Keur der Wetenschap, het neusje van de zalm
3 mei 2005
10 mei 2005 is een bijzondere dag voor de Nederlandse wetenschap. Op
die dag presenteert Stichting SURF, de ICT-samenwerkingsorganisatie
van het hoger onderwijs en onderzoek, de nationale etalage 'Keur der
Wetenschap'. In deze internetetalage zijn meer dan 25.000 publicaties
van Nederlandse top-wetenschappers te vinden voor
collega-wetenschappers, onderwijsgebruik en voor het geïnteresseerde
publiek. De feestelijke lancering vindt plaats op dinsdag 10 mei a.s.
in het Trippenhuis van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor
Wetenschappen (KNAW).
Etalage
De Keur der Wetenschap is de etalage van vooraanstaand Nederlandse
wetenschap. Per 10 mei 2005 zijn hier 206 Nederlandse
topwetenschappers te vinden met wereldwij-de toegang tot hun 25.000
publicaties.
Voor ongeveer 60% van deze publicaties geldt dat met één druk op de
knop de full text beschikbaar is. Het overige deel heeft helaas
auteursrechtelijke blokkades. Van een klein deel is de full text
versie niet meer te achterhalen.
Opening op 10 mei
In aanwezigheid van een groot deel van de Keur-wetenschappers,
bestuurders van alle Nederlandse universiteiten en andere
wetenschappelijke organisaties zoals de Koninklijke Nederlandse
Akademie voor Wetenschappen (KNAW), het Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Bibliotheek (KB),
zal de website feestelijk worden geopend.
Bij de opening zullen presentaties worden gegeven door Sijbolt Noorda
(Universiteit van Amsterdam, collegevoorzitter) over 'Digitally
Remastering Rembrandt Research' en Clif-ford Lynch (Coalition for
Networked Information, USA, executive director) over 'Implications of
e-science for scholarly communications'.
Frits van Oostrom (KNAW, president) heeft de eer Keur der Wetenschap
te openen en Leo Waaijers (Stichting SURF, programmamanager DARE)
geeft een verdere toelichting. Peter Nijkamp (NWO, voorzitter Algemeen
Bestuur) treedt op als voorzitter van de bij-eenkomst.
De opening is een onderdeel van de internationale topconferentie
'Making the strategic case for institutional repositories', die wordt
georganiseerd door het Amerikaanse CNI (Coalition for Networked
Information), het Engelse JISC (the Joint Information Systems
Committee) en SURF. Een belangrijk internationaal gezelschap van
experts woont deze bijeenkomst bij. Ook de internationale
schijnwerpers staan zo gericht op 'Cream of Scien-ce'.
Onderdeel van DAREnet
Keur der Wetenschap is een onderdeel van DAREnet (www.DAREnet.nl).
DAREnet biedt wereldwijde toegang en zichtbaarheid van Nederlandse
wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Het gaat hier om gegarandeerde
digitale beschikbaarheid zonder beperkingen. Via internet te bereiken
vanuit huis tot aan de Noord- en Zuidpool.
Voordelen
Voordelen van open toegang tot wetenschappelijk materiaal zijn:
* Onderzoeksresultaten zijn snel beschikbaar
* De publicaties zijn makkelijk doorzoekbaar, ook door zoekmachines
als Google Scholar en Yahoo! met een hoge 'relevance ranking'
* Toegang voor iedereen zonder beperkingen van abonnement of locatie
* Publicaties bij Nederlandse universiteiten worden automatisch
opgenomen in het e-Depot van de Koninklijke Bibliotheek waar ze
duurzaam worden opgeslagen en ook door toekomstige generaties
kunnen worden gebruikt;
* Door brede en langdurige toegankelijkheid kunnen de resultaten
vaker worden geciteerd.
Auteursrechten
Helaas kunnen niet alle publicaties van de Keur-wetenschappers vrij
beschikbaar worden gesteld via DAREnet. Veel uitgevers geven (nog)
geen toestemming om de bij hen gepu-bliceerde artikelen op te nemen in
lokale repositories om vervolgens open toegankelijk te maken via het
internet. Voor veel van de publicaties geldt dat ze alleen na betaling
te lezen zijn, of in een schrijversversie worden getoond. Open Access
(vrije toegang tot wetenschappelijke informatiebronnen) is een
belangrijk speerpunt van SURF, die hiertoe ook de Berlin Declaration
heeft ondertekend. In gesprekken met wetenschappelijke uitgevers
onderzoekt SURF de mogelijkheden deze auteursrechtelijke blokkades te
slechten.
DARE
Keur der Wetenschap is een hoogtepunt uit het DARE (Digital Academic
Repositories) programma. Stichting SURF coördineert dit vierjarige
programma (2003 - 2006) van Nederlandse universiteiten en
bovengenoemde organisaties. Het heeft als doel de toegang tot de
resultaten van het Nederlands wetenschappelijk onderzoek te
verbeteren. Het sluit aan bij de wereldwijde Open Access-beweging. Het
DARE-programma geniet inmiddels internationaal bekendheid.
Sinds een jaar beschikken alle Nederlandse universiteiten over een
operationeel repository, een digitaal wetenschappelijk archief. Samen
vormen ze een netwerk dat eenvoudig toegankelijk is via DAREnet
(www.DAREnet.nl). Keur der Wetenschap voegt 25.000 bestanden toe aan
de 22.000 al via DAREnet beschikbare wetenschappelijke
onderzoeksresultaten.
Repositories
Repositories zijn niet zomaar databases met een verzameling artikelen.
Juist door de internationale OAI conventie te volgen, het Open
Archiving Initiative, is het mogelijk dat al het materiaal dat is
opgenomen in een repository, openbaar wordt gemaakt via het internet.
Hiermee is het snel beschikbaar en kan het gevonden worden door
zoekmachines. Publicaties vanuit de DARE repositories zijn automatisch
deel van het e-Depot van de Koninklijke Bibliotheek. Zo worden ze
duurzaam opgeslagen en is de toegankelijkheid voor toekomstige
generaties gegarandeerd.
Stichting SURF
SURF is de ICT-samenwerkingsorganisatie voor het hoger onderwijs en
onderzoek in Nederland. De universiteiten en hogescholen werken samen
in SURF inzake ICT-ontwikkelingen in de domeinen ICT en Onderzoek,
Onderwijs en Organisatie, en wat het netwerk SURFnet en de
softwarelicenties van SURFdiensten betreft.
..............................
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek