GroenLinks

Minister Zalm frustreert studeren over de grens

14 mei 2005

Meer studenten moeten de kans krijgen om in het buitenland te gaan studeren. Dat vinden alle Europese regeringen. Maar van dit mooie voornemen komt weinig terecht als minister Zalm zijn zin krijgt bij de Europese begrotingsonderhandelingen, zo vreest Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks.

Buitenweg is lid van de tijdelijke commissie die namens het Europees Parlement onderhandelt over de nieuwe meerjarenbegroting van de Europese Unie. In de schaduw van het debat over de Europese Grondwet vindt een andere krachtmeting plaats: die tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de nationale regeringen over de nieuwe meerjarenbegroting van de EU.

Vooral minister Zalm en zijn collega-ministers van Financiën voeren een felle onderlinge strijd. De Commissie heeft voorgesteld om in de jaren 2007 tot 2013 gemiddeld 135 miljard euro uit te geven. Dat komt neer op 1,14% van het bruto nationaal inkomen van de EU-landen. Sommige ministers willen meer uitgeven, anderen veel minder.

Zalm behoort tot de groep van schatkistbewaarders die 18 miljard euro per jaar willen bezuinigen op de voorgestelde meerjarenbegroting. Daardoor zou de EU in de komende jaren minder mogen uitgeven dan nu het geval is. En dat terwijl het aantal lidstaten vorig jaar van 15 tot 25 is toegenomen, en de nieuwe lidstaten nog niet het volle pond aan landbouw- en ontwikkelingssubsidies ontvangen.

Er valt zeker te bezuinigen op de huidige begroting, bijvoorbeeld op de landbouwsubsidies. Maar de nationale regeringen hebben in de afgelopen jaren ook ambitieuze doelen geformuleerd voor de EU: meer investeren in een gemeenschappelijk buitenlands beleid, de teruggang van flora en fauna een halt toeroepen, en bovenal: kennis tot het fundament maken van de Europese economie. In innovatie ligt onze toekomstige concurrentiekracht. Daarvoor moeten overheden, ook de Europese, meer investeren in onderzoek, ontwikkeling én onderwijs.

Het bevorderen van de grensoverschrijdende mobiliteit van studenten staat centraal in het Europese onderwijsbeleid. Optimale benutting en verrijking van kennis vergt immers dat onze toekomstige kenniswerkers niet terugschrikken voor grensoverschrijdende samenwerking en ideeënuitwisseling.

Tot nu toe hebben 1 miljoen studenten deelgenomen aan het Erasmus-uitwisselingsprogramma, dat aanvullende beurzen verstrekt aan studenten die drie tot twaalf maanden aan een buitenlandse universiteit willen studeren. Nederlandse uitwisselingsstudenten krijgen daardoor, bovenop hun reguliere studiebeurs, gemiddeld 450 euro voor drie maanden (zie www.wilweg.nl). Geen vetpot gezien de extra kosten die een verblijf in het buitenland met zich meebrengt.

Volgens de Commissie heeft de EU 850 miljoen euro per jaar nodig om te bereiken dat in 2010 de grens van drie miljoen Erasmus-studenten wordt overschreden. Dat doel lijkt ambitieus, maar als je, zoals GroenLinks, alle studenten in staat wilt stellen om met een fatsoenlijke toelage deel te nemen aan een uitwisselingsprogramma zou het budget vijftien maal hoger moeten zijn...

Maar zelfs het bescheiden doel van de Commissie raakt uit zicht als Zalm zijn zin krijgt. Onderwijs was al geen Europese prioriteit voor de Nederlandse regering. Door de forse bezuiniging die hij daarenboven wil doorvoeren op de totale uitgaven valt te voorspellen dat er van de voorgestelde impuls voor de mobiliteit van studenten weinig overblijft.

Korten op de Europese onderwijsuitwisselingsprogramma's levert Zalm slechts een minieme besparing op de Nederlandse contributie aan Brussel op. Daar staat tegenover dat hij en zijn collega-ministers van Financiën een grote kans missen om de mobiliteit van studenten te vergroten.

Zalm verkondigt dezer dagen met trots dat Nederland, ook onder de Europese Grondwet, zijn veto over de EU-meerjarenbegroting houdt. Dat klopt, maar die Grondwet voert ook de nieuwe verplichting in om op alle beleidsterreinen rekening te houden met `een hoog niveau van onderwijs en opleiding' (artikel III-117). Die verplichting geldt dus ook voor het begrotingsbeleid. De ministers van Financiën mogen de Europese onderwijsprogramma's niet langer als sluitpost van de rekening beschouwen. Als de Grondwet wordt goedgekeurd, zal GroenLinks minister Zalm daarmee om de oren slaan.