Beekherstelproject Groote Beerze bijna gereed!
De Groote Beerze
Waterschap De Dommel heeft samen met Brabants Landschap en de gemeente
Oirschot de afgelopen jaren gewerkt aan het beekherstelplan voor de
Groote Beerze vanaf Westelbeers tot Landgoed Baest. In oktober 2004
was het zover en kon de eerste schop de grond in met als doel het
realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur. Realisatie van dit
netwerk van natuurgebieden krijgt langs het beekdal van de Groote
Beerze bij Westelbeers een grote impuls.
Tussen het Westelbeers Broek en de Aardbossen bij de Schepersweg is de
beek grotendeels weer in oude glorie hersteld. Het omliggende beekdal
biedt nieuwe kansen voor de al bestaande, vaak zeldzame natuur;
daarnaast is er ruimte gemaakt voor ontwikkeling van nieuwe natuur in
de vorm van bos, natte graslanden en moeras. Waterschap De Dommel
realiseert tegelijkertijd een waterbergingsgebied dat onderdeel
uitmaakt van deze nieuwe natuur.
Veranderend beekdal
Het beekdal bij Westelbeers is de afgelopen maanden in snel tempo
veranderd: van een 4 km lange, brede rechte beek naar een kronkelende
beek van bijna 6 km, 10 ha meanderzone en nog eens 10 ha
waterbergingsgebied. Ook de andere getallen zijn indrukwekkend: er is
ruim 100.000 m3 grond verplaatst door verlagingen en ophogingen, 27
nog bestaande oude meanders zijn opnieuw aangesloten en er zijn 4
vispassages aangelegd met in totaal 26 drempels. Voor grote grazers en
wild zijn er 2 doorwaadbare plaatsen gemaakt. Kleinere zoogdieren en
amfibieën kunnen met behulp van 4 faunatunnels de grotere wegen veilig
passeren.
Levende kronkels
Door het kronkelen van de beek, die tevens veel smaller is gemaakt, is
de waterstand in het beekdal hoger geworden. Dit komt ten goede aan de
natte hooi- en graslandjes langs de westzijde van de beek en biedt
uitgebreid kansen voor het ontstaan van nieuwe moerasjes. Vooral de
zeldzame planten en dieren krijgen zo een steuntje in de rug.
Het versmallen van de beek heeft ook tot gevolg dat het water vaak
buiten de oevers komt. Immers, dezelfde hoeveelheid water als voorheen
moet nog steeds afgevoerd worden. Een strook van ca. 40 à 60 m breed
langs de beek, de meanderzone, is hier speciaal voor ingericht en zal
vooral in de winter en in het voorjaar regelmatig onder water staan.
De verwachting is dat in de meanderzone binnen enkele jaren een
moerasbos ontstaat.
Het relatief snelstromende water van de Beerze zoekt inmiddels opnieuw
zijn weg, oevers mogen afkalven en een enkele omgevallen boom zorgt
voor het ontstaan van een nieuwe bocht. Er is kortom weer een levende
beek ontstaan!
Waterberging
Naast een natuurlijke beek is waterberging een belangrijke
doelstelling in dit project. In het Westelbeers Broek gaat dat prima
samen met natuurontwikkeling. Aan de oostkant is een terrein van ca 10
ha verlaagd om bij hoge waterafvoeren een gedeelte van het water 1 à 2
dagen te parkeren'. Samen met de vertraging van het water in de
meanderzone wordt wateroverlast stroomafwaarts beperkt en wordt het
"Broek" zoals voorheen weer het overstromingsgebied van de Groote
Beerze . Het wordt een afwisselend gebied met vooral een grote
aantrekkingskracht op amfibieën en vogels.
Vispassages en faunatunnels
In de inmiddels gedempte rechte beek stonden enkele stuwen die zijn
vervangen door vispassages. Door de vispassages wordt het peilverschil
voor en na de stuw over een aantal drempels geleidelijk teruggebracht.
De kleine sprongetjes van het water kunnen door vissen en andere in
het water levende organismen veel makkelijker overbrugd worden.
Bij de bruggen van de Broekeindsedijk en de Schepersweg zijn
zogenaamde faunatunneltjes aangelegd. Deze buizen onder de weg door,
zijn vooral bedoeld om beestjes zoals kikkers, padden maar ook egels
en marterachtigen veilig te kunnen laten oversteken. Ze worden via
beplanting en rasters naar de ingang van de tunneltjes geleid.
Vertraging werkzaamheden bij de Steenfortseweg
Enkele weken geleden is een begin gemaakt met de aanleg van de nieuwe
sifon bij de Steenfortseweg in Middelbeers. Door middel van een grote
buis wordt het omleidingskanaal onder de meanderende Groote Beerze
door geleid. De situatie wordt hiermee omgedraaid en de natuurlijke
beek krijgt nu als het ware voorrang ten opzichte van het in de
zeventiger jaren aangelegde omleidingskanaal.
Omdat tijdens de aanleg de toestroom van grondwater op dit natte
kruispunt van watergangen hoger blijkt te zijn dan verwacht,
ondervinden we enige vertraging. Op dit moment wordt door de betrokken
partijen hard gewerkt aan het uitwerken van een alternatieve
werkwijze. De verwachting is dat de nieuwe sifon half juli gereed is.
Informatie
Mocht u naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben over dit
project, dan kunt u contact opnemen met Waterschap De Dommel,
telefoonnummer 0411-618 618. Meer informatie over projecten van
Waterschap De Dommel kunt vinden op www.dommel.nl
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door medefinanciering uit het
EOGFL, afdeling Garantie
Gemeente Oirschot