24 mei 2005
Bodemverontreiniging Leidsestraatweg/Brauwstraat erfenis oude steen- en
pannenfabriek
De gemeente Woerden heeft voorafgaand aan de wegwerkzaamheden in de
Leidsestraatweg bodemonderzoek laten uitvoeren. Uit de resultaten
blijkt dat de bovengrond van de tuinen hoek Leidsestraatweg /
Brauwstraat een aanzienlijke hoeveelheid lood bevat. Dit is een
erfenis van de oude steen- en pannenfabriek die hier van oudsher
gevestigd was. Er zal een saneringsplan worden gemaakt, nadat eerst
vervolgonderzoek is verricht. Eind juni organiseert de gemeente in
samenwerking met de provincie Utrecht, die het bevoegd gezag heeft,
een informatieavond. De bewoners zijn inmiddels via een brief op de
hoogte gesteld.
Historie
Woerden kent een rijke historie van steen- en pannenfabrieken. Deze
bedrijfjes en bedrijven waren voornamelijk gevestigd langs de Oude
Rijn (Leidsestraatweg, Hoge Rijndijk en Barwoutswaarder). De oude naam
van de Leidsestraatweg was niet voor niets Pannenbakkerijen. De
fabrieken bezaten fraaie namen als Het Blauwe Hek, Bulwijck,
Misverstand of Driemanshoop. In de hinderwetarchieven is niet veel te
vinden van deze fabrieken, aangezien de meeste reeds in bedrijf waren
voor de invoering van de Hinderwet (1875). In Woerden was het
hoogtepunt van deze industrie toen al voorbij. In 1849 bezat Woerden
15 fabrieken, in 1888 waren dat er 13, afnemend naar 7 in 1927. Na de
sluiting van de Driemanshoop in 1950 is er nog maar 1 over, die
momenteel nog steeds in bedrijf is.
Een historische verontreiniging
Bij de reconstructie van de Leidsestraatweg, die momenteel in volle
gang is, vindt het nodige grondverzet plaats. Dit was de aanleiding
voor de gemeente Woerden om voorafgaand aan de reconstructie op
verdachte plaatsen bodemonderzoek uit te voeren. Een standaard
procedure, die door de Milieudienst Noord-West Utrecht namens de
gemeente is uitgevoerd. Uit de resultaten van het recent uitgevoerd
bodemonderzoek op de hoek van Leidsestraatweg met de De Brauwstraat
blijkt, dat de bovengrond van de tuinen aanzienlijke hoeveelheden lood
bevat. Vlakbij bevond zich de voormalige pannenfabriek van B. van Wijk
en Zoon, op een terrein dat nu begrensd wordt door de Leidsestraatweg,
De Brauwstraat, Toernoystraat en de achtertuinen van de Rembrandtlaan.
De bewoners zelf zijn meestal wel op de hoogte van het bestaan van de
pannenfabriek en het voormalig gebruik van het terrein. De soms grote
hoeveelheden gebroken dakpan in de bovengrond van de tuinen is hun
bekend. Soms dient de met puin verharde laag als fundering voor de
woningen die in de jaren 30 van de vorige eeuw zijn gebouwd (de meeste
woningen zijn niet onderheid, maar op staal gefundeerd). Minder bekend
is dat, waarschijnlijk ten gevolge van het gebruik van loodhoudende
toeslagstoffen (onder ander voor glazuur), de bovengrond plaatselijk
sterk verontreinigd kan zijn met lood. Andere verontreinigingen als
zware metalen en PAK komen voor in lage gehalten die elders in de
stedelijke omgeving ook worden aangetroffen.
Wettelijk kader
In de Wet bodembescherming is onder andere vastgelegd wie de
beoordeling van de kwaliteit van de bodem uitvoert en welke normering
daarvoor gehanteerd dient te worden. De provincie Utrecht is in deze
het bevoegd gezag, dat een beschikking afgeeft over de ernst en
urgentie van het geval van bodemverontreiniging. De gemeten
loodgehalten in de bovengrond overschrijden de interventiewaarde en
het volumecriterium ruimschoots. Op grond van wat reeds bekend is, zal
de provincie de verontreiniging op basis van de mogelijkheden voor
direct contact (woningen met tuin) en de daarmee samenhangende
mogelijke gezondheidsrisicos indelen in de meest urgente klasse
(sanering binnen 4 jaar na het afgeven van de beschikking).
Gefaseerde aanpak
Gezien de bevindingen op de locatie aan de Leidsestraatweg/De
Brauwstraat, waar de omvang van de verontreiniging echter nog maar ten
dele in beeld is, is in overleg met de provincie Utrecht een
gefaseerde aanpak opgezet. De eerste fase houdt in het gehele geval
van verontreiniging voldoende in kaart te brengen.
Op 25 mei 2005 start het bodemonderzoek dat zich toespitst op het
voormalige terrein van de pannenfabriek en de directe omgeving. Op
vrijdag 20 mei zijn de betrokken bewoners via een brief op de hoogte
gesteld van het bodemonderzoek en de achtergronden daarvan. De
Milieudienst heeft ter voorbereiding van het bodemonderzoek aanvullend
historisch onderzoek uitgevoerd.
Eind juni organiseert de gemeente Woerden samen met de provincie
Utrecht een informatieavond, waarbij de resultaten van het onderzoek
gepresenteerd worden en uitleg wordt gegeven over vervolgacties,
eventuele gebruiksbeperkingen, saneringsmaatregelen en financiering
van de kosten van de maatregelen.
De tweede fase is het opstellen van een saneringsplan, waarin de
saneringsmaatregelen voor de betrokken percelen en de tijdsplanning
worden beschreven. Dit saneringsplan komt ter inzage te liggen en dan
is er voor belanghebbenden de mogelijkheid bezwaren in te dienen bij
de provincie. De derde fase bestaat uit de bodemsanering zelf.
Gemeente Woerden