Gemeente Exaten


Concept toekomstvisie en het dienstverleningsconcept Exaten


* Concept toekomstvisie 24-05-2005


1
Sterk Exaten

Een nieuwe gemeente, nieuw elan !
.Welkom in de nieuwe gemeente Exaten.

0. Voorwoord
.Exaten. is een werknaam voor de gemeente die, naar verwachting, per 1 januari 2007 gaat ontstaan, uit een fusie van de gemeenten Haelen, Heythuysen, Hunsel en Roggel en Neer. Het vormen van een nieuwe gemeente is een uitdaging. Een uitdaging die wij graag met u willen aangaan. Voor u ligt . in concept - de toekomstvisie voor de gemeente Exaten. De gemeenteraden van de nog bestaande gemeenten hebben besloten, die visie op te stellen.
Het doel van de visie is meervoudig. Op de eerste plaats bevat het visiedocument een groot aantal richtinggevende uitspraken met betrekking tot het beleid van de gemeente zodat de huidige en toekomstige bestuurders er hun voordeel mee kunnen doen. Een gedachteontwikkeling over de vraag waar de huidige gemeenten nu staan en waar we met de nieuwe gemeente naar toe willen.
De nieuwe gemeenteraad zal moeten bepalen of hij kan instemmen met de ambities die omschreven staan in deze visie.
Van groot belang is, dat deze toekomstvisie ook moet worden gezien, als een uitnodiging aan de inwoners, bedrijfsleven, maatschappelijke en sociaal-culturele organisaties om actief mee te denken over de nieuwe gemeente. Wat zijn de ambities van deze gemeente? Wat verwacht men van het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie? Hoe zal het zijn om in een plattelandsgemeente met circa 37.000 inwoners te wonen, werken en recreëren? Dit zijn vragen, die in de dialoog met de burger of groepen van burgers in gezamenlijkheid beantwoord moeten worden. Alle burgers, bedrijven en organisaties worden uitgenodigd hun stem te laten horen!
Tenslotte vormt de visie een basis voor de koers van de nieuwe gemeente en voor de ontwikkeling van de bestuurlijke en ambtelijke organisatie. De opzet van dit document is als volgt. Allereerst wordt in hoofdstuk 1 stilgestaan bij het feit waarom een herindeling nodig is. Daarna volgt in hoofdstuk 2 een korte uiteenzetting van de kansen, die de nieuwe gemeente biedt. In hoofdstuk 3 is de toekomstvisie concreet verwoord. Tenslotte volgt een epiloog. In een afzonderlijk document is de .procedure vaststelling toekomstvisie. en het .communicatietraject toekomstvisie. vastgelegd. Mei 2005,
De Regiegroep en de Stuurgroep Exaten.

2

1. Inleiding
Waarom een herindeling?

a.
De landkaart van Limburg, waarop de gemeentelijke indeling staat, wijzigt om de zoveel tijd. Sinds het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden in 1818 hebben in Limburg twintig herindelingen plaatsgevonden. De ene keer gaat het om kleine herindelingen, een andere keer om grootschalige. Omdat onze samenleving complexer wordt, is hogere kwaliteit van bestuurders en ambtenaren nodig. Dat noopt tot schaalvergroting. Ook bedrijfseconomische en efficiency-overwegingen leiden tot gewenste schaalvergroting. Herindelingen zijn ingewikkelde processen met interne en externe gevolgen. De ministerraad heeft dd. 13 december 2002 een beleidskader gemeentelijke herindeling vastgesteld waarin uitgangspunten staan met betrekking tot een gemeentelijke herindeling. Herindelingen kunnen op vrijwillige basis tot stand komen op initiatief van gemeenten of provincie. Uit het door het rijk vastgestelde en momenteel geldende beleidskader vloeit voort, dat het kabinet geen gemeentelijke herindeling van bovenaf oplegt. In de twintigste eeuw hebben in Midden-Limburg twee herindelingen plaatsgevonden: één in 1942 waarbij Nunhem en Buggenum opgingen in de gemeente Haelen en waarbij Ittervoort resp. Neeritter samen zijn gegaan met Hunsel. De andere herindeling is nog van redelijk recente datum, (1991) toen o.a. Baexem, Grathem en Heythuysen een nieuwe gemeente gingen vormen en Horn en Haelen zijn samengevoegd tot de nieuwe gemeente Haelen. De gemeente Neer
tenslotte vormt sinds 1991 samen met Roggel de nieuwe gemeente, Roggel en Neer. I
n 1999 heeft de gemeente Hunsel aan de gemeenten Haelen, Heel, Heythuysen, Nederweert, Roggel en Neer, Thorn en Weert gevraagd een onderzoek te doen naar een mogelijke herindeling. Dat verzoek werd nauwelijks een jaar later .ingehaald. door een provinciaal onderzoek naar de bestuurlijke gemeentelijke organisatie in geheel Limburg: de zogenoemde .bestuurskrachtmonitor.. Het provinciebestuur ziet het als haar taak .een evenwichtig samenstel van krachtige en herkenbare gemeenten te realiseren, die in staat zijn om generieke en specifieke opgaven/ ambities waar te maken voor een langere periode en tegen een aanvaardbare prijs.. De resultaten van het provinciaal onderzoek lieten een gedifferentieerd beeld zien en hadden betrekking op verschillende niveaus van de gemeentelijke organisatie (strategisch, tactisch en operationeel niveau). Naar aanleiding van dit onderzoek kwamen de gemeentebesturen van Haelen, Heel, Heythuysen, Hunsel, Roggel en Neer en Thorn tot de conclusie, dat hun gemeente onvoldoende .robuust. was om de maatschappelijke opgaven en ambities van de komende 25 jaar aan te kunnen. Het antwoord op de vraag of gemeentelijke schaalvergroting daarbij een uitweg zou zijn, zou besloten moeten liggen in een onderzoeksrapport. Dit verscheen op 21 februari 2002 van de hand van Cap Gemini Ernst & Young; de regiovisie .De Tuin van Limburg in bestuurlijke bloei.. Die regiovisie gaf aan dat de zes gemeenten een sterke interne samenhang hebben ten aanzien van beleidsspeerpunten en gemeentelijke profielen. Daarnaast waren er geen duidelijke ruimtelijke, sociale of bestuurlijke belemmeringen, die een schaalvergroting in de vorm van één .Maaslandgemeente. in de weg zouden staan.
Samenvoeging van gemeenten tot een grotere gemeente maakt de samenwerking met de omliggende gemeenten en de regio niet overbodig. Herindeling en samenwerking kunnen elkaar aan vullen. Naast de hoofdstructuur van rijk, provincies en gemeenten zullen hulpstructuren in de vorm van intergemeentelijke samenwerking onontbeerlijk zijn. Het rijk zegt, dat intergemeentelijke samenwerking een antwoord kan zijn op grensoverschrijdende (strategische) vraagstukken. De provincie wijst ter zake op de positionering van de regio en het oppakken van grootschalige projecten. Intergemeentelijke samenwerking is ook een
3
antwoord voor gemeenten, die gemeenschappelijk bepaalde taken willen uitoefenen. Deze taken, veelal van uitvoerende aard, kunnen in samenwerking effectiever en efficiënter ter hand worden genomen.
Over de vorming van één Maaslandgemeente bestond geruime tijd bij de zes gemeentebesturen unanimiteit. Het provinciebestuur steunde de wens om .van onderop. tot herindeling te komen, maar vond de omvang zodanig, dat er geen sprake zou kunnen zijn van een evenwichtige herindeling op de schaal van Midden-Limburg. Bovendien nam de gemeente Maasbracht het initiatief om met Thorn en Heel te praten over samenvoeging. Het provinciebestuur nam het door de gemeenten vrijwillig gestarte proces van herindeling over. Meerdere varianten zijn daarop onderzocht. Door een bestuurlijke uitspraak op 19 november 2004 stelden Provinciale Staten in een herindelingadvies aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vast dat de gemeenten Haelen, Heythuysen, Hunsel en Roggel en Neer één nieuwe gemeenten zouden moeten vormen en wel per 1 januari 2006. Het woord is thans aan de minister van Binnenlandse Zaken onder wiens verantwoordelijkheid de herindelingswet dient te worden voorbereid. Eerst na aanneming van de wet door de Tweede respectievelijk de Eerste Kamer der Staten Generaal en plaatsing in het Staatsblad kan de wet in werking treden en is de herindeling een feit. Inmiddels is duidelijk, dat deze herindeling op z.n vroegst op 1 januari 2007 haar beslag zal krijgen. Deze vier gemeentebesturen hebben bij herhaling uitgesproken, dat verder uitstel onaanvaardbaar is.
b.
Momenteel wordt de beoogde herindeling op politiek niveau (gemeenteraden), bestuurlijk niveau (colleges) en ambtelijk niveau (ambtenarenapparaten) voorbereid. Dat gebeurt binnen een daartoe opgerichte projectorganisatie. Aan de hand van een plan van aanpak werkt die projectorganisatie aan uiteenlopende zaken. Eén van die zaken is dus het opstellen van een toekomstvisie voor de nieuwe gemeente. In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de kansen die de nieuwe gemeente Exaten kan bieden.
4

2. Exaten: méér dan de moeite waard !
De kansen uiteengezet en een globale historische blik! Globale terugblik
De nieuwe gemeente wordt gekenmerkt door veel rust, veel ruimte en een gaaf landschap in meer typen. Het verleden, de historie van dit gebied is nog herkenbaar aanwezig. We herkennen het Maaslandschap, het Maasdal. We herkennen het, historisch gezien, rivierduinenlandschap: het Leudal. We herkennen het ontginningslandschap: vooral het groot en jong buitengebied van Roggel en Heibloem en verder tot Ell en Haler. Ze zijn alle drie typerend voor deze nieuwe gemeente.
De primaire landbouw was omstreeks de tweede helft van de 19e eeuw enkel in het Maasdal; pas later ook op de zgn. woeste gronden. Niet veel later, ca. 1900, kreeg de landbouwveredeling gestalte via molens, melkfabrieken e.d. Niet alleen de gewassen op het veld, maar ook de industriële verwerking daarvan.
Er vestigden zich religieuze organisaties. Die organisaties hebben weer sturing gegeven aan de zorg, het onderwijs en de daaruit volgende werkgelegenheid. Daarnaast ontwikkelde zich het gebruik van delfstoffen, van klei voor de fabricage van stenen, pannen enz. Veel later kwam de grootschalige grindwinning. Er werd een netwerk van energieproductie overheen gelegd, met name de Maascentrale in Buggenum, de waterkrachtcentrale in Linne, en de Clauscentrale in Maasbracht. Door de ontwikkeling van technologie en mobiliteit (weg, water en spoor) ontstonden steeds gunstiger vestigingsvoorwaarden voor de ondernemers in dit gebied. Ook de plattelandseconomie verbreedde zich steeds verder. Kansen

Exaten: een grote plattelandsgemeente van circa 37.000 inwoners die functioneel sterk is, ligt nu binnen handbereik. In deze nieuwe plattelandsgemeente kunnen al onze belangen veiliggesteld zijn, als wij dat willen. Een grote plattelandsgemeente met een breed takenpakket en met tal van potenties. Wij schetsen de volgende hoofdlijnen.
1. Exaten heeft qua landschap en natuurgebieden veel te bieden. Het Leudalgebied is een schitterend natuurgebied. De rijkelijk aanwezige natuurwaarden vragen om bescherming. Ook het tussen Leudal en de Maas gelegen overgangsgebied dient te worden genoemd. De rijkdom aan bosgebieden, landschapselementen en de open ruimte tussen de kernen, maken dat er binnen het grondgebied vele kansen aanwezig zijn voor toerisme en recreatie en daarop georiënteerde bedrijven. De gemeente zal evenwichtig moeten omgaan met enerzijds te beschermen natuurwaarden en de open verbindingszones tussen de kernen en anderzijds de toeristische/economische ontwikkelingen.

2. De gemeente kent enkele goed geoutilleerde en geografisch strategisch gelegen bedrijventerreinen met regionale betekenis. Zo ligt in Ittervoort aan de Napoleonsweg N273 en vlakbij de autosnelweg A2 het .Bedrijventerrein Ittervoort.. Haelen kent zelfs twee bedrijventerreinen: Windmolenbos en Zevenellen, gelegen dicht bij centrumgemeente Roermond en qua infrastructuur ontsloten door de Napoleonsweg en de Maas.
5

3. Exaten beschikt over een groot agrarisch buitengebied. Aan de ene kant is dat positief voor de vele agrariërs én hun toeleveranciers, aan de andere kant betekent dit ook een zorgpunt. Immers, de agrarische sector is een krimpsector voor wat betreft het aantal arbeidsplaatsen. Reconstructie van het buitengebied vormt het beleidskader van rijk en provincie gericht op een betere inrichting en herordening van het landelijk gebied, om zowel natuur als landbouw nieuwe kansen te bieden. De gemeente vervult als beleidsmaakster en medeuitvoerster van plannen een belangrijke rol in het landbouwherstructureringsproces. De energie die er is, de ideeën die leven bij bewoners, individuele grondeigenaren en potentiële investeerders moeten worden benut. Deze grote nieuwe plattelandsgemeente moet evenwicht zien te vinden tussen moderne landbouw, kleinschalige bedrijven en commerciële en niet-commerciële diensten met ruimte voor nieuwe economische dragers.

4. Het bevorderen van commerciële diensten- en detailhandelsfunctie van formaat, kan voor de burger in het gebied grote voordelen bieden. Het midden- en kleinbedrijf vormt in deze plattelandsgebieden van oudsher een belangrijke motor voor de werkgelegenheid en verdient dus ruimte voor expansie. De trend naar verhoging van de gemiddelde leeftijd leidt tot een leefpatroon, waarmee ook economische kansen gemoeid zijn.

5. Heel bijzonder is de bedrijvigheid op het gebied van de zorg in de nieuwe gemeente. Sprake is van een specifieke situatie als gevolg van de aanwezigheid van hoogwaardige intramurale zorg zoals Hornerheide. Een niet gebiedsgebonden functie, die hier wel is. De intramurale en extramurale zorg bieden . vaak hooggekwalificeerde - werkgelegenheid aan een omvangrijke groep mensen. Gezien de vergrijzing van de samenleving is binnen Exaten een potentiële groeimarkt aanwezig. De gemeente kan hiervan gebruik maken en heeft hierin taken te vervullen in de zin van het ondersteunen van particuliere initiatieven.
6. De zestien dorpen van Exaten met in totaal circa 37.000 inwoners vormen de krachtbronnen van de gemeente. Behoud van het voorzieningenniveau, met name expliciete aandacht voor de niet-commerciële voorzieningen, een leefbare en veilige woonomgeving en flankerend beleid ter versterking van de sociale cohesie is essentieel. Ook na de herindeling zal de sociale infrastructuur in stand worden gehouden. De ervaring leert dat het gemeenschapsleven na fusies van gemeenten gewoon doorgaat. De nieuwe gemeente zal erop toe moeten zien en de noodzakelijke randvoorwaarden moeten creëren en instandhouden (o.a. de accommodaties) opdat het gemeenschapsleven zijn kracht behoudt en verder tot bloei wordt gebracht.

7. Het verenigingsleven vervult een belangrijke taak in de samenleving. Binnen het verenigingsleven komt de gemeenschap tot leven. Voor de sociale infrastructuur van een gemeenschap is het verenigingsleven van groot belang. De verenigingen zijn bovendien vaak de ambassadeurs van de gemeenschap. Van oudsher is in deze regio een rijk geschakeerd verenigingsleven aanwezig. Op gebied van amateuristische kunstbeoefening, folklore, cultuur, jeugd- en jongerenwerk en sport is sprake van een sterke binding en een groot aanbod. Exaten zal de huidige kwaliteit en variëteit koesteren.
6
De gemeente heeft de opdracht om verenigingsleven te stimuleren en tot op zekere hoogte te faciliteren.

8. De gemeente Exaten zal op basis van haar ruim 37.000 inwoners naar verwachting zo.n 250 woningen per jaar bouwen. Daarbij is het van belang het aanbod goed af te stemmen op de vraag. Het volkshuisvestingsplan moet hiervoor het kaderstellend plan vormen. Op basis van het inzicht in doelgroepen (senioren, starters, gehandicapten etc.) en de behoeften zal volkshuisvestingsbeleid worden uitgewerkt. Op de veranderende woningvraag kan worden ingespeeld door strategische nieuwbouw en aanpassing van de bestaande woningvoorraad (door b.v. herstructurering van bestaande wijken).

9. Aan de kern Heythuysen is in het verleden door de provincie een beperkte regionale woon . en verzorgingsfunctie toegekend. Uit deze aanwijzing vloeiden taakstellingen voort, zoals het creëren van vestigingsmogelijkheden voor regiogebonden bedrijvigheid, het in stand houden en waar nodig verder ontwikkelen van de (sub)regionale verzorgingsstructuur en beperkte opvang voor perifere detailhandel. Als gevolg van deze aanwijzing heeft Heythuysen in de achterliggende jaren gewerkt aan concentratie van winkelvoorzieningen en zodoende een winkelcentrum met een breed aanbod gerealiseerd. Ook zijn er andere regionale centrumfuncties gevestigd. Voor de nieuwe gemeente de uitdaging om zowel de winkelvoorziening in de kern Heythuysen verder uit te bouwen, als de vestiging van commerciële en niet- commerciële diensten te bevorderen die het winkel- en voorzieningenhart van dit dorp nog sneller te doen kloppen. Kwaliteit is hierbij het sleutelwoord. De ontwikkeling in de kern Heythuysen mag de ontwikkeling in de andere kernen niet in de weg staan. Na een de historische terugblik en een opsomming van kansen, wordt in het volgende hoofdstuk de toekomstvisie concreet verwoord.
7


3. Naar een sterke plattelandsgemeente in Midden-Limburg De toekomstvisie verwoord..
Aan een visie gaat een missie vooraf. De missie van de nieuwe gemeente Exaten luidt: De gemeente Exaten moet zorgdragen voor een prettige en veilige woon-, werk- en leefomgeving met zo sterk mogelijke instandhouding van de huidige voorzieningen in alle kernen.
Exaten is een sterke, zelfbewuste partner in de driehoek Exaten-Roermond-Weert. De gemeente gaat uit van de Samenwerkingsgedachte, is Toekomstgericht, Energiek, werkt Resultaatgericht en is Kwaliteits- en klantgericht, kortom: een STERK Exaten. De burger en het lokale verenigings- en bedrijfsleven mag van de nieuwe gemeente verwachten, dat zij:

1. de zestien (h)echte gemeenschappen met samenhang en identiteit verder ontwikkelt, waarbij de lijnen tussen het gemeentebestuur en de gemeenschappen zo kort mogelijk zijn;

2. het woon-, werk- en leefklimaat in de gemeente in stand houdt en zomogelijk verbetert;

3. de regionale samenwerking, zowel in Midden-Limburg als in Noord- en Midden- Limburg maar ook daarbuiten waar nodig intensiveert om zowel op de gemeentegrensoverstijgende bestuurlijke opgaven en op de regionale ontwikkelingen te kunnen inspelen.
Deze drie thema.s veronderstellen effectiviteit van de nieuwe gemeente. De onderhavige concepttoekomstvisie is opgebouwd met bovengenoemde ontwikkelingsthema.s.
Op basis van deze ontwikkelingsthema.s zijn tien ambities geformuleerd. Die ambities zullen in de nieuwe gemeente in belangrijke mate grondslag vormen voor discussies in de raad. De ambities zijn in deze visie vertaald in actiepunten zoals hierna verder uitgewerkt. 8

Ambitie 1: Passende relatie burger . bestuur maken Een mogelijk gevolg van een gemeentelijke schaalvergroting is, dat de afstand tussen enerzijds de gemeentelijke klanten en anderzijds het gemeentebestuur en de ambtelijke organisatie wordt vergroot. Een andere wijze van werken, inzet en gebruik van middelen kunnen er toe bijdragen dat dit voorkomen wordt en dat de toegankelijkheid van en naar de burgers gehandhaafd blijft.
Actiepunt: Wijze van werken
. Openheid over en transparantie van bestuurlijke besluitvorming. . Het bestuurlijke en ambtelijke apparaat moet zo eenvoudig mogelijk toegankelijk zijn.
. Hoewel het een voornemen is om qua dienstverleningsconcept naar een klantgerichte organisatie over te gaan, dient er oog te zijn voor een respectvol contact met de burgers.
. Verzoeken van burgers dienen adequaat te worden behandeld. . Het stimuleren van de oprichting, respectievelijk het functioneren van dorpsraden , alsmede het faciliteren ervan. Initiatieven daartoe moeten door het dorp zelf worden genomen, m.a.w. dorpsraden als het dorp dat zelf wil. Ambitie 2: Lastendruk voor burgers op huidige niveau handhaven

Een evenwicht van inkomsten en uitgaven is ook voor de gemeentelijke huishouding van belang. De gemeente vraagt voor haar dienstverlening aan burgers, bedrijfsleven en instellingen een prijs. Dat kan plaatsvinden via de heffing van o.a. leges en de heffing van belastingen, zoals de afvalstoffenheffing en de rioolrechten. Daarnaast heeft de gemeente de mogelijkheid om via de heffing van onroerende-zaakbelastingen inkomsten te verwerven. Actiepunt: Lastendruk
. De lastendruk zo dicht mogelijk laten aansluiten bij het gewogen gemiddelde van het huidige niveau.
. Het gemeentelijk financieel beleid is sober met inachtneming van de ambities in deze visie.
. Subsidies (zoals bijvoorbeeld provinciale en Europese) en rijksbijdragen, waarvoor de gemeente in aanmerking kan komen, worden actief verworven. Er zijn ook initiatieven van particulieren, die met inschakeling van de gemeente gesubsidieerd kunnen worden.
Ambitie 3: Variatie bevorderen in soorten werkgelegenheid/economische zaken De nieuwe gemeente is een gevarieerde plattelandsgemeente. De werkgelegenheid is van oudsher gericht geweest op landbouw en landbouwgerelateerde activiteiten. De agrarische sector is evenwel een krimpsector. Reconstructie vormt het beleidskader om het buitengebied nieuwe krachtige impulsen te geven. De nieuwe gemeente heeft uitgebreide potenties op het gebied van zorg, commerciële en niet-commerciële diensten, detailhandel, industriële bedrijvigheid en recreatie en toerisme. 9
Actiepunt: Variatie in werkgelegenheidsaanbod/economische zaken; verbreding plattelandseconomie.
. Optimale samenwerking met het bedrijfsleven; richting ondernemers een voorwaardenscheppende, actieve en faciliterende houding tonen. . Inzetten op een uitbreiding van het werkgelegenheidsaanbod in de sectoren dienstverlening, gezondheidszorg, industrie, handel, recreatie en (dag- en verblijfs)toerisme en het stimuleren van deze sectoren als economische dragers. . Samen met externe partners de werkgelegenheid op de bedrijventerreinen Haelen en Ittervoort krachtig stimuleren.
. Agrariërs, die in het kader van de reconstructie van het landelijke gebied andere bedrijfsactiviteiten willen starten, constructief tegemoet treden. . Innoverende agrarische activiteiten met daadkracht ondersteunen. . Particulier initiatief in de zorg ondersteunen.
Ambitie 4: Behoud van de aantrekkelijke woon- en leefomgeving

Exaten beschikt over een prachtige woon- en leefomgeving. Het is een belangrijke taak hiermee zorgvuldig om te gaan en de kwaliteit op niveau te houden. Actiepunt: Behoud natuur
. Zorgdragen voor instandhouding en het beheer van de vele waardevolle landschapselementen en landschappelijke en bosrijke natuurgebieden. . Met daadkracht uitvoering geven aan reeds opgestelde plannen op het gebied van o.a. de reconstructie van het platteland respectievelijk het landschapsontwikkelingsplan.
Actiepunt: Beperking gebruik grondstoffen
. Er wordt gekozen voor duurzaamheid door duurzame projecten te stimuleren en te faciliteren.
. De gemeente geeft het voorbeeld door zelf duurzaam te bouwen. . Zorgdragen voor een zuinig energiebeleid.
Actiepunt: Stimuleren van kennis door milieu-educatie. Ambitie 5: Voldoende woon- en vestigingsmogelijkheden voor alle doelgroepen

Huisvesting is een belangrijk gemeentelijk taakveld. Woningbouw dient aan te sluiten bij de behoefte en de vraag en dit geldt zowel kwalitatief als kwantitatief. Het gemeentelijke beleid vindt zijn grondslag in het volkshuisvestingsplan, waarin de opgaven op dit werkterrein zijn geformuleerd. Voor de vele kernen is het van belang inzicht te hebben in de behoeften per doelgroep. Volkshuisvestingsbeleid dient zich mede te richten op vernieuwbouw van wijken en aanpassen van woningen t.b.v. doelgroepen.
Actiepunt: Woningbehoefte
. Er dienen op basis van geconstateerde behoeften voorwaarden te worden geschapen voor voldoende koop- en huurwoningen (inclusief sociale huurwoningen). Ingespeeld moet worden op een veranderende woningvraag. . Zowel jongeren als ouderen moeten in hun eigen dorp kunnen blijven wonen. . Door deze aanpak kan een doorstroming worden bevorderd. . Woningbouwmogelijkheden in alle kernen open houden. 10
Ambitie 6: Leefbaarheid en zorg voor sociaal zwakkeren

De leefbaarheid van een gemeente wordt voor een belangrijk deel bepaald door de aanwezigheid van voldoende en op maat zijnde voorzieningen. Gestreefd wordt daarom naar het op peil houden van medische, sportieve, culturele en detailhandelvoorzieningen in de directe nabijheid of op beperkte afstand van woningen. Ook de openbare veiligheid speelt hierbij een rol. Daarnaast moet ook gedacht worden aan andere, meer subjectieve aspecten zoals de veiligheidsbeleving van de burger. Actiepunt: Het behoud van leefbaarheid
. Ruim aandacht voor openbare orde en veiligheid; sociale veiligheid in de woonkernen.
. Integraal beleid conform de veiligheidsketen wordt nagestreefd. . Er worden voorwaarden geschapen om het voorzieningenniveau in stand te houden.
. Verenigingen en vrijwilligersorganisaties (en verdere differentiatie ervan) worden gestimuleerd en gefaciliteerd.
. Stimulering van mantel- en familiezorg.
. Zorg voor groepen die extra aandacht behoeven.
Ambitie 7: Regionaal samenwerken waar nodig
Een gemeente maakt deel uit van de regio. Een fusie van gemeenten maakt intergemeentelijke samenwerking niet overbodig. Door de schaalvergroting, zal de gemeente een flinke kwalitatieve en kwantitatieve bestuurlijke en ambtelijke slag maken en meer .in eigen huis. afwerken. Intergemeentelijke samenwerking zal in sommige gevallen efficiënter of doeltreffender blijken. Voor de uitvoering van een aantal taken ligt regionale samenwerking voor de hand.
Actiepunt: Bestaande samenwerkingsverbanden handhaven en waar nodig nieuw opzetten . De samenwerkingsverbanden, waarin de bestaande gemeenten participeren, worden in beginsel gehandhaafd.
. Er wordt gewerkt aan een actieve samenwerking in de regio, waar deze om een aantal redenen voor de hand ligt c.q. gewenst is.
. Tezamen met de buurgemeenten wordt eraan gewerkt Midden-Limburg .op de kaart te zetten..
Ambitie 8: Een adequaat bestuurs- en ambtelijk apparaat

Bestuurlijke schaalvergroting vraagt een alert bestuur en een alerte organisatie. De wijze van handelen in de nieuwe grote gemeente is een andere dan in de kleine gemeenten. Actiepunt: Realiseren van een adequaat bestuurlijk apparaat . Er komen in principe fulltime wethouders.
. De wethouders kunnen in principe geen andere baan hebben. . De gemeenteraad, de individuele fracties en raadsleden, eventueel ingestelde raadscommissies en de rekenkamer(functie) dienen ruim te worden ondersteund door onder meer een volwaardig ingevulde griffiefunctie. Actiepunt: Realiseren van een adequaat ambtelijk apparaat . Uitgangspunt: de organisatie wordt sober en doelmatig ingericht om de huidige taken zélf uit te kunnen voeren. Hierbij wordt uiteraard rekening gehouden met het sociaal statuut.
11
. Herplaatsing van de medewerkers dient zoveel mogelijk binnen de eigen organisatie te gebeuren. Het is belangrijk om de eigen mensen te laten doorgroeien naar nieuwe functies die zullen ontstaan doordat tot nu toe extern uitgevoerd werk in de eigen organisatie kan worden ingevuld. . Aan de ambtelijk functionarissen wordt de eis gesteld dat zij beschikken over de volgende competenties: resultaatgericht, innovatief, creatief, efficiënt en effectief. . Het bestuur bevordert het functioneren van de ambtenaren door het voeren van een goed personeelsontwikkelingsbeleid en door voortdurend te investeren in opleiding/scholing.
. De nieuwe ambtelijke organisatie is plat van structuur, kent geen verkokering en leent zich door z.n model voor een optimale invulling gericht op klantgerichtheid. . De besturingsfilosofie voor het ambtelijk apparaat kenmerkt zich door klantgerichtheid, integraal management, ruime onderlinge .checks and balances. (ondermeer door planning & control), lage verantwoordelijkheden, effectief werken en een klein leidinggevend kader.
. De nieuwe gemeente heeft oog voor werknemers van sociale werkvoorzieningen en gaat uit van marktconform werken.
Ambitie 9: Huisvesten van het bestuur en het ambtelijk apparaat

Om klantgericht en doelmatig te werken zal het bestuurlijk apparaat (gemeenteraad en college) en het ambtelijke apparaat zo veel mogelijk op één locatie worden gehuisvest. Actiepunt: Huisvesting bestuur en binnendienst moet doelmatig zijn . Eén locatie aanwijzen waar bestuur en ambtelijk apparaat worden gehuisvest met uitzondering van de buitendienst.
. Totdat het bestuur en ambtelijk apparaat van de binnendienst op één locatie zijn gehuisvest, blijven de basisloketfuncties (burgerzaken) in de huidige vier gemeenten in stand.
. Er wordt naar gestreefd het gemeentebestuur met ingang van de datum van herindeling op één locatie te huisvesten.
Actiepunt: Huisvesting buitendienst op meer locaties . De buitendienst wordt, afhankelijk van de te kiezen bedrijfsvoering, gehuisvest in één of meer zelfstandige gemeentewerven.
Actiepunt: Huisvesting in z.n algemeenheid
. De huidige voorzieningen ten behoeve van het gemeentelijke functioneren worden in eerste instantie tenminste op het bestaande niveau in stand gehouden. Ambitie 10: De dienstverlening

Eén van de grote verbeteringen die van de samenvoeging wordt verwacht is die met betrekking tot de gemeentelijke dienstverlening.
Actiepunt: Verbetering van de dienstverlening
. Een moderne opzet van de .front- and backoffice. zal aan het loket op de vraag toegesneden dienstverlening mogelijk maken.
. Uitgangspunten zijn: het 1-loket-model en, zoveel als mogelijk, het .klaar-terwijl-uwacht- principe..
12
. De gemeente kent ruime en flexibele openingstijden. De burgers worden, meer dan nu, op afspraak bediend.
. Er wordt van moderne communicatiemiddelen gebruikgemaakt. Traditionele vormen van dienstverlening via telefoon en loket blijven bestaan 13

Epiloog
Het voorliggende stuk is dus de toekomstvisie voor de nieuwe gemeente. De huidige gemeentebestuurders willen op gestructureerde wijze .in gesprek. komen. Daartoe doen zij in deze visie suggesties.
Zij willen van u: burgers, ondernemers, instituten, vrijwilligers en andere betrokkenen van harte uitnodigen te reageren op deze visie. Ook als u suggesties heeft stellen wij het zeer op prijs als u deze kenbaar wilt maken. Uiteraard gaat de regiegroep (waarin zijn vertegenwoordigd de fractievoorzitters van de vier gemeenteraden) ervan uit, dat deze oproep de eigen verantwoordelijkheid van burgers, ondernemers, enz. om zelf voor zaken op te komen, onverlet laat.
Voor de zomervakantie zullen de raden een eerste reactie geven op de concepttoekomstvisie. Deze reactie maakt deel uit van het communicatietraject. In het najaar van 2005 zullen de respectievelijke gemeenteraden met inachtneming van alle reacties ten aanzien van de visie hun standpunt bepalen. Het bekrachtigen in een definitief besluit is aan de nieuwe raad. De visie kan worden gezien als een advies van de regiegroep en de huidige raden aan de nieuwe raad van Exaten. De uitwerking hiervan is aan het nieuwe gemeentebestuur. Het gaat dan om het omzetten van aangedragen bouwstenen in beleid. Vervolgens zal hieraan uitvoering worden gegeven. Dat vergt betrokkenheid, duidelijkheid en knopen doorhakken. De nieuwe gemeente zal nadrukkelijk haar geest moeten opmaken en haar positie ten aanzien van verantwoordelijkheden en taken moeten bepalen. Maar dat doen wij uiteraard niet zonder u. Via onze website kunt u de voortgang bijhouden en u kunt te allen tijde met vragen omtrent dit proces terecht bij het projectbureau. Wij zien uw reactie graag tegemoet!