Gemeente Utrecht

PLANVORMING STATIONSGEBIED WORDT VOORTGEZET AAN DE HAND VAN STRUCTUURPLAN

Om de planvorming voor het Stationsgebied voort te kunnen zetten, gaat de Gemeente Utrecht een structuurplan maken. De voorbereidingen voor een (globaal) bestemmingsplan worden stop gezet. De combinatie van een structuurplan en artikel 19-procedures past beter bij de complexe ontwikkeling van het Stationsgebied: toetsing vindt plaats op het moment dat plannen al concreter zijn. Ook wordt hiermee het juridische risico ondervangen dat het globale bestemmingsplan onvoldoende concreet eindbeeld van het gebied geeft. Binnen haar mogelijkheden neemt de gemeente Utrecht maatregelen om de luchtkwaliteit in de stad te verbeteren. Deze maatregelen richten zich op de lokale bronnen van luchtvervuiling.

Structuurplan voor Stationsgebied
De kern van de plannen voor het Stationsgebied (door het Rijk bestempeld tot een 'Nationaal Sleutel Project) is om zo veel mogelijk functies rond het Centraal Station te vestigen. Daardoor zullen winkelend publiek, jaarbeursbezoekers, forenzen en concertgangers veel meer geneigd zijn gebruik te maken van het openbaar vervoer. Door de verdichting in het centrum komt er minder druk op de groene gebieden in stad en regio.

Toch dreigt ook de planvorming voor het Stationsgebied in de knel te komen door de manier waarop de milieunormen in Nederland toegepast worden. Dit is voor de gemeente aanleiding de voorbereidingen van het bestemmingsplan voor het gebied voorlopig stop te zetten. Het instrument bestemmingsplan heeft namelijk een directe koppeling aan de Europese normen voor luchtkwaliteit. Nog zonder dat er een schop de grond in gaat, zou de voortgang van de plannen stranden op het instrument bestemmingsplan. Om ongewenste ontwikkelingen in het gebied te voorkomen heeft het college wel de voorbereidingsbescherming verlengd tot 30 juni 2007.

Voor Utrecht is voortgang in het Stationsgebied echter cruciaal: daarom wordt de planvorming voortgezet aan de hand van een te maken Structuurplan. De overgang naar een structuurplan is geen stap om de eisen voor luchtkwaliteit te omzeilen. Wel heeft die werkwijze het voordeel dat het moment waarop de toetsing plaatsvindt, dichter ligt bij het moment waarop de problemen kunnen worden opgelost, namelijk de fase waarin de plannen concreet worden. Een structuurplan fungeert in feite als een gemeentelijk toetsingskader voor bouwplannen. Dat kader kan relatief snel in werking treden (medio 2006). De op basis van het Structuurplan te maken concrete bouwplannen (in de vorm van artikel 19-procedures) moeten gewoon voldoen aan de Europese normen en zullen daar dus op getoetst worden.

Een tweede voordeel van een structuurplan is dat het beter past bij de lange termijn van plannenmakerij van het Stationsgebied. Sommige planonderdelen zijn nu wel benoemd, maar nog niet uitgewerkt. Die zijn beter op te nemen in een structuurplan dan in een bestemmingsplan. Gelet op recente jurisprudentie zou het te maken globale bestemmingsplan (met uitwerkingsverplichting) inzicht moeten bieden in het eindbeeld van het gebied. Aangezien de ontwikkeling zo'n 20 jaar duurt, is dat vooralsnog niet mogelijk. De juridische haalbaarheid is daarmee kwetsbaar.

Luchtkwaliteit in de Nederlandse wetgeving
In Nederland zijn ruimtelijke plannen direct gekoppeld aan de Europese normen voor luchtkwaliteit. Dat betekent, dat elk bouwplan, groot of klein, moet voldoen aan deze normen. Nederlandse gemeentes hebben echter maar een zeer beperkte invloed op de oorzaken van luchtvervuiling, terwijl ze wel met hun plannen moeten voldoen aan de normen. Daardoor dreigt de ruimtelijke ontwikkeling in Nederland 'op slot' te gaan. Bijvoorbeeld België kent deze lokale koppeling niet; de Belgische overheid pakt de luchtproblematiek op nationaal niveau aan. Utrecht stelt dat er landelijke (en Europese) maatregelen nodig om de bronnen van luchtvervuiling te kunnen bestrijden, zodat de normen voor luchtkwaliteit gehaald kunnen worden. Het college heeft inmiddels contact gehad met minister Dekker over de dreigende stilstand in planontwikkeling. Eerder hebben de G4 het Rijk al gevraagd met maatregelen te komen.

Lokale maatregelen tegen luchtvervuiling
Bovenstaande neemt niet weg dat Utrecht de Europese normen voor luchtkwaliteit onderschrijft en haar verantwoordelijkheid voor de gezondheid van inwoners neemt. Binnen de lokale mogelijkheden worden (samen met het BRU en de Provincie) maatregelen genomen, gericht op de lokale bronnen van luchtvervuiling. Voorbeelden daarvan zijn het luchtkwaliteitplan, de verkeersmilieukaart, groene golven voor autoverkeer, de grootste LPG-busvloot van Nederland bij het stadsvervoer, de schoonste stadsbussen met roetfilter, verkeersdosering, een pleidooi bij het Rijk voor het invoeren van 80 km per uur op de ring en het opnemen van milieueisen in de OV-concessies van het BRU. Met deze maatregelen dragen de lokale overheden binnen hun mogelijkheden bij aan verbetering van de luchtkwaliteit.

Noot voor de media
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

* Stadhuis Utrecht, Bestuurscommunicatie, Pluup Bataille, 030 - 286 11 40
* Project Organisatie Stationsgebied, Communicatie, via 030 - 286 96 00