31-05-05
Eurlings: Een vreedzaam experiment
Na twee sterke betogen voor het Europees grondwetsverdrag uit het
buitenland - Joschka Fischer in 'Buitenhof' en Jean Luc Dehaene op het
CDA-congres en in het Journaal dit weekend - biedt Geert Mak gelukkig
ook nog vanuit eigen land zo'n indringende visie.
Bij hem geen 'urban legends' over superstaten, oorlogsdreigingen of
nauwelijks verholen anti-moslim-vooroordelen, maar een doorwrochte
cultuurhistorische beschouwing van Europa als vreedzaam experiment.
ScienceGuide en de studenten van 'EuropaAnders' geven daarmee een
podium voor het type discussie dat ons land de voorbije weken te lang
heeft moeten missen.
Boeiend is hoe Mak de imperfecties die de Europese Unie eigen zijn
aangrijpt om juist te pleiten voor het kenmerkende 'vallen-en-opstaan'
karakter van de eenwording van ons continent. De Unie is in haar
essentie een experiment om langs vreedzame weg - en waar mogelijk
decentraal en pragmatisch - een nieuwe vorm vaan politieke en
culturele samenhang te doen ontstaan. Zonder gewelddadige of
onderdrukkende acties, zoals voorheen en elders, maar mét diversiteit
en bijna 'polderachtig' maatschappelijk draagvlak. Daardoor weet
Europa na elke struikeling soms wonderbaarlijk op te krabbelen. Ook
het grondwetsverdrag bewijst dit. De economische dip en de treurige,
ineffectieve verdeeldheid rond de Irak-crisis konden noch dit verdrag,
noch de uitbreiding tot 25 lidstaten frustreren. De Hongaarse liftster
Iris, die op Mak zo'n indruk maakte met haar volhardend optimisme,
staat daar in mijn ogen symbool voor.
In een vreedzaam experiment past het om leerervaringen onderweg
gedurig te vertalen in steeds beter afgestelde spelregels, die zo het
constructieve karakter van de poging tot samenhang stapsgewijs
versterken en uitdiepen kunnen. Zo volgde op de doorbraak van het
verdrag van Maastricht, na de val van de Muur, de groei naar één munt
en die gaf weer de impuls tot de Lissabon-doelstellingen, die het
innovatieve en sociale karakter van de Europese economie moesten
profileren. Dat is bepaald nog een werk in uitvoering en ook ons eigen
land moet met zijn investeringen en beleidsprioriteiten de
kenniseconomie van 'Lissabon'nog veel concreter zien waar te maken.
Ons hoger onderwijs en onderzoek hebben inhaalslagen te maken en nieuw
élan nodig. Europese accenten vals het 7e Kaderprogramma voor
R&D-investeringen en het opdoen van inspiratie uit succesvolle
aanpakken als die van Finland en Zweden zijn daarbij steeds
wezenlijker geworden. Alle reden om daar versterkt mee door te gaan,
helemaal in de geest, meen ik, van Geert Maks analyse van de blijvende
wederzijdse impulsen en culturele inspiratie uit de Europese
samenwerking in haar meest concrete vorm. Waar Mak zeer ongerust is
over de aanstaande toetreding van Roemenië, val ik hem overigens bij.
Wij hebben als CDA-delegatie daartegen gestemd, exact om de redenen
die Mak noemt. Het grondwetsverdrag maakt het in elk geval niet
simpeler voor nieuwe landen om onvoldoende voorbereid toetreding te
kunnen verkrijgen. Pikant is overigens, dat nee-zeggers als de
Christenunie in Nederland in het Europees Parlement vóór die Roemeense
toetreding stemden. Let op onze woorden, niet op onze daden, lijkt bij
het nee-kamp het parool.
De stapsgewijze groei naar gedurig beter spelregels voor wat we samen
kunnen doen is nu in de nieuwe constitutie vertaald. Deze biedt meer
democratische controle en saneert de openstapeling van oudere
verdragen in één, meer samenhangend pakket van afspraken en spelregels
voor 25 landen en hun gezamenlijke actiepunten. Kenmerkend is dat de
tegenstanders van deze incrementele aanpak precies díe groepen zijn
die nimmer sociale cohesie of democratisering hebben bepleit:
nostalgische communisten en linkse 'ultra's' als die in Frankrijk,
sectarische separatisten als Sinn Fein in Ierland, en de reactionaire
populisten in eigen land, Vlaanderen en Frankrijk. Wat onze
oosterburen zo kort en goed 'die Ewig-gestrigen'noemen.
Geert Maks betoog laat goed zien hoe het onvolmaakte Europa ondanks
alles het meest overtuigende tegen-model vormt van de samenleving waar
dit soort nee-zeggers nog steeds naar toe wil. Hun maatschappijvisie
is de mijne niet, dat verbindt deze christen-democraat ten diepste met
de historicus Mak. Wie zich daar evenmin bij thuis voelt en met mij
naar een minder verzuurd, gedesoriënteerd Nederland verlangt, doet er
goed aan het stemadvies van lieden als Jean Marie Le Pen of Filip de
Winter dan ook niet te volgen.
Camiel Eurlings
delegatieleider CDA in het Europees Parlement
Het artikel van Geert Mak Je merkt pas dat je Europeaan bent als je
buiten Europa bent kunt u hier lezen.
Zie het origineel