Ministerie van Buitenlandse Zaken

Zeer geachte Voorzitter,

Naar aanleiding van mijn brief aan uw Kamer (DAF-237/05TK 25098, nr. 25) van 11 april 2005 inzake het recentelijk ondertekende Memorandum of Understanding (MoU) tussen Rwanda en Nederland, zend ik u hierbij de bijbehorende lijst met indicatoren waarnaar wordt verwezen in voornoemde brief (§ 2. Inhoud van nieuwe MoU). Deze indicatoren zijn destijds abusievelijk niet aan uw Kamer meegezonden. Graag bied ik u, naar aanleiding van mijn brief aan uw Kamer van 29 september 2003 inzake de evaluatie van het MoU over het jaar 2002, het nieuwe Memorandum of Understanding (MoU) aan tussen Rwanda en Nederland. Dit MoU is op 11 maart 2005 door de Rwandese Minister van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse ambassadeur te Kigali ondertekend.

In deze brief zal allereerst worden ingegaan op het verloop van de onderhandelingen tussen beide partijen. Vervolgens zal de onderbouwing worden gegeven voor de inhoud van het nieuwe MoU. Tot slot zal de evaluatie van het 'oude' MoU over de jaren 2003/2004 ter sprake komen en zal worden ingegaan op de wenselijkheid en haalbaarheid van een gezamenlijk MoU tussen Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Nederland enerzijds en Rwanda anderzijds.


1. Verloop van de onderhandelingen

Naar aanleiding van mijn brief aan uw Kamer van 29 september 2003 inzake de evaluatie van het MoU over het jaar 2002 (DAF-644/03), is door mij toegezegd het MoU met Rwanda te zullen herzien, aangezien de inhoud van het oude MoU was gedateerd en Rwanda na de verkiezingen van 2003 een nieuwe fase is ingegaan. De ervaringen met het MoU zijn positief. Zo biedt het MoU een handvat voor het voeren van een beleidsdialoog en is het een kader voor de Nederlandse inzet in Rwanda, mede om de voorspelbaarheid hiervan te vergroten. Tevens draagt het MoU bij aan een inzichtelijke monitoring van de uitvoering van beleidsafspraken en activiteiten binnen de partnerschapsrelatie met Rwanda.

Ambassade Kigali heeft vorig jaar een nieuw concept MoU voorgelegd aan de Rwandese autoriteiten dat vergelijkbaar was met het oude MoU. In het hierop volgend overleg tussen Nederland en Rwanda kwam naar voren dat in het concept relatief weinig aandacht werd geschonken aan de langere termijn inzet van Nederland binnen de partnerschapsrelatie met Rwanda. Hierdoor zou het accent binnen de beleidsdialoog te veel komen te liggen op de voorwaarden die ten grondslag liggen aan de samenwerking, terwijl de dialoog zou moeten gaan over de uitvoering van de wederzijdse verplichtingen binnen de samenwerking gericht op de realisatie van gemeenschappelijke doelstellingen. De Nederlandse ambassade heeft daarop samen met de Rwandese autoriteiten een herzien MoU opgesteld dat:
1. Geënt is op het voeren van een politieke dialoog op basis van gelijkwaardigheid; en
2. Beter aansluit bij het MoU dat Rwanda heeft afgesloten met Zweden (met het VK is Rwanda nog in onderhandeling).

2. Inhoud van het nieuwe MoU

In vergelijking met het MoU 2002 geeft het nieuwe MoU meer ruimte voor een open en constructieve dialoog. Bovendien is het nieuwe MoU meer in balans voor wat betreft wederzijdse verplichtingen. Het nieuwe MoU bestaat uit een kaderovereenkomst die de wederzijdse intentie tot een langdurige bilaterale relatie tussen de twee landen benadrukt. Om het geheel van politieke, sociale en economische ontwikkelingen in kaart te brengen die samenhangen met de algemene afspraken binnen het MoU, is een lijst indicatoren opgesteld mede op basis van de afspraken gemaakt in het kader van OESO/DAC inzake 'goed donorgedrag'. Deze lijst dient voor Nederland als uitgangspunt voor bilaterale gesprekken over de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van het MoU en de daaruit volgende verplichtingen. Voor Nederland zijn enkele belangrijke punten zoals de relatie met de DRC en meer openheid en tolerantie in de Rwandese samenleving in deze indicatoren verwerkt.


3. Evaluatie over de jaren 2003-2004 / gezamenlijk MoU

Het rapport van de evaluatie van het MoU over de jaren 2003-2004 zal in mei 2005 gereed zijn. Het jaarlijkse bilaterale beleidsgesprek tussen de Rwandese autoriteiten en Nederland zal na deze evaluatie plaatsvinden.

Nadat tevens de evaluaties van het Zweedse en het Britse MoU zijn gemaakt, wordt bezien in hoeverre een gezamenlijk MoU tot de mogelijkheden behoort. Een MoU tussen deze drie landen en de Rwandese overheid kan voor alle partijen voordelig zijn. Zo zullen de Rwandese autoriteiten in mindere mate worden geconfronteerd met donoren die verschillende voorwaarden hanteren en wordt zo de schaarse capaciteit van de overheid minder belast. Tevens zal de politieke dialoog meer gewicht krijgen wanneer de drie landen samenwerken.

De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,

A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven

Key indicators Memorandum of Understanding

On 11 March 2005 the Government of the Republic of Rwanda and the Government of the Kingdom of The Netherlands signed a Memorandum of Understanding, which sets out the principles and modalities of their long term partnership.

Both countries will base review on performance in relation to their undertakings on a set of indicators. The indicators to be used by The Netherlands are set out below.

PROMOTING PEACE AND STABILITY IN THE GREAT LAKES REGION

Adherence to the Lusaka, Pretoria and New York Agreements, as well as the Declaration on Peace, Security, Democracy and Development in the Great Lakes Region (adopted on 20 November 2004 in Dar es Salaam). In particular, respect for sovereignty and territorial integrity of all countries in the region, rendering full assistance to the Joint Verification Mechanism and Tripartite Mechanism and the promotion of effective DDRRR in the region.

ADHERING TO NEPAD PRINCIPLES

Adherence to the principles laid down in the NEPAD Declaration on Democracy, Political, Economic and Corporate Governance (8 July 2002). In particular principles related to:
- the Rule of Law;

- the equality of all citizens before the law and the liberty of the individual;
- individual and collective freedoms, including the right to form and join political parties and trade unions, in conformity with the constitution;
- equality of opportunity for all;

- the inalienable right of the individual to participate by means of free, credible and democratic political processes in periodically electing their leaders for fixed term of office;
- separation of powers, including the protection of the independence of the judiciary and of effective parliaments.

GOOD GOVERNANCE, THE ESTABLISHMENT OF AN OPEN, INCLUSIVE SOCIETY AND RESPECT FOR HUMAN RIGHTS

Examples of more specific indicators in the field of good governance, relevant for the Rwandan context, are:


- Continue to investigate all reports of human rights abuses including disappearances;
- The importance to strive for a pluralist and democratic society and to fight against discrimination in a sensible way
- Further implementation of Gacaca throughout the country, in collaboration with the National Service for Gacaca Jurisdictions, the NURC and civil society; creation of an enabling environment for dialogue with and participation of all involved actors;
- Implementation of the media strategy in collaboration with all stakeholders.
- Set a supportive framework for civil society to play a distinct independent and valuable role in society.

IMPLEMENTATION OF THE POVERTY REDUCTION STRATEGY

Further progress in the implementation of the PRSP and IMF programs is necessary as well as proper preparations for the new PRSP. In particular, the following elements are important:
- implementation of the current PRSP;

- the IMF programme remains 'on track'

- economic growth must be at the centre of the new PRSP
- sound statistical evidence showing trends in poverty reduction

The degree of implementation of the PRSP will be monitored on the basis of the PRSC matrix (criteria for the World Bank budget support: Poverty Reduction Support Credit). These are derived from the PRSP and are reviewed periodically by World Bank and donors jointly. Important elements are:
1) private sector led growth (incl. measures to improve the financial sector, create a favorable investment climate),
2) improved access of the population to basic education of acceptable quality,
3) improved performance of health services,

4) improved performance of the water sector,

5) improved performance of the energy sector,

6) improved public finance and expenditure management, improve transparency and accountability,
7) improved monitoring and evaluation.

Commitments of the Government of The Netherlands:

The Netherlands reaffirms its long-term commitment to contribute to peace, stability and security in the Great Lakes region and in Rwanda in particular, by a regional and integrated approach. Instruments under this partnership include coalition building at the international level, a bilateral political dialogue, support to the security sector, DDRRR, a development programme and economic co-operation with the private sector.

The Netherlands is committed to work within the Government of Rwanda's vision for development and strategic framework, including the Vision 2020 document, the Poverty Reduction Strategy and the National Programme for Strengthening Good Governance for Poverty Reduction. The Netherlands will continue the work it has already engaged in with several Rwandan government institutions, members of civil society and the private sector, in the fields of decentralisation, rural economic transformation, justice and human rights, and security sector reform.

The Netherlands is committed to increase development effectiveness and to act as a reliable, transparent and predictable partner.

Specific indicators hereto are:


1. Extent of working in conformity with GoR priorities and systems

. Extent of mobilisation around Vision 2020, PRS, etc. Processes for CAS development - extent of local participation . Extent to which aid is channelled through the national budget . Extent to which technical assistance is demand- or supply-driven . Trends in budget support relative to projects, TC, etc. . Avoiding creation of PIUs, payment of 'incentives' to civil servants, and similar debilitating practices . Using GoR budget, procurement systems and auditing provisions


2. Acceptance of mutual accountability

. Nature of relationship: 'partnership' as rhetoric or reality? . Provisions for mutual accountability: provision of information, monitoring arrangements, responsiveness to requests and past weaknesses


3. Other measures for reducing GoR transactions costs

. Policies/practices on procurement tying (including TC) . Support for GoR-led donor co-ordination/harmonisation . Provision of aid, and information about future aid, in predictable manner; extent of use of multi-year commitments; alignment with GoR budget year; clarity in definition and monitoring of conditionality and avoidance of excessive use of this; avoidance of unwritten (often political) conditionality . Support for collective donor efforts to reduce transactions costs, e.g. SWAps, sector clusters, lead donor arrangements, joint missions, collective assessment frameworks.

The Netherlands is committed to implement its Multi Annual Strategic Plan and its Annual Plan 2005 for Rwanda.


---- --