Federale regering Belgie
Toespraak Verhofstadt - Graf Onbekende Soldaat
(2005-05-08)
Persdienst van de Eerste Minister
Toespraak van Eerste Minister Guy Verhofstadt op de ceremonie van 8
mei aan het Graf van de Onbekende Soldaat. Brussel, 8 mei 2005.
Sire,
Dames en heren,
We herdenken vandaag de zestigste verjaardag van het einde van de
Tweede Wereldoorlog. De grootste en bloedigste oorlog uit de
geschiedenis van de mensheid. 55 miljoen doden. Op zes jaar tijd. Zes
jaar lang 25.000 doden per dag. Zes jaar lang honger, angst, gruwel en
vernieling. Zes jaar van twijfel en diepe onzekerheid over de
toekomst.
Het zijn existentiële gevoelens die de generaties van na de Tweede
Wereldoorlog in ons land nooit meer hebben gekend. Generaties zoals
die van mij zijn ervan gespaard gebleven. Dit hebben we te danken aan
u. Dankzij uw moed en doorzettingsvermogen, dankzij de opoffering van
zovelen, kunnen we 8 mei al zestig jaar herdenken in vrede en nooit
gekende welvaart.
Deze moed was uitzonderlijk omdat ze niet evident was. De situatie
leek immers hopeloos toen op 10 mei 1940 een oppermachtig
Nazi-Duitsland België binnenviel. Reeds tijdens de eerste uren werd de
Belgische luchtmacht op de grond vernietigd na massale bombardementen.
Met tanks en vliegtuigen trok de enorme invasie razendsnel door de
Belgische en de Franse Ardennen. Het als onneembaar geachte fort van
Eben-Emael bij Luik werd al na één dag ingenomen. Twee bruggen over
het Albertkanaal vielen intact in Duitse handen. De Maas werd
overschreden en de Franse stellingen werden opgerold. Al snel stormden
de Duitse tanks in de richting van Abbeville.
Terwijl de doorbraak in het zuiden na enkele dagen een feit was,
capituleerde Nederland na amper drie dagen en werd het Belgische leger
gedwongen om enkele goede stellingen zonder of na weinig strijd prijs
te geven. En hoewel de Belgische soldaten de moed niet opgaven, en op
vier linies probeerden stand te houden tegen de overweldigende
overmacht, moesten zij op Frans bevel de Scheldelinie verlaten. De weg
naar Duinkerken lag open. Gedekt door Belgische en Franse soldaten zat
er voor het Britse leger niets anders op dan massaal de dramatische
terugtocht over het Kanaal. Op 14 juni valt Parijs. Op 22 juni staakt
het Franse leger de strijd.
Op enkele weken tijd leek Europa hopeloos verloren. 225.000 Belgische
militairen werden naar Duitse krijgsgevangenkampen gebracht. Talloze
burgers van joodse afkomst, zigeuners en politiek gevangenen werden
naar concentratiekampen en uitroeiingskampen gebracht. De zwartste
bladzijde uit de geschiedenis werd daar geschreven.
Dames en heren,
Hoe meer ik over deze oorlog hoor vertellen door mensen die het hebben
meegemaakt, hoe meer ik erover lees, hoe meer ik me tracht in te
beelden hoe tragisch de situatie toen was, des te meer groeit mijn
bewondering voor hen die zijn blijven geloven in de overwinning. Mijn
bewondering groeit voor hen die, op permanent gevaar voor eigen leven,
zich zijn blijven verzetten, op welke manier ook, in België of in het
buitenland.
Het wordt vaak vergeten, maar ook Belgische piloten namen deel aan de
Slag om Engeland. Ook Belgische soldaten, waaronder de brigade Piron,
namen deel aan de landing in Normandië. Belgische commando-eenheden
namen vanuit Groot-Brittannië deel aan operaties over heel Europa.
Samen met de honderdduizenden Britse, Amerikaanse, Franse, Canadese en
Poolse soldaten, samen met zovele moedige burgers zijn zij blijven
geloven in een vrij Europa, een democratisch Europa. Koppig zijn ze
doorgegaan. Zij gaven hiervoor hun bloed, tranen, gezwoeg en zweet.
Zij hebben niet alleen ons land bevrijd. Ze hebben Europa bevrijd. Ze
hebben Duitsland bevrijd. Ze hebben elk van ons bevrijd van het
nazisme, het fascisme, de dictatuur. Zij hebben ons om Friedrich Hayek
te parafraseren van de weg naar de onvrijheid opnieuw op de weg van de
vrijheid gezet.
Dames en heren,
De zestigste verjaardag van 8 mei is daarom niet enkel de herdenking
van de overwinning de geallieerden op Nazi-Duitsland. Op 8 mei 1945
zijn de ogen van de wereld gebotst op de grenzen van de mens. De
vastbeslotenheid om dit nooit meer te laten gebeuren, heeft geleid tot
de Europese Unie die meer dan ooit vrede en welvaart heeft gebracht op
ons continent. 8 mei heeft geleid tot de oprichting van de Verenigde
Naties, die in tegenstelling tot de Volkenbond, nog steeds
functioneren en nog steeds, zij het met vallen en opstaan, de wereld
wat beter maakt. 8 mei heeft er voor gezorgd dat we anti-democratische
stromingen, racisme en xenofobie minder dan ooit tolereren.
8 mei is dus een dag die we niet zomaar mogen vergeten, het is een dag
die we in ere moeten houden. Op deze dag brengen we hulde aan alle
oud-strijders, aan alle gesneuvelden, aan alle verzetslieden, ja aan
iedereen die toen de toekomst van dit land, van de huidige en
toekomstige generaties hebben veilig gesteld. Zij stelden een
heldhaftig voorbeeld van wat je moet doen in moeilijke of zelfs
hopeloze situaties. Of zoals Churchill in de begin jaren van de oorlog
zei: «The long night of barbarism will descend, unbroken, even by a
star of hope, unless we conquer - as consquer we must - as conquer we
shall. Never, ever, ever give up.» Bedankt om niet op te geven.
Ik dank u.