---

Brieven aan de Kamer
---

Evaluaties uitzendingen

18-5-2005 17:07:00

Hierbij bied ik u, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken, de periodieke evaluaties aan van de thans lopende militaire operaties, te weten SFOR/EUFOR, ISAF en verschillende kleinschalige missies. Tevens bied ik u de evaluatie aan van de inzet van het fregat Hr. Ms. Tjerk Hiddes in het kader van de operatie Enduring Freedom.

De doelstelling van deze evaluaties is te onderzoeken welke aspecten van de uitzendingen verbeterd kunnen worden, om daaruit lering te trekken voor toekomstige uitzendingen. Zoals toegezegd tijdens het algemeen overleg van 30 september 2004 over verschillende evaluaties (Kamerstuk 22 181 nr. 369), komen in de hierbij aangeboden evaluaties naast de militaire aspecten tevens enkele politieke aspecten aan de orde. De eindevaluatie van de Nederlandse bijdrage aan SFIR gedurende de periode 2003 2005 zal u op een later tijdstip worden aangeboden.

Daarnaast bied ik u hierbij, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, een notitie aan over de veiligheidsonderzoeken bij uitzendingen. Met deze notitie wordt voldaan aan een toezegging, gedaan tijdens het eerder genoemde algemeen overleg de Kamer nader te informeren over dit onderwerp.

DE MINISTER VAN DEFENSIE

H.G.J. Kamp

Notitie veiligheidsonderzoeken bij uitzendingen

Tijdens het op 30 september 2004 gehouden algemeen overleg met de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Defensie van de Tweede Kamer (Kamerstuk 22 181 nr. 369), is van de zijde van de Kamer geïnformeerd naar de gang van zaken rond de screening van politieke adviseurs van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In het bijzonder ging het daarbij om de screening van een functionaris van buiten de overheid die met het oog op het vervullen van de functie van politiek adviseur tijdelijk bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in dienst was gekomen. In deze notitie wordt hierop nader ingegaan.

Veiligheidsonderzoeken naar personen die een vertrouwensfunctie bij de overheid gaan vervullen worden verricht door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), met uitzondering van defensiepersoneel van wie het veiligheidsonderzoek wordt verricht door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). De diepgang van het veiligheidsonderzoek is afhankelijk van de kwetsbaarheid van de vertrouwensfunctie. Indien uit het veiligheidsonderzoek blijkt dat er geen bezwaren bestaan tegen het vervullen van de vertrouwensfunctie, dan wordt er een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) van het vereiste niveau afgegeven.

Bij aanvang in de vertrouwensfunctie dient te worden beschikt over een geldige VGB. Een VGB, afgegeven op basis van een onderzoek van de MIVD is in beginsel vijf jaar geldig, tenzij er redenen ontstaan de VGB in te trekken.

Bij uitzendingen voor crisisbeheersingsoperaties wordt de functie van politiek adviseur in beginsel vervuld door een ambtenaar in dienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Bij overheidsfunctionarissen van buiten Defensie die een vertrouwensfunctie vervullen tijdens uitzendingen, gaat de AIVD voor aanvang in de functie na of betrokkene reeds beschikt over een VGB, en of het niveau van het verrichte veiligheidsonderzoek voldoende is. Indien dit niet het geval is, wordt onderzoek dan wel aanvullend onderzoek verricht door de AIVD.

In de periode juni 2002 - december 2002 is de functie van politiek adviseur bij de operatie Task Force Fox in Macedonië bij wijze van uitzondering vervuld door een persoon die niet in vaste dienst was bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, maar die met het oog op het vervullen van deze functie tijdelijk in dienst was gekomen. Hij beschikte in de aanloop naar zijn uitzending nog niet over een geldige VGB. De AIVD heeft echter pas in een laat stadium de aanvraag voor het houden van een veiligheidsonderzoek ontvangen. Daardoor kon dit veiligheidsonderzoek niet meer worden verricht voordat betrokkene in zijn functie was aangevangen. Het veiligheidsonderzoek heeft overigens wel geresulteerd in het afgeven van een VGB. In de toekomst zal erop worden toegezien dat personen die een vertrouwensfunctie gaan bekleden, beschikken over een geldige VGB bij aanvang in de vertrouwensfunctie.

De wijze van screening van militairen die zullen worden uitgezonden wijkt niet af van de wijze waarop militairen worden gescreend voor een vertrouwensfunctie in Nederland. Alle militaire functies worden beschouwd als vertrouwensfuncties, en iedereen die wordt aangesteld als militair dient dan ook een veiligheidsonderzoek door de MIVD te hebben ondergaan. Dit onderzoek dient na vijf jaar te worden herhaald, of eerder indien de betrokken militair een vertrouwensfunctie gaat vervullen waarvoor een meer diepgaand veiligheidsonderzoek nodig is.

Bij de voorbereiding van uitzendingen dient de commandant van de uit te zenden eenheid na te gaan of alle uit te zenden militairen beschikken over een geldige VGB van het vereiste niveau. De commandant zendt daartoe de persoonsgegevens van het uit te zenden personeel aan de MIVD, die zonodig hernieuwde veiligheidsonderzoeken uitvoert. De veiligheidsonderzoeken van uit te zenden militairen worden door de MIVD met hoge prioriteit uitgevoerd. Er zijn geen gevallen bekend dat er militairen op uitzending zijn gestuurd zonder een geldige VGB.

De Algemene Rekenkamer heeft in het rapport Beveiliging militaire objecten (Kamerstuk 29 415 nr 1, 4 februari 2004) tekortkomingen op het gebied van de personele beveiliging geconstateerd. Daarbij ging het onder meer om achterstanden bij het herhalen van veiligheidsonderzoeken. Als gevolg van dit rapport hebben de krijgsmachtdelen opdracht gekregen voor al het personeel dat niet meer beschikte over een geldige VGB, een hernieuwd veiligheidsonderzoek aan te vragen. Dit resulteerde in 2004 in een totaal onderzoeksaanbod aan de MIVD van ongeveer 42.500 veiligheidsonderzoeken tegen ongeveer 25.000 in 2003. Het extra aanbod aan veiligheidsonderzoeken was aan het einde van het eerste kwartaal van dit jaar door de MIVD verwerkt. Uiteraard heeft de MIVD in deze periode ook het normale aanbod aan veiligheidsonderzoeken moeten uitvoeren.

* OEF fregat 2004

* ISAF 2004

* Kleinschalige missies 2004

* SFOR 2004