Tweede Kamerleden over recht op keuzevrijheid in het hele onderwijs
---
Dit artikel is een samenvatting van interviews die de CG-Raad heeft gevoerd
met enkele Tweede Kamerleden over uitbreiding van de Wet Gelijke Behandeling
handicap en chronische ziekte naar het hele onderwijs.
Aanleiding voor deze interviews vormde een overleg in de Tweede Kamer. Het
artikel geeft een goed beeld van de meningen en aarzelingen van kamerleden
over uitbreiding van de WGBH/cz.
Het aangaan van deze gesprekken is onderdeel van de politieke lobby die de
CG-Raad continu voert. Het artikel geeft uw leden een kijkje in de keuken
van die politieke lobby.
U kunt dit artikel (of delen daarvan) afdrukken in uw ledenblad
De leerplicht geldt voor alle kinderen. Maar recht op onderwijs is niet
altijd gegarandeerd. Veel kinderen met een handicap vallen uit de boot.
Ouders moeten nog te vaak strijd leveren om hun kind geplaatst te
krijgen op het regulier basis- en voortgezet onderwijs. De Rugzak
(leerlinggebonden financiering) biedt niet voor alle ouders de
oplossing. De Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad) en de
Federatie van Ouderverenigingen (FvO) zetten zich daarom in voor
uitbreiding van de Wet Gelijke Behandeling op grond van handicap of
chronische ziekte (WGBh/cz) naar het basis- en voortgezet onderwijs. De
belangenorganisaties vinden het de hoogste tijd dat de Tweede Kamer in
actie komt. Zij vroegen diverse Kamerleden naar hun opvattingen over
gelijke kansen in het onderwijs. Opvallende uitkomst: veel Kamerleden
zijn in principe voor toepassing van de wet Gelijke Behandeling in het
hele onderwijs.
Toch heeft de Tweede Kamer begin 2005 de motie van Naïma Azough (Groen Links)
niet aangenomen. In deze motie (21860, nr. 84) verzocht Groen Links de
regering te onderzoeken of primair en voortgezet onderwijs onder de WGBh/cz
gebracht kan worden. De CG-Raad en de FvO hebben de kamerleden gevraagd hun
stem over de motie toe te lichten. Hier leest u een samenvatting. De
volledige interviews en de motie kunt u elders op deze site lezen.
Bas van der Vlies (SGP)
De SGP heeft de motie van Groen Links niet ondersteund. Bas van der Vlies:
Wetgeving als zodanig geeft geen garantie dat er sprake zal zijn van gelijke
behandeling. Die hangt veel meer af van de praktijk. Hoe gaan we om met
mensen met een handicap? Die benadering moet in Nederland sterk verbeteren.
Het Actieplan Gelijke Behandeling geeft aanzetten, maar die moeten concreter
worden uitgewerkt. Uit onderzoeken naar ervaringen met de Rugzak blijkt dat
veel kinderen pas na veel strijd een plek krijgen in het regulier onderwijs.
De Rugzak waarborgt toegang tot onderwijs onvoldoende. Van echte
keuzevrijheid is geen sprake. Van der Vlies: Daar ben ik van op de hoogte.
Veel loopt nog niet zoals gewenst. Maar wetgeving op het gebied van
leerlinggebonden financiering regelt ook geen onvoorwaardelijke toegang tot
het regulier onderwijs. School en ouders zullen samen moeten zoeken naar een
verantwoorde invulling. Van een onvoorwaardelijk keuzerecht kan in het belang
van school én kind echter nooit sprake zijn. In ernst bedoeld, maar populair
gezegd: in bepaalde gevallen zadel je de scholen dan op met grote problemen.
Daar hangen prijskaartjes aan. Ik ben het ten principale eens met de motie
van mevrouw Azough, maar ik zie ook de praktische bezwaren. Om er voor te
zorgen dat ouders daadwerkelijk toegang krijgen tot het regulier onderwijs,
zullen wij bij de regering aandringen op verbetering van regels.
José Smits en Angelien Eijsink (PvdA)
De PvdA heeft de motie van Naïma Azough ondersteund. José Smits, woordvoerder
Gelijke Behandeling: De regering denkt dat alles prima geregeld is via het
speciaal onderwijs en de Rugzakregeling. Probleem is alleen dat die regeling
ouders wel de vrijheid geeft te kiezen voor een reguliere school, maar dat
bewust de mogelijkheid is gelaten dat reguliere scholen ook mogen weigeren.
Daarmee wordt indirect gesteld dat je mag discrimineren. Er wordt beweerd dat
gelijke behandeling in het onderwijs erg duur zou zijn. Het is alleen duur
als je aparte scholen voor speciaal onderwijs in stand houdt. Als gelijke
behandeling regel wordt, dan vallen kosten van speciale scholen weg. Die
kosten gebruik je voor ondersteuning in reguliere scholen. Angelien Eijsink,
woordvoerder speciaal onderwijs: De PvdA heeft voor de motie gestemd om
blijvend aandacht te vragen voor de knelpunten in het onderwijs. Uitbreiding
van de WGBh/cz is echter niet de enige weg. De roep om gelijke behandeling
kan uitmonden in ongelijke behandeling voor een deel van de groep. Er zijn
ouders waarvoor keuzevrijheid niet zomaar opgaat. Voor ouders die niet op
eigen kracht door de regelgeving heen komen blijft het lastig. Angelien
Eijsink zou het fantastisch vinden als alle scholen toegankelijk zijn, maar
zij wijst ook op de realiteit. Er moet oog zijn voor uitvoerbaarheid. Zijn er
genoeg middelen om kwaliteit van onderwijs voor álle leerlingen te
realiseren? Is er voldoende geld om toegankelijkheid van het gebouw te
waarborgen?
Arie Slob (Christen Unie)
De Christen Unie heeft de motie niet ondersteund. Arie Slob, woordvoerder
onderwijs: De motie Azough kwam wat de Christen Unie betreft nogal uit de
lucht vallen. Bovendien vonden wij de motie kort door de bocht. De Christen
Unie is niet absoluut tegen uitbreiding van de WGBh/cz, maar heeft behoefte
aan meer informatie. Hoeveel leerlingen zijn afgewezen? En waarom? Te vaak
hoort Arie Slob van praktische problemen op een school. Het gevoel teveel van
het goede overvalt menig directeur. Dat is iets anders dan een snelle
makkelijke afwijzing. Uit mijn contacten met schooldirecteuren blijkt dat zij
eerlijk afwegen of het haalbaar is leerlingen met beperkingen toe te laten.
Zij komen regelmatig tot de conclusie niet over de nodige middelen te
beschikken om kwaliteit van onderwijs te kunnen leveren. Dit wil ik verder
onderzoeken. Arie Slob is huiverig voor wettelijke dwang. Een afwijzing die
dan aan de Commissie Gelijke Behandeling voorgelegd wordt, stelt de zaken op
scherp en kan zorgen voor een negatief uitgangspunt.
Fenna Vergeer (SP)
De SP heeft de motie van Groen Links ondersteund. Fenna Vergeer, woordvoerder
onderwijs en integratie: Ik ben op de hoogte van de problemen rond het
Rugzakje. Een reden dat scholen leerlingen weigeren is dat het Rugzakje niet
voldoende geld bevat. Ambulante begeleiding moet bij toelating financieel
meteen geregeld zijn. Nu schiet de school eerst voor. Er is geen budget voor
bijscholing van leerkrachten. Een ander probleem is dat je zonder wetgeving
toelating niet kunt afdwingen. Uitbreiding van de WGBh/cz is nodig als
drukmiddel. Vergeer vindt dat de inhoud van de motie op een andere manier aan
de orde gebracht moeten worden. Het beste is dat ouderverenigingen en
belangenorganisaties met voorbeelden komen. Voorbeelden waardoor de politiek
ziet dat aandacht voor leerlingen in het regulier onderwijs nodig is. De SP
blijft pleiten voor deskundigheidsbevordering, meer formatie en versimpeling
van regelingen.
Ine Aasted-Madsen (CDA)
Het CDA heeft de motie van Naïma Azough niet ondersteund. Ine Aasted-Madsen,
woordvoerder onderwijs: Ik weet dat leerlinggebonden financiering er soms toe
leidt dat kinderen pas na veel strijd een plek krijgen in het regulier
onderwijs. Ik vind dat wij als politiek niet moeten vertellen hoe alles
anders moet. We moeten gebruik maken van de deskundigheid in het veld. Samen
met ouderorganisaties en scholen verbeteringen doorvoeren. Het traject van
leerlinggebonden financiering loopt net een jaar. We kunnen niet verwachten
dat scholen van de ene op de andere dag kinderen uit het speciaal onderwijs
kunnen integreren in het reguliere onderwijs. Daarnaast vraag ik me af in
hoeverre een afgedwongen plek in het onderwijs een goede zaak is. Het belang
van het kind staat hierbij voorop. Het is zaak om ook dit aspect in wetgeving
aan de orde te stellen. Er loopt al een traject om te kijken hoe de WGBh/cz
kan worden ingezet om recht te doen aan de belangen van álle kinderen. De
motie Azough loopt dwars door dit traject heen. Wij hebben tegen gestemd,
omdat de motie niets toevoegt.
Naïma Azough (Groen Links)
Het laatste woord is aan Naïma Azough, woordvoerder onderwijs: Het Actieplan
Gelijke Behandeling heeft tot nu toe niet geresulteerd in onderzoek naar
uitbreiding van de WGBh/cz. Ik zeg: onderzoek het. Omdat wij nu geen gegevens
hebben, kunnen we het debat over de haalbaarheid niet eens voeren. Het CDA
zegt dat de motie niets toevoegt omdat het traject al loopt. Azough: Dat
loopt inderdaad, maar het heeft vooralsnog niets opgeleverd. Het lijkt of de
uitbreiding van de WGBh/cz in de ijskast is gezet. Pas als er
onderzoeksresultaten bekend zijn, weten wij of uitbreiding van deze wet
haalbaar is. Er zijn nu kinderen die maanden thuis zitten omdat ouders geen
toegankelijke school kunnen vinden. Het doel van WSNS en LGF is om de
toegankelijkheid van het onderwijs te vergroten. Daar sta ik helemaal achter.
Maar dan moet het wel uitvoerbaar zijn. Met een halfgevuld Rugzakje lukt dat
niet. De SGP en de Christen Unie geven aan dat je niet alles kunt eisen van
het onderwijs. Daar ben ik het mee eens. Scholen moeten het rooien met te
weinig middelen en mensen. Met mijn motie wilde ik het vraagstuk van een
andere kant bekijken: vanuit het recht van het kind op onderwijs. De motie
was bedoeld als drukmiddel om te onderzoeken wat er moet gebeuren, zodat er
geld komt om het te realiseren.
Koudwatervrees
De FvO en de CG-Raad hopen dat de koudwatervrees van sommige Kamerleden
overwonnen wordt. Niet de vrees voor de mogelijke gevolgen voor scholen, maar
het recht van alle kinderen op toegankelijk onderwijs moet uitgangspunt.
CG-Raad en FvO menen dat de gevolgen van uitbreiding van de WGBh/cz te
overzien zijn. Zij delen niet de vrees van sommige Kamerleden voor de
financiële gevolgen. Uit onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW,
blijkt dat het moeilijk voorspelbaar is of er extra kosten gemaakt worden als
gelijke behandeling in het hele onderwijs een feit is. CG-Raad en FvO denken
dat financiële drempels weg kunnen vallen, nu in het Paasakkoord is
afgesproken dat de begroting van Onderwijs aanzienlijk wordt opgehoogd.
Ellen Visser, senior beleidsmedewerker onderwijs CG-Raad
Hillie Beumer, hoofd beleid en dienstverlening FvO
Met dank aan Marianne Kroes, Esther de Boer en Jeanet Nijeboer
(Mei 2005)
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland