot nieuwe afspraken
per 1-1-2006
Getronics 100 80 80 180 180
PinkRoccade 100 80 80 180 180
Fortis-bank 100 70 100 170 200 I.g.v. werk of deelname omscholingstraject
Nederlandse Spoorwegen 100 70 90 170 190 I.g.v. maximale reïntegratie inspanning
Grafi-media 100 70 70 170 170
Welzijnswerk 100 70 85 170 185 Bonus mogelijk i.g.v. reïntegratie
Corus Staal 100 70 90 170 190 I.g.v. meewerking reïntegratie
Ikea Nederland 100 70 90 170 190 Mits werk, scholing of reïntegratie
Sociale Verzekeringsbank 100 70 70 170 170
CWI 100 70 70 170 170
Architectenbureaus 100 70 100 170 200 Mits werknemer bijdraagt aan reïntegratie
Openbaar vervoer 100 70 70 170 170
Contract-cateringbedrijf 95 (3m)/ 80 80 171¼ 171¼ Partijen maken nog nadere afspraken over
90 (9m) een reïntegratiebonus
Unilever 100 (6m)/ 85 85 180 180
90 (6m)
Hoveniers 100 70 70 PM PM Overeenstemming bereiken in 2005
Kinderopvang 100 (6m)/ 80 (6m)/ 90 (6m)/ 170 185 I.g.v. reïntegratie en/of scholing wordt in de
90 (6m) 70 (6 m) 85 (6m) zesde t/m 12e ziektemaand 95% uitgekeerd
Praxis 100 70 70 PM PM
Akzo Nobel (3x) 100 (6m)/ 90 (6m)/ 90 185 190 I.g.v. werk of scholing i.v.m. reïntegratie:
95 (6m) 85 (6m) 100% in 1e ziektejaar en 90% in 2e jaar
SNS Reaal Groep 100 70 100 170 200 Mits voldoende reïntegratie-inspanning
Uitzendkrachten ABU 100 70 70 PM PM
Bouwnijverheid (& UTA) 100 70 100 170 200 Bonus bij succesvolle reïntegratie
Universiteiten (2x) 100 (6m)/ 80 (6m)/ 80 (6m)/ 170 170
80 (6m) 80 (6m) 80 (6m)
AH distributiecentra 100 70 70 PM PM
Metalektro (2x) 100 70 80 170 180 I.g.v. medewerking reïntegratie, werkgever
kan met bond andere verdeling afspreken
Rijkspersoneel 100 70 70 170 170
ABN-AMRO 100 100 100 200 200 Overleg moet leiden tot afspraken voor '06
Algemene banken 100 70 70 PM PM Overeenstemming bereiken vóór 1-6-2005
Wonen 100 70 70 PM PM Overeenstemming bereiken in 2005
Sociale werkvoorziening 100 70 70 170 170 I.g.v. bedrijfsongeval altijd 100%
* Schuingedrukte percentages hebben betrekking op de oude CAO-teksten. Het gaat hier om akkoorden waarin nog geen expliciete
afspraken over loondoorbetaling gedurende het tweede ziektejaar zijn gemaakt.
** Afspraken over loondoorbetaling over gewerkte uren zijn buiten beschouwing gelaten. Met `werk' wordt in de toelichting de
situatie bedoeld waarbij de werknemer meer dan 70% over het gehele loon doorbetaald krijgt, ongeacht het aantal daadwerkelijk
gewerkte uren.
7
Tabel C: Kinderopvang (nieuwe en oude CAO-afspraken), medio mei 2005
CAO (N=42) Werkgeversbijdrage: Vergoeding werk- Opmerking
CAO- waarvan geversbijdrage van
afspraken nieuwe partner* (maximaal 1/3
afspraken bijdrage)
Meubelindustrie Nee N.v.t.
Kleinmetaal (4x) Ja Continuering van huidige regeling
Hoger Beroepsonderwijs Ja
Schildersbedrijf Ja Nee, niet meer Werkgevers storten 0,1% extra in fonds
Ziekenhuizen Ja
Uitzendbureaus (vaste.med.) Ja Nee, niet meer Budget verhoogd van 0,4% naar 0,5%
Getronics Ja Budget met 10% verhoogd
PinkRoccade Ja Nee, niet meer
Fortis-bank Ja
Nederlandse Spoorwegen Ja
Grafi-media Ja Uitbreiding met opvangmogelijkheden voor
kinderen van 4 tot 12 jaar.
Welzijnswerk Ja
Corus Ja
IKEA Ja Ja, nog steeds
Sociale Verzekeringsbank Ja Nee, niet meer
CWI Ja Nee, niet meer
Architectenbureaus Ja
Openbaar vervoer Nee N.v.t.
Contract-catering Nee N.v.t.
Unilever Ja Ja, nog steeds
Hoveniers Ja Nee, niet meer
Kinderopvang Ja Ja, nog steeds
Praxis Ja Studie naar uitbreiding tot naschoolse
opvang
Akzo Nobel (3x) Ja
SNS Reaal Groep Ja
Uitzendkrachten ABU Ja Ja Partijen willen vóór 1-1-2006 regeling
Bouwnijverheid (incl. UTA) Ja
Universiteiten (2x) Ja Decentrale regeling
Albert Heijn Distributie Ja
Metalektro (2x) Ja
Rijkspersoneel Ja Ja, nog steeds Decentrale regeling omgezet in centrale
reg.
ABN AMRO Ja
Algemene banken Ja
Wonen Ja
Sociale werkvoorziening Ja
* Mits expliciet als (voorwaardelijke) mogelijkheid in het (principe-)akkoord genoemd.
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid