1red15607
13-5-2005, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
VICE-MINISTER-PRESIDENT ZALM, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER DE
MAATREGELEN OM DE TOESTROOM VAN KANSARME ANTILLIAANSE JONGEREN TE BEPERKEN
CARASSO:
De Graaf was niet enthousiast om groepen binnen het Koninkrijk anders te
behandelen. Die is weg, dus nu de vraag of dat de weg vrijmaakt om het nu
toch in te voeren?
ZALM:
Dat kan ik niet helemaal overzien. Ze waren er nog niet mee klaar toen hij
vertrok. Waar we wel heel serieus naar hebben gekeken is naar allerlei
juridische aspecten, van kan het eigenlijk wel? En zou je niet door de
rechter in het ongelijk worden gesteld doordat dit een niet-proportionele
maatregel is? Nou, daarom hebben we juist niet een algemene
toelatingsregel gemaakt, maar een toegespitst op de risicogroep jongeren.
Het is natuurlijk niet zo dat jongeren helemaal niet meer naar Nederland
mogen komen. Ze mogen hier op vakantie komen, ze mogen komen als ze een
baan hebben, ze mogen hier ook komen studeren. En waar het om gaat, is dat
niet kansloze jongeren van de Antillen, die geen fatsoenlijke opleiding
hebben, die hier niet verder gaan studeren of ook niet verder hier een baan
hebben, dat die allemaal naar Nederland komen en op straat hangen en van
kwaad tot erger vervallen.
CARASSO:
Ze hebben een Nederlands paspoort. Betekent dat niet dat je je sowieso
altijd vrijelijk mag bewegen in het Nederlandse Koninkrijk?
ZALM:
Nee. Dat is nu ook al niet zo. Je mag ook als Nederlander niet zeggen: Ik
ga zo maar op Curaçao wonen of op Aruba wonen. Want ook die stellen eisen.
Waar het om gaat, het zijn natuurlijk kleinere landen dan Nederland.
Daarvan heeft de rechter in het verleden al gezegd: Juist omdat ze zo klein
zijn, mogen ze ook wel wat meer eisen stellen. Aan de andere kant, dit is
nu ook een maatregel die slechts een beperkte doelgroep heeft. Namelijk de
kansloze jongeren.
CARASSO:
In 2001 heeft het kabinet ook al eens gekeken naar een toelatingsregel. U
zat ook in dat kabinet. En toen schreef het kabinet aan de Kamer: We kunnen
het maarbeter niet doen. En een van de belangrijkste redenen toen was om
onderscheid te kunnen maken moet je een apart paspoort hebben. Anders weet
je niet of je een Antilliaanse Nederlander bent of niet. Betekent dat nu
dat er een Antilliaans paspoort gaat komen?
ZALM:
Nou, dat detail kan ik u niet vertellen. Misschien dat minister Pechtold -
die gaat over paspoorten - daar beter op kan antwoorden.
CARASSO:
Maar het was toen een van de belangrijkste argumenten van het kabinet om
het niet te doen.
ZALM:
Nou, we kunnen wel onderscheiden waar mensen geboren zijn en waar ze
vandaan komen. Dan kunnen we ook voor die groep die eis stellen.
CARASSO:
Toen zei het kabinet: er is geen rijksregeling om vast te stellen wie wel
en niet Antilliaanse Nederlanders zijn. Hoe weet u zeker dat de jongeren
die op Schiphol aankomen, hun hele leven op de Antillen hebben
doorgebracht?
ZALM:
Dit zou je dus moeten gaan definiëren in die nadere regelgeving. Wat we nu
hebben gedaan als kabinet is niet een wetsontwerp behandelen, maar zeggen
van: deze kant willen we op.
CARASSO:
Maar u weet dus niet hoe die jongeren op Schiphol worden geïdentificeerd?
ZALM:
Dat zal verder moeten worden uitgewerkt in de regelgeving die dan echt ter
tafel komt. Het is nu een beleidsnota, om het zo te zeggen. De details
komen dan vervolgens in het wetsontwerp. En dan moet bijvoorbeeld ook die
definitie 'wanneer ben je een Antilliaan en wanneer niet?' ook moeten
worden vastgelegd.
CARASSO:
Maar dat was een paar jaar geleden het probleem waarom het niet door zou
kunnen gaan. Het is toch opmerkelijk dat het kabinet nu zegt dat het wel
kan?
ZALM:
Er was destijds ook het probleem, zoals ik mij herinner, dat de regeling
toen een echt algemeen karakter had, die voor alle Antillianen zou gaan
gelden. Dat doen we dus nu niet. We spitsen het toe op de jongeren.
CARASSO:
Maar het ging toen ook over de jongeren.
ZALM:
Ja, het was naar aanleiding van de jongeren, maar de regeling werd heel
breed getroffen. En daarom was hij ook niet proportioneel.
CARASSO:
Een ander bezwaar bij de uitwerking in 2001 was: het was niet waterdicht te
maken, want ze kunnen bijvoorbeeld in Brussel landen met een Nederlands
paspoort en ze komen er gewoon door.
ZALM:
Daar heeft u gelijk in. Het is wel zo als je ze dan aantreft, kan je wel
vaststellen: hoe ben jij hier binnengekomen, voldoe je aan de eisen, volg
je een opleiding, heb je een baan? Als dat allemaal niet het geval is, dan
kan je ze wel terugsturen naar de Antillen.
CARASSO:
Dus het probleem wat in 2001 werd geconstateerd van die sluiproute, dat is
er nog steeds. Alleen, het kabinet denkt: dat lost zich in de praktijk
uiteindelijk wel op.
ZALM:
Want je kan ook als iemand niet via Schiphol binnen is gekomen, en je komt
hem tegen en hij voldoet niet aan de eisen, dan kan je hem terugsturen naar
de Antillen.
CARASSO:
De Antilliaanse regering die hoorde dat via de media deze week. Waarom is
ervoor gekozen om dit zonder de Antilliaanse regering te beslissen?
ZALM:
Er is eerder een gemeenschappelijke werkgroep geweest, die ook al op deze
lijn zat, maar daar hebben de Antillen hun handen vanaf getrokken. We gaan
natuurlijk met de Antillen spreken. Maar het is natuurlijk voor de minister
die het aangaat wel belangrijk om eerst te weten of het kabinet het er wel
mee eens is. En we hebben daar eerder in kleiner verband over gesproken.
Maar het was nu voor het eerst dat het echt in het kabinet kwam. En het
kabinet heeft zeker aangegeven dat we met de Tweede Kamer en de Antillen
verder spreken.
CARASSO:
De Nederlandse Antillen willen het niet, bleek al eerder uit die commissie.
ZALM:
Ja, dat is jammer want het is ook niet in het belang van die jongeren dat
zij kansloos hier op straat hangen hier in Nederland. We willen de
Nederlandse Antillen ook graag helpen bij de sociale vormingsplicht en bij
het ervoor zorgen dat al die Antilliaanse allemaal een basisvorming
krijgen. En daar steunen wij ze ook financieel in.
CARASSO:
Kan de maatregel werken als de Nederlandse Antillen niet meewerken?
ZALM:
Het zou prettig zijn als ze wel meewerken. Want dan kan je al voordat die
jongeren überhaupt naar Nederland komen vliegen, vaststellen: ben je wel
welkom? Als dat niet zo is, dan moeten we ze op Schiphol controleren of ze
aan die eisen voldoen en dan weer terugsturen. Dus, het allerbeste zou zijn
dat je op de Antillen eigenlijk al de controle pleegt voordat men vertrekt
naar Nederland.
CARASSO:
U heft gisteren premier Ys aan de telefoon gehad. Had u het idee dat hij
bereid is om uiteindelijk wel mee te gaan werken?
ZALM:
Het is een betrekkelijk kort gesprek geweest. Hij zei van: "Ik zou liever
hebben dat jullie daar niet over gaan praten in de ministerraad." Ik zei:
"Hoor eens, we moeten toch wel eens een keer een standpunt hebben als
kabinet."
CARASSO:
Hij wilde het in de Rijksministerraad bespreken?
ZALM:
Daar heb ik geen enkel bezwaar tegen om dat vervolgens ook te doen. Het
kabinet wil echt met iedereen praten, ook met de Tweede Kamer zullen we
moeten spreken of die het er wel mee eens zijn.
CARASSO:
De SP zegt: Het is nogal een koloniale houding van minister Pechtold om dit
zo maar te doen zonder de Antilliaanse regering.
ZALM:
Nee, we gaan met de Antilliaanse regering spreken. Maar minister Pechtold
kan natuurlijk ook pas echt goed met de Antilliaanse regering spreken als
hij weet dat de voorstellen die hij samen met Verdonk en Donner heeft
gebrouwen, ook steun hebben vanuit het kabinet. Nou, die steun is vandaag
gebleken. Dus nu kunnen we er ook over spreken met de Antillen. En ik hoop
ook dat we echt tot samenwerking komen. Want het is ook niet in het belang
van die Antilliaanse jongeren dat ze hier op straat lopen, kansloos zijn en
in de criminaliteit belanden. Dat zou de Antilliaanse regering zich ook aan
moeten trekken.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)
Ministerie van Algemene Zaken