Ministerie van Buitenlandse Zaken

Toespraak door Dr. Bernard Bot, Minister van Buitenlandse Zaken

Bij de presentatie van het boek "Grensverkenningen", door Frits Bolkestein

Den Haag, 26 mei 2005

Geachte genodigden, beste Frits,

Het doet me zeer veel genoegen om vandaag uit jouw handen het eerste exemplaar te mogen ontvangen van je gebundelde aantekeningen uit je tijd als Eurocommisaris. Een betere titel dan Grensverkenningen had je die niet kunnen geven. Als jarenlange Brusselse vrienden weten wij beiden als geen ander dat de dynamiek van een groeiend en integrerend Europa vooral inhoudt dat je continu grenzen moet verkennen. Fysieke grenzen, natuurlijk, die in de uitbreidende Unie nogal eens verschuiven. Maar zeker ook andere, subtielere grenzen, die in de Brusselse debatten, diplomatie en dokumenten voortdurend herontdekt moeten worden.

Dokumenten, vooral eindeloos veel dokumenten typeren voor veel mensen de Europese Unie. "Denkend aan Brussel zie ik stromen papier traag door ambtelijke molens gaan", schrijf je dan ook treffend. Natuurlijk zullen die ambtelijke molens het Europese koren nooit volledig van het kaf kunnen scheiden. Zeker voor een vrije markt-denker als jij kan dat nogal eens frustrerend zijn. Maar hoe langzaam het zich ook lijkt te voltrekken: toch denk ik dat men de toekomst met vertrouwen tegemoet kan zien. De Europese Unie probeert wel degelijk daadkrachtiger en transparanter te functioneren; en laten we niet vergeten dat de gemiddelde Europese stad net zoveel ambtenaren heeft als de Europese Commissie. De grondwet is geen panacee voor al onze problemen, maar versterkt wel de interne samenhang van de Unie. En dat is belangrijk.

Het Europa waaraan jij mede leiding gaf verandert enorm snel. Terugkijkend beschrijf je dat vooral een tekort aan zelfvertrouwen de Europese Commissie bij het omgaan met die veranderingen weleens parten speelt. Een zelfvertrouwen dat jij zelf absoluut niet ontbeert. Onverstoorbaar bracht je je agenda tot uitvoering, en zeer consistent bouwde je onder meer aan de naar jou vernoemde richtlijn. Zo consistent en overstoorbaar zelfs dat men op de PV EU er soms wanhopig van werd hoe moeilijk het was om grip op je te krijgen!

Beste Frits,

Je jaren als Eurocommisaris heb je zeer bedreven en toegewijd een geheel eigen invulling gegeven. Je standpunten waren niet altijd even populair, en zeker niet altijd onbesproken. Maar als dat nodig was verdedigde jij ze met verve, en hield je je altijd staande. Zelfs toen je je functie al had neergelegd pakte je op eigen initiatief de trein naar Parijs om daar onverstoorbaar uit te leggen wat je richtlijn precies inhield. Geen Frankenstein, maar Einstein, zo hield je de Fransen voor. En, of ze het nu eens met je werden of niet, zij toonden respect voor je democratische moed.

Met de publicatie van je Grensverkenningen verschijnt er andermaal een tastbare herinnering aan jouw periode als 's-Neerlands Commissaris in Brussel. Namens Nederland maar ook persoonlijk wil ik je daarvoor vandaag mijn erkentelijkheid uitspreken. Daarnaast hoop ik natuurlijk dat zoveel mogelijk mensen je boek zullen lezen, zeker voor 1 juni!

Ik dank u allen voor uw aandacht.

===