Ingezonden persbericht
Petitie
Aan: De leden van de Commissie VROM der Tweede Kamer
Staatssecretaris P. van Geel
Betreft: Subsidies Maatschappelijke Organisaties Milieu (SMOM)
Geachte Kamerleden en Staatssecretaris,
Wij maken ons ernstig bezorgd over de steeds krapper wordende middelen voor maatschappelijke initiatieven op het gebied van milieu en duurzame ontwikkeling.
* Via Senter Novem vernemen wij, dat het totale bedrag aan subsidieaanvragen van maatschappelijke organisaties voor activiteiten inzake milieu en duurzame ontwikkeling in 2004 de beschikbare middelen in het kader van de SMOM met een factor 8 overschreed. Niet alleen de bezuiniging op de SMOM, maar ook bezuinigingen op andere departementen, provincies en gemeenten spelen hierin mee. Verder speelt mee dat de nieuwe subsidieregeling SMOM die in 2004 is ingegaan, nadrukkelijk ook voor andere dan milieuorganisaties is opengesteld. Dat heeft ertoe geleid dat ook vanuit andere maatschappelijke groeperingen meer voorstellen zijn ontwikkeld voor initiatieven op het terrein van milieu en duurzame ontwikkeling.
Wat betreft de SMOM moeten wij constateren dat het overgrote deel van dit maatschappelijke initiatief, volgens Senter Novem vrijwel allemaal goede tot zeer goede projecten, niet kon worden gehonoreerd. Niet alleen voor organisaties, die het bevorderen van een goed milieu als kernactiviteit hebben, maar ook voor de vele andere maatschappelijke organisaties, die milieu en duurzame ontwikkeling een plek willen geven in hun activiteiten, is dit uitermate zorgwekkend.
* In het bijzonder kleine, gespecialiseerde organisaties zijn vrijwel volledig op de SMOM aangewezen. Door de steeds krappere middelen dreigen hun specialistische kennis en de ondersteuning die zij aan burgers en lokale groepen bieden te verdwijnen.
* Grotere organisaties, die een beroep kunnen doen op de Postcodeloterij, worden eveneens getroffen, omdat de SMOM projecten niet gemist kunnen worden wegens de bij de Postcodeloterij geldende verplichting tot andere bronnen van inkomsten tot tenminste een miljoen Euro. .
* Niet-milieuorganisaties zijn vaak cruciaal voor implementatie en integratie van milieu - en duurzaamheidsbeleid, evenals voor de noodzakelijke verbreding van het draagvlak voor milieumaatregelen. Onder de huidige omstandigheden kan een veel te klein percentage van waardevolle initiatieven worden gehonoreerd.
De huidige ontwikkelingen resulteren in een kaalslag op het maatschappelijke middenveld, waardoor het voor duurzame ontwikkeling zo noodzakelijke transitiebeleid ernstig wordt belemmerd. Immers, juist het maatschappelijke middenveld en de non-profit sector in al zijn diversiteit zijn de motor van maatschappelijke innovatie. Omdat zij burgers vertegenwoordigen, in al hun rollen, belangen, deskundigheid, netwerken en creativiteit. Omdat zij pionierswerk doen en omdat zij opkomen voor belangen van burgers buiten de markt. Omdat zij nieuwe wegen inslaan, nieuwe coalities vormen en alert zijn op nieuwe problemen. Omdat zij burgers voor burgers zijn.
Onder de huidige omstandigheden zien organisaties zien zich ook steeds meer gedwongen, hun projecten te enten op prioriteiten in het regeringsbeleid. Inplaats van signalerend, alarmerend en agendavormend, worden zij agendavolgend en lijkt het erop dat ze niet meer mogen zijn dan goedkope uitvoerders van het kabinetsbeleid. Is dat wat VROM bedoelt met een beleid, dat dichter bij de burger staat? Kunnen burgers in het vervolg alleen maar via reactieformulieren, overheidswebsites en geregisseerde ad hoc bijeenkomsten reageren op en participeren in het beleid?
Een schoon, veilig en gezond milieu is een publiek goed, over de kwaliteit waarvan burgers en burgerorganisaties belangrijke inbreng leveren aan de beleidsmakers. Gespecialiseerde organisaties doen pionierswerk in het werken aan oplossingen voor hardnekkige milieuproblemen en het hoog op de politieke agenda houden van milieu en duurzame ontwikkeling. Lokale groepen zijn zich, beter dan wie ook, bewust van het 'implementatiegat', de kloof tussen beleid en praktijk.
De waakhondfunctie van burgers en burgerorganisaties kan node gemist worden en zal, over het algemeen, gefinancierd moeten worden uit publieke middelen.
Wij doen dan ook een dringend beroep op u, om ervoor te zorgen, dat er nu en in de toekomst een adequate financiële basis komt voor deze uitermate belangrijke activiteiten. Het moge duidelijk zijn, dat er méér nodig is dan het terugdraaien van de bezuinigingen op de SMOM. De SMOM moet juist groter worden.
Wij vragen u ook om u sterk te maken voor het stimuleren van maatschappelijke innovatie op het gebied van duurzame ontwikkeling door de non-profit sector in alle departementen en bestuurslagen.
(ondertekend door gezamenlijke organisaties)